Category: Sự kiện

10/05/1924: J. Edgar Hoover trở thành Giám đốc FBI

Nguồn: J. Edgar Hoover begins his legacy with the FBI, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1924, J. Edgar Hoover được bổ nhiệm làm Quyền Giám đốc Cục Điều tra (Bureau of Investigation, nay là FBI); đến cuối năm, ông chính thức được thăng chức là Giám đốc. Sự kiện này đã bắt đầu 48 năm nắm quyền FBI của Hoover, trong đó ông đã định hình hệ thống pháp lý hình sự (criminal justice) của Mỹ trong thế kỷ 20.

Hoover lần đầu tham gia vào lĩnh vực thực thi pháp luật trên cương vị trợ lý đặc biệt của Tổng Chưởng lý, chuyên giám sát các đợt vây bắt và trục xuất những người bị tình nghi là cộng sản trong thời kỳ Nỗi sợ Cộng sản vào cuối những năm 1910. Sau khi tiếp quản FBI vào năm 1924, Hoover bắt đầu bí mật theo dõi bất kỳ hoạt động nào không phù hợp với lý tưởng của ông về nước Mỹ. Continue reading “10/05/1924: J. Edgar Hoover trở thành Giám đốc FBI”

09/05/1950: Cha đẻ Khoa luận giáo xuất bản cuốn Dianetics

Nguồn: L. Ron Hubbard publishes Dianetics, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này vào năm 1950, Lafayette Ronald Hubbard (1911-1986) xuất bản cuốn Dianetics: Khoa học Sức khỏe Tâm thần Hiện đại. Với cuốn sách này, Hubbard đã giới thiệu một nhánh của tâm lý học được gọi là Dianetics, mà sau đó nhanh chóng thu hút được sự hưởng ứng sâu rộng, và theo thời gian, đã biến thành một hệ thống niềm tin với hàng triệu tín đồ: Scientology (hay Khoa luận giáo). Continue reading “09/05/1950: Cha đẻ Khoa luận giáo xuất bản cuốn Dianetics”

08/05/1970: Nixon biện hộ cho việc xâm lược Campuchia

Nguồn: Nixon defends invasion of Cambodia, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1970, trong một cuộc họp báo, Tổng thống Nixon đã biện hộ cho việc quân đội Mỹ tiến vào Campuchia, nói rằng chiến dịch này sẽ cho họ thêm 6 – 8 tháng để huấn luyện lực lượng Việt Nam Cộng hòa, từ đó rút ngắn cuộc chiến cho người Mỹ. Nixon cũng tái khẳng định lời hứa sẽ triệu hồi 150.000 lính Mỹ vào mùa xuân tới.

Tuyên bố quân Mỹ và Việt Nam Cộng hòa xâm lược Campuchia đã dẫn tới một làn sóng phản đối kịch liệt và giúp phong trào chống chiến tranh có thêm một điểm mới để tập hợp lực lượng. Continue reading “08/05/1970: Nixon biện hộ cho việc xâm lược Campuchia”

07/05/1960: Brezhnev trở thành Chủ tịch Liên Xô

Nguồn: Brezhnev becomes president of the USSR, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1960, Leonid Brezhnev, một trong những người thân tín nhất của vị lãnh đạo Liên Xô Nikita Khrushchev, đã được chọn làm Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Xô viết Tối cao – tức nguyên thủ quốc gia của Liên Xô. Đây là một bước quan trọng trong sự gia tăng quyền lực của Brezhnev, kết thúc bằng việc sau đó ông bước lên nắm quyền kiểm soát Liên Xô vào năm 1964.

Brezhnev đã từng là một cấp phó thân tín của Khrushchev kể từ những năm 1940. Khi Khrushchev dần thăng tiến qua các cấp bậc, vị cấp phó thân tín này của ông cũng thăng tiến theo. Continue reading “07/05/1960: Brezhnev trở thành Chủ tịch Liên Xô”

06/05/1994: Khánh thành Đường hầm Eo biển Manche

Nguồn: English Channel tunnel opens, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này 1994, trong một buổi lễ do Nữ hoàng Anh Elizabeth II và Tổng thống Pháp Francois Mitterand chủ trì, một đường hầm đường sắt dưới Eo biển Manche đã chính thức mở cửa, nối liền nước Anh và châu Âu lục địa lần đầu tiên kể từ kỷ băng hà.

Đường hầm Eo biển Manche – được đặt biệt danh “Chunnel” (ghép giữa channel/con kênh và tunnel/đường hầm) – đã nối Folkstone, Anh, với Sangatte, Pháp, nằm cách nhau 31 dặm. Chunnel đã giúp cắt giảm thời gian đi lại giữa Anh và Pháp chỉ còn 35 phút, và sau này là giữa London và Paris chỉ còn hai tiếng rưỡi. Continue reading “06/05/1994: Khánh thành Đường hầm Eo biển Manche”

05/05/1945: Sáu người chết ở Oregon vì bom Nhật Bản

Nguồn: Six killed in Oregon by Japanese bomb, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1945, tại Lakeview, Oregon, bà Elsie Mitchell và năm đứa trẻ sống trong cùng khu phố đã thiệt mạng khi cố kéo một quả bóng bay Nhật ra khỏi cành cây. Cả Mitchell lẫn bọn trẻ đều không biết rằng quả bóng thực chất là bom ngụy trang, và nó đã phát nổ ngay khi họ chạm vào. Đây là những thường dân Mỹ đầu tiên và duy nhất được biết đến là đã thiệt mạng trên đất Mỹ lục địa trong Thế chiến II. Sau cùng, chính phủ Mỹ đã trả 5000 USD tiền bồi thường cho chồng của Mitchell và 3000 USD cho mỗi gia đình của Edward Engen, Sherman Shoemaker, Jay Gifford, cùng với Richard và Ethel Patzke, năm đứa trẻ xấu số. Continue reading “05/05/1945: Sáu người chết ở Oregon vì bom Nhật Bản”

04/05/1980: Tito qua đời

Nguồn: Tito dies, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1980, Josip Broz Tito, lãnh đạo cộng sản của Nam Tư từ năm 1945, đã qua đời ở tuổi 88 tại Belgrade. Trong suốt 35 năm lãnh đạo của mình, Tito đã dẫn dắt Nam Tư theo một đường lối kết hợp giữa việc tuân thủ giáo điều chủ nghĩa Mác-xít với một mối quan hệ độc lập và thường mang tính mâu thuẫn với Liên Xô.

Sinh ra trong một gia đình nông dân, Tito đã tiếp nhận chủ nghĩa cộng sản khi còn là một thanh niên. Ông trở nên nổi tiếng tại Nam Tư bắt đầu từ Thế chiến II khi lãnh đạo các nhóm kháng chiến chống lại lực lượng chiếm đóng của Đức Quốc xã và tay sai người Nam Tư của họ. Continue reading “04/05/1980: Tito qua đời”

03/05/1951: Quốc Hội điều trần việc bãi nhiệm tướng MacArthur

Nguồn: Congressional hearings on General MacArthur, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1951, Các Ủy ban Quân sự và Đối ngoại của Thượng viện Mỹ đã tổ chức các phiên họp kín, bắt đầu điều trần về lý do Tổng thống Harry S. Truman bãi nhiệm tướng Douglas MacArthur. Các phiên điều trần này cũng được xem là nơi để xem xét MacArthur cùng những quan điểm cực đoan của ông về cách mà người Mỹ nên tiến hành Chiến tranh Lạnh.

Tướng MacArthur đã giữ chức chỉ huy lực lượng Mỹ trong Chiến tranh Triều Tiên mãi cho đến năm 1951. Cuối năm 1950, ông mắc phải sai lầm chiến lược nghiêm trọng khi bác bỏ các cảnh báo rằng Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa sẽ tham chiến cùng phe đồng minh cộng sản Bắc Triều Tiên của họ. Hàng trăm ngàn binh sĩ Trung Quốc đã tấn công phòng tuyến Mỹ vào tháng 11/1950, buộc người Mỹ phải rút quân với những tổn thất nặng nề. MacArthur, người trước đó đã than phiền về việc Tổng thống Truman tiến hành chiến tranh, giờ đây tiếp tục một cuộc tấn công toàn diện về mặt quan hệ công chúng nhằm chống lại Tổng thống và chính sách Chiến tranh Lạnh của ông. Continue reading “03/05/1951: Quốc Hội điều trần việc bãi nhiệm tướng MacArthur”

02/05/1863: Quân đội miền Bắc thua trận Chancellorsville

Nguồn: Confederates deliver blow to Union at Chancellorsville, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào  ngày này năm 1863, Tướng Thomas “Stonewall” Jackson của quân đội Hợp bang miền Nam đã chỉ huy một chiến thắng mang tính hủy diệt đối với Binh đoàn Potomac (miền Bắc) trong trận Chancellorsville, Virginia. Là một trong những diễn biến bất ngờ nhất của cuộc chiến, một Binh đoàn Bắc Virginia bị áp đảo về quân số đã khiến Binh đoàn Potomac, dưới sự chỉ huy của Tướng Joseph Hooker, trở về Washington, D.C., trong thất bại. Continue reading “02/05/1863: Quân đội miền Bắc thua trận Chancellorsville”

01/05/1958: Eisenhower tuyên bố thành lập Ngày Pháp luật

Nguồn: President Eisenhower proclaims Law Day, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1958, Tổng thống Eisenhower đã tuyên bố lập ra Ngày Pháp luật (Law Day) nhằm tôn vinh vai trò của luật pháp trong việc tạo lập nên nước Mỹ. Ba năm sau đó, Quốc Hội đã có hành động tương tự khi thông qua một nghị quyết chung trong đó chọn ngày 01/05 làm Ngày Pháp luật.

Ý tưởng về Ngày Pháp luật đã được Hội Luật sư Hoa Kỳ (American Bar Association, ABA) đề xuất lần đầu tiên vào năm 1957. Mong muốn chặn đứng việc kỷ niệm ngày Quốc tế Lao động 01/05 (May Day) cũng đã góp phần tạo nên Ngày Pháp luật. Đối với người Mỹ, ngày Quốc tế Lao động còn mang hàm ý cộng sản, bởi nó xem người lao động là tầng lớp điều hành đất nước ở Liên Xô và những nơi khác. Continue reading “01/05/1958: Eisenhower tuyên bố thành lập Ngày Pháp luật”

30/04/1948: Tổ chức các quốc gia châu Mỹ ra đời

Nguồn: Organization of American States established, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1948, Hoa Kỳ và 20 quốc gia Mỹ Latinh đã ký điều lệ thành lập Tổ chức các quốc gia châu Mỹ (Organization of American States – OAS). Tổ chức mới này được thiết kế để thúc đẩy quan hệ chính trị giữa các quốc gia thành viên và, ít nhất là đối với Hoa Kỳ, phục vụ như một thành lũy ngăn chặn sự xâm nhập của chủ nghĩa cộng sản ở Tây bán cầu.

OAS được thành lập chỉ một năm sau khi Hiệp ước Rio được ký kết. Hiệp ước Rio thiết lập một liên minh quân sự phòng thủ chung giữa Hoa Kỳ và các quốc gia Mỹ Latinh. Tuy nhiên, các nước cộng hòa Mỹ Latinh muốn thứ gì đó quan trọng hơn là chỉ một liên minh quân sự. Để đáp ứng nhu cầu của Mỹ Latinh về một hội nghị thượng đỉnh nhằm thảo luận về các mối quan hệ kinh tế và chính trị với Hoa Kỳ, phái đoàn Hoa Kỳ đã bay tới dự một Hội nghị liên Mỹ tại Bogota, Colombia vào tháng 4 năm 1948. Continue reading “30/04/1948: Tổ chức các quốc gia châu Mỹ ra đời”

29/04/1945: Trại Dachau được giải phóng

Nguồn: Dachau liberated, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1945, Sư đoàn Bộ binh số 45 thuộc Tập đoàn quân số 7 của Mỹ đã tiến vào giải phóng Dachau, trại tập trung đầu tiên do chế độ Đức Quốc Xã thành lập. Một trại phụ quan trọng khác của Dachau cũng được giải phóng trong cùng ngày bởi Sư đoàn Rainbow số 42.

Được thành lập năm tuần sau khi Adolf Hitler lên nắm quyền Thủ tướng Đức vào năm 1933, trại Dachau nằm ở ngoại ô thị trấn Dachau, khoảng 10 dặm về phía tây bắc Munich. Trong năm đầu tiên, trại này là nơi giam giữ khoảng 5.000 tù nhân chính trị, chủ yếu là những người Đức theo cộng sản, thành viên Đảng Dân chủ Xã hội, và các đối thủ chính trị khác của chế độ Đức Quốc Xã. Continue reading “29/04/1945: Trại Dachau được giải phóng”

28/04/1995: Đường ống dẫn khí phát nổ ở Hàn Quốc

Nguồn: Gas pipe explodes in South Korea, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1995, một vụ nổ đường dẫn khí đốt bên dưới một đường phố đông đúc ở Daegu, Hàn Quốc đã giết chết hơn 100 người. Sáu mươi trẻ em, một số đang trên đường đến trường, nằm trong số các nạn nhân của vụ nổ.

Daegu là một thành phố với 2,2 triệu cư dân, nằm khoảng 150 dặm về phía nam Seoul. Vào thời điểm xảy ra vụ nổ, một đường ray xe điện ngầm đang được xây dựng bên dưới đường phố của thành phố. Các tấm kim loại đã được sử dụng thay cho nhựa đường để che phủ lỗ hổng ở một số đoạn đường trung tâm trong suốt quá trình xây dựng. Continue reading “28/04/1995: Đường ống dẫn khí phát nổ ở Hàn Quốc”

27/04/1521: Magellan bị giết ở Philippines

Nguồn: Magellan killed in the Philippines, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1521, sau khi đã đi qua ba phần tư quãng đường vòng quanh thế giới, nhà hàng hải người Bồ Đào Nha Ferdinand Magellan đã bị giết trong một cuộc giao tranh với bộ lạc trên Đảo Mactan ở Philippines. Đầu tháng đó, tàu của ông đã thả neo tại đảo Cebu của Philippines, và Magellan đã gặp gỡ người tù trưởng địa phương, một người sau khi chuyển sang Kitô giáo đã thuyết phục người châu Âu trợ giúp ông trong việc chinh phục một bộ tộc đối thủ trên đảo Mactan lân cận. Trong trận chiến tiếp theo, Magellan bị trúng một mũi tên tẩm độc và bị bỏ mặc đến chết khi các đồng đội của ông rút lui. Continue reading “27/04/1521: Magellan bị giết ở Philippines”

26/04/1937: Đức Quốc Xã thử nghiệm lực lượng không quân

Nguồn: Nazis test Luftwaffe on Guernica, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1937, trong Nội chiến Tây Ban Nha, người Đức đã cho thử nghiệm lực lượng không quân mới mạnh mẽ của mình – được gọi là Luftwaffe – tại thị trấn Guernica, xứ Basque ở miền bắc Tây Ban Nha.

Dù xứ Basque, với tư tưởng độc lập của mình, đã chống lại phe Quốc gia của Tướng Francisco Franco trong nội chiến Tây Ban Nha, bản thân Guernica chỉ là một thị trấn nhỏ với 5.000 cư dân và đã tuyên bố không tham gia bên nào trong cuộc chiến. Được Franco chấp thuận, các máy bay tiên tiến nhất của Đức bắt đầu tấn công vào lúc 4 giờ 30 phút chiều, thời điểm đông đúc nhất tại khu chợ ở Guernica. Continue reading “26/04/1937: Đức Quốc Xã thử nghiệm lực lượng không quân”

25/04/1964: Johnson thông báo bổ nhiệm Westmoreland

Nguồn: Johnson announces appointment of Westmoreland, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1964, tổng thống Lyndon B. Johnson thông báo rằng Tướng William Westmoreland sẽ thay thế Tướng Paul Harkins làm Tư lệnh Bộ chỉ huy Viện trợ Quân sự Hoa Kỳ tại Việt Nam (U.S. Military Assistance Command Vietnam, MACV), quyết định có hiệu lực kể từ ngày 20/06. Nhiệm vụ này sẽ đặt Westmoreland vào vị trí phụ trách tất cả các lực lượng quân sự Hoa Kỳ tại Việt Nam. Continue reading “25/04/1964: Johnson thông báo bổ nhiệm Westmoreland”

24/04/1980: Nhiệm vụ giải cứu con tin tại Iran thất bại

Nguồn: Hostage rescue mission ends in disaster, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1980, một chiến dịch quân sự yếu kém nhằm giải cứu 52 con tin người Mỹ bị giam giữ ở Tehran đã kết thúc với tám lính Mỹ thiệt mạng và không có con tin nào được giải thoát.

Khi Khủng hoảng Con tin Iran kéo dài đến tháng thứ sáu và tất cả những lời kêu gọi ngoại giao với chính phủ Iran đều thất bại, Tổng thống Jimmy Carter đã ra lệnh tiến hành một chiến dịch quân sự như là nỗ lực cuối cùng để giải cứu các con tin. Trong chiến dịch này, ba trong số tám trực thăng đã gặp sự cố, làm đổ vỡ kế hoạch tấn công bằng đường hàng không. Chiến dịch sau đó bị hủy tại khu vực chuẩn bị ở Iran, nhưng trong quá trình rút quân, một trực thăng đã va chạm với một trong sáu máy bay vận tải C-130, giết chết 8 binh sĩ và làm bị thương 5 người khác. Continue reading “24/04/1980: Nhiệm vụ giải cứu con tin tại Iran thất bại”

23/04/1564: William Shakespeare ra đời

Nguồn: William Shakespeare born, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1564, nhà soạn kịch và nhà thơ vĩ đại người Anh William Shakespeare được cho là đã được sinh ra tại Stratford-on-Avon. Không thể xác định chính xác ngày ông được sinh ra, nhưng hồ sơ nhà thờ cho thấy ông đã chịu phép rửa tội vào ngày 26/04, và ba ngày là khoảng thời gian cần thiết phải chờ đợi trước khi rửa tội cho một đứa trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, ngày mất của Shakespeare được biết đến một cách chắc chắn: đó là ngày 23/04/1616. Ông hưởng dương 52 tuổi và đã về hưu ở Stratford ba năm trước đó. Continue reading “23/04/1564: William Shakespeare ra đời”

22/04/1954: McCarthy điều trần về Quân đội Mỹ

Nguồn: McCarthy Army hearings begin, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1954, Thượng nghị sĩ Joseph McCarthy đã bắt đầu các phiên điều trần nhằm điều tra Quân đội Mỹ, mà ông buộc tội là đã “mềm yếu” trước chủ nghĩa cộng sản. Những buổi điều trần được truyền hình trực tiếp này đã cho công chúng Mỹ cái nhìn đầu tiên về cách McCarthy hành động, cũng như bản tính liều lĩnh, ồn ào và hay bắt nạt của ông – vốn là điều khiến danh tiếng của ông sa sút nhanh chóng.

Tháng 02/1950, Thượng nghị sĩ McCarthy đã buộc tội rằng có hơn 200 “người được xác định là cộng sản” đang làm việc tại Bộ Ngoại giao Mỹ. Kể từ đó, ông bắt đầu nổi tiếng đến chóng mặt nhờ vào việc trở thành “thợ săn cộng sản” nổi tiếng nhất và đáng sợ nhất ở Mỹ. McCarthy đã dùng đến phương tiện truyền thông, kể nhiều câu chuyện vô lý về những âm mưu của cộng sản ở Mỹ, và sẵn sàng bôi nhọ bất kỳ đối thủ nào bằng cách gọi họ là “cảm tình viên cộng sản” để giữ tên tuổi của mình luôn nằm trên trang nhất báo chí suốt nhiều năm. Continue reading “22/04/1954: McCarthy điều trần về Quân đội Mỹ”

21/04/1965: Tình báo Mỹ tiết lộ lính Bắc Việt có mặt tại Nam Việt Nam

Nguồn: Intelligence reveals North Vietnamese units in South Vietnam, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1965, Cục Tình báo Trung ương và Cơ quan Tình báo Quốc phòng Hoa Kỳ đã báo cáo về một diễn tiến “đáng ngại nhất”: một trung đoàn Quân đội nhân dân Việt Nam – quân đội thường trực của Bắc Việt – hiện đang hỗ trợ lực lượng Việt Cộng (tức Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam) ở Nam Việt Nam. Continue reading “21/04/1965: Tình báo Mỹ tiết lộ lính Bắc Việt có mặt tại Nam Việt Nam”