11/12/1946: Thành lập UNICEF

Nguồn: UNICEF founded, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1946, sau Thế chiến II, Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc đã quyết định bỏ phiếu thành lập Quỹ Khẩn cấp Nhi đồng Quốc tế Liên Hiệp Quốc (United Nations International Children’s Emergency Fund, UNICEF), một tổ chức giúp đỡ và cứu trợ trẻ em sống ở các nước bị tàn phá bởi chiến tranh.

Sau cuộc khủng hoảng lương thực và y tế cuối thập niên 1940, UNICEF tiếp tục vai trò của mình như một tổ chức cứu trợ cho trẻ em tại các quốc gia gặp khó khăn và trong những năm 1970 đã trở thành tổ chức ủng hộ quyền trẻ em. Continue reading “11/12/1946: Thành lập UNICEF”

10/12/1917: Hội Chữ thập đỏ được trao Nobel Hòa bình

Nguồn: Red Cross is awarded Nobel Peace Prize, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1917, sau ba năm chiến tranh mà không có giải Nobel Hòa bình nào được trao, Ủy ban Nobel Na Uy đã trao giải thưởng năm 1917 cho Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế (International Committee of the Red Cross – ICRC).

Từ sau sự bùng nổ của Thế chiến I, Ủy ban Nobel đã quyết định không trao giải thưởng hòa bình hàng năm, và tuyên bố chính thức rằng không có ứng cử viên xứng đáng nào được đề cử. Tuy nhiên, vào tháng 01 năm 1917, Giáo sư Louis Renault, một luật sư nổi tiếng, người từng đoạt giải Nobel Hòa bình (năm 1906, vì vai trò của ông trong việc mở rộng Công ước Geneva để điều chỉnh cả chiến tranh trên biển), đồng thời là chủ tịch đương nhiệm Hội Chữ thập đỏ Pháp, đã đề cử ICRC cho giải thưởng năm đó. Continue reading “10/12/1917: Hội Chữ thập đỏ được trao Nobel Hòa bình”

09/12/1917: Jerusalem đầu hàng quân Anh

Nguồn: Jerusalem surrenders to British troops, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1917, khi quân đội Thổ Nhĩ Kỳ rút khỏi khu vực chỉ sau một ngày chiến đấu, các quan chức đứng đầu Thánh Địa Jerusalem đã trao chìa khóa thành phố cho quân đội Anh.

Hai ngày sau đó, người Anh, dẫn đầu bởi Tướng Edmund Allenby, vị chỉ huy chuyển đến từ Mặt trận phía Tây hồi tháng 06 để tiếp quản Ai Cập, đã tiến vào Thánh Địa theo chỉ dẫn nghiêm ngặt của London để không tỏ ra thiếu tôn trọng đối với Thánh Địa, người dân và truyền thống của nơi này. Allenby đã đi bộ vào Jerusalem – với chủ đích thể hiện sự trái ngược với Hoàng đế Wilhelm (của Đức) khi ông tiến vào thành phố trên lưng ngựa vào năm 1898 – và đã không có lá cờ phe Hiệp Ước nào được giương lên ở thành phố, trong khi quân đội Hồi giáo từ Ấn Độ được phái đi bảo vệ địa danh tôn giáo Vòm đá thiêng (Dome of the Rock). Continue reading “09/12/1917: Jerusalem đầu hàng quân Anh”

08/12/1863: Lincoln công bố Tuyên ngôn Ân xá và Tái thiết

Nguồn: Lincoln issues Proclamation of Amnesty and Reconstruction, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1863, Tổng thống Abraham Lincoln đưa ra kế hoạch hòa giải của ông cho việc thống nhất Hoa Kỳ với Tuyên ngôn Ân xá và Tái thiết (Proclamation of Amnesty and Reconstruction).

Tính đến thời điểm đó trong cuộc Nội chiến, rõ ràng là Lincoln cần phải đề ra một số kế hoạch sơ bộ cho việc tái thiết sau chiến tranh. Quân đội Liên minh miền Bắc (Union) đã chiếm được phần lớn miền Nam, và một số tiểu bang đã sẵn sàng để xây dựng lại chính quyền của họ. Continue reading “08/12/1863: Lincoln công bố Tuyên ngôn Ân xá và Tái thiết”

07/12/1787: Delaware phê chuẩn Hiến pháp

Nguồn: Delaware ratifies the Constitution, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1787, Delaware trở thành tiểu bang đầu tiên phê chuẩn Hiến pháp Hoa Kỳ, thông qua một cuộc bỏ phiếu với toàn phiếu thuận.

Sự kiện quan trọng này xảy ra đúng một năm sau khi tờ Hampshire Herald công khai một tuyên bố của Thomas Grover trong đó liệt kê các yêu cầu được đưa ra bởi những người tham gia cuộc nổi loạn do Shays lãnh đạo. Nền kinh tế hậu chiến đã khiến người nông dân ở miền tây Massachusetts và khắp 13 tiểu bang rơi vào cảnh khốn cùng. Nhiều người không thể trả nợ bằng thứ tiền giấy không còn giá trị do chính phủ các tiểu bang ban hành. Thuyền trưởng Daniel Shays, một cựu chiến binh Quân đội Lục địa, đã dẫn đầu một cuộc tấn công vào kho vũ khí liên bang ở Springfield, Massachusetts, nhằm đóng cửa các tòa án nơi các luật sư đòi nợ kiện người mắc nợ. Continue reading “07/12/1787: Delaware phê chuẩn Hiến pháp”

06/12/1972: Giao tranh tiếp diễn bất chấp hòa đàm Paris

Nguồn: Fighting continues in South Vietnam while negotiators talk in Paris, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này nắm 1972, giao tranh ở miền Nam Việt Nam ngày càng khốc liệt trong khi cuộc hòa đàm bí mật ở Paris được tiếp tục sau 24 giờ tạm dừng. Giao tranh tiếp diễn là do cả hai bên đều cố gắng giành lợi thế ở vùng nông thôn để chuẩn bị cho khả năng đạt được lệnh ngừng bắn ở Paris. Continue reading “06/12/1972: Giao tranh tiếp diễn bất chấp hòa đàm Paris”

05/12/1933: Thời kỳ cấm rượu ở Mỹ chấm dứt

Nguồn: Prohibition ends, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1933, bản Tu chính án 21 của Hiến pháp Hoa Kỳ được phê chuẩn, bãi bỏ Tu chính án 18 và chấm dứt kỷ nguyên cấm rượu toàn quốc ở Mỹ. Vào lúc 05 giờ 32 phút chiều, Utah đã trở thành tiểu bang thứ 36 phê chuẩn bản tu chính án, giúp đạt được tỷ lệ đa số cần thiết ba phần tư các bang phê chuẩn. Pennsylvania và Ohio đã phê chuẩn trước đó cùng ngày.

Phong trào cấm uống rượu bắt đầu vào đầu thế kỷ 19, khi những người Mỹ lo ngại về các tác động bất lợi của việc uống rượu đã bắt đầu hình thành các cộng đồng không uống rượu. Vào cuối thế kỷ 19, các nhóm này đã trở thành một lực lượng chính trị mạnh mẽ, thực hiện vận động ở cấp tiểu bang và kêu gọi cấm rượu trên phạm vi toàn quốc. Một số bang đã cấm sản xuất hoặc bán rượu trong phạm vi biên giới của mình. Continue reading “05/12/1933: Thời kỳ cấm rượu ở Mỹ chấm dứt”

04/12/1942: Tín đồ Thiên Chúa giáo trợ giúp người Do Thái Ba Lan

Nguồn: Polish Christians come to the aid of Polish Jews, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1942, ở Warsaw, một nhóm tín đồ Thiên Chúa giáo Ba Lan đã bất chấp mạng sống của mình khi thành lập Hội đồng Hỗ trợ người Do Thái (Council for the Assistance of the Jews). Đứng đầu tổ chức này là hai người phụ nữ, Zofia Kossak và Wanda Filipowicz.

Kể từ khi Đức xâm lược Ba Lan vào năm 1939, dân Do Thái hoặc là bị đẩy vào các khu ổ chuột (ghetto), hoặc bị đưa đến các trại lao động tập trung, hoặc bị sát hại. Nhà ở và cửa hiệu Do Thái bị tịch thu và các hội đường (synagogues) bị đốt trụi. Quyết định về số phận của người Do Thái cuối cùng cũng bị tiết lộ vào tháng 06/1942, khi một tờ báo ngầm của Warsaw, tờ Lữ đoàn Giải phóng (Liberty Brigade), công bố rằng hàng chục ngàn người Do Thái đã bị giết bằng khí độc tại Chelmno, một trại tử thần ở Ba Lan, gần bảy tháng sau khi việc thảm sát tù nhân bắt đầu. Continue reading “04/12/1942: Tín đồ Thiên Chúa giáo trợ giúp người Do Thái Ba Lan”

03/12/1818: Illinois thành tiểu bang thứ 21 của Hoa Kỳ

Nguồn: Illinois becomes the 21st state, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1818, Illinois được công nhận tư cách tiểu bang của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ. Mặc dù Illinois mang đến những thách thức khác thường cho những người nhập cư không quen thuộc với đất đai và thảm thực vật của khu vực này, nó đã phát triển thành một bang nhộn nhịp và đông đúc cư dân.

Những đồng cỏ kỳ lạ nhưng xinh đẹp nằm ở phía đông sông Mississippi và phía bắc Hồ Michigan đã tỏ ra là một thách thức khó khăn đối với làn sóng những người nhập cư đang di chuyển về phía tây. Vốn quen với những vùng đất có nhiều rừng như bang Kentucky và Tennessee, những người nhập cư đầu tiên đến Illinois không biết phải làm gì với những đồng cỏ trải dài rộng lớn không một bóng cây. Continue reading “03/12/1818: Illinois thành tiểu bang thứ 21 của Hoa Kỳ”

02/12/1823: Học thuyết Monroe được công bố

Nguồn: Monroe Doctrine declared, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1823, trong bài diễn văn thường niên trước Quốc hội, Tổng thống James Monroe đã tuyên bố một sáng kiến mới về chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ mà sau này được gọi là “Học thuyết Monroe.” Phần lớn là công trình của Ngoại trưởng John Quincy Adams, Học thuyết Monroe ngăn cấm sự can thiệp của Châu Âu vào Châu Mỹ, đồng thời khẳng định tính trung lập của Hoa Kỳ trong các cuộc xung đột trong tương lai của châu Âu. Continue reading “02/12/1823: Học thuyết Monroe được công bố”

01/12/1919: Vương quốc mới ra đời ở vùng Balkans

Nguồn: New state declared in the Balkans, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1919, ba tuần sau hiệp định đình chiến, cùng ngày mà quân đội phe Hiệp Ước tiến vào Đức lần đầu tiên, một quốc gia mới được tuyên bố thành lập ở Belgrade, Serbia.

Khi các đế chế Áo và Đức bị đánh bại, “Vương quốc mới của người Serbia, Croatia và Slovenia” nổi lên từ tro tàn, được ủng hộ  bởi lời hứa từ Hội Quốc Liên rằng sẽ hỗ trợ cho các dân tộc thiểu số ở châu Âu. Vương quốc mới thành lập gồm khoảng 500.000 người Hungary và số người Đức tương tự, cùng hàng chục ngàn người Romania, người Albania, người Bungary và người Ý. Continue reading “01/12/1919: Vương quốc mới ra đời ở vùng Balkans”

30/11/1939: Liên Xô tấn công Phần Lan

Nguồn: USSR attacks Finland, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1939, Hồng quân đã vượt biên giới Liên Xô-Phần Lan với 465.000 lính và 1.000 máy bay. Helsinki bị không kích, và 61 người Phần Lan đã bị thiệt mạng, khiến người Phần Lan đứng dậy chiến đấu, thay vì đầu hàng.

Lực lượng áp đảo của Liên Xô khiến hầu hết các quốc gia phương Tây, cũng như chính Liên Xô, tin rằng cuộc xâm chiếm Phần Lan sẽ là một cuộc dạo chơi. Các binh sĩ Liên Xô thậm chí còn mặc đồng phục mùa hè, mặc dù mùa đông Scandinavia đã bắt đầu; bởi họ cho rằng sẽ không có hoạt động ngoài trời nào, chẳng hạn như chiến đấu. Continue reading “30/11/1939: Liên Xô tấn công Phần Lan”

29/11/1968: Cộng sản thề phá hủy Chương trình Phụng Hoàng

Nguồn: Communists vow to smash Phoenix program, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1968, lãnh đạo Việt Cộng đã ra mệnh lệnh phá hủy Chương trình Phụng Hoàng (Phoenix program). Đài phát thanh Hà Nội đã phát sóng một chỉ thị của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam kêu gọi một cuộc tấn công nhằm “tiêu diệt hoàn toàn” lực lượng liên quân, đồng thời nhấn mạnh việc phải xóa sổ Chương trình Phụng Hoàng.

Chương trình Phụng Hoàng là một sáng kiến an ninh cấp xã ấp do Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) điều hành dựa trên cơ sở tập trung, thu thập thông tin tình báo nhằm xác định và loại bỏ cơ sở Việt Cộng- nhất là đảng viên và cán bộ chính trị cấp cao của Mặt trận Dân tộc. Continue reading “29/11/1968: Cộng sản thề phá hủy Chương trình Phụng Hoàng”

28/11/1965: Philippines đồng ý gửi quân sang Nam Việt Nam

Nguồn: The Philippines agrees to send troops to South Vietnam, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1965, Tổng thống đắc cử Ferdinand Marcos của Philippines tuyên bố rằng ông sẽ gửi quân đội sang miền Nam Việt Nam, để đáp lại lời kêu gọi thành lập đội quân “nhiều lá cờ” tại Việt Nam của Tổng thống Lyndon Johnson. Continue reading “28/11/1965: Philippines đồng ý gửi quân sang Nam Việt Nam”

27/11/1940: Cảnh vệ Sắt thảm sát chính phủ cũ của Romania

Nguồn: Iron Guard massacres former Romanian government, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1940, hai tháng sau khi Tướng Ion Antonescu lên nắm quyền ở Romania và buộc Vua Carol II phải thoái vị, binh đoàn Cảnh vệ Sắt (Iron Guard) của Antonescu đã bắt giữ và hành quyết hơn 60 trợ lý của nhà vua lưu vong, bao gồm Nicolae Iorga, một cựu bộ trưởng và sử gia nổi tiếng.

Phong trào cánh hữu cực đoan Cảnh vệ Sắt được sáng lập bởi Corneliu Codreanu vào những năm 1920, bắt chước Đảng Quốc Xã của Đức về cả tư tưởng và phương pháp. Năm 1938, Vua Carol II thiết lập một chế độ độc tài cứng rắn hơn ở Romania và tìm mọi cách ngăn chặn các hoạt động của Cảnh vệ Sắt, cũng như hoạt động của phe cánh tả đối lập, Đảng Cộng sản Romania. Continue reading “27/11/1940: Cảnh vệ Sắt thảm sát chính phủ cũ của Romania”