Thế giới hôm nay: 26/05/2021

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Nhà Trắng xác nhận Tổng thống Joe Biden và người đồng cấp Nga Vladimir Putin sẽ gặp nhau tại một hội nghị thượng đỉnh ở Geneva, Thụy Sĩ, vào tháng tới. Họ đã có một vài tháng quan hệ lạnh nhạt. Ông Biden chỉ trích hành động gân hấn của Nga với Ukraine, vụ bắt giữ nhà lãnh đạo đối lập Alexei Navalny, và việc nước này can thiệp các cuộc bầu cử Mỹ. Tháng trước, Bộ Tài chính Mỹ đã công bố các biện pháp trừng phạt sâu rộng đối với Nga.

Svetlana Tikhanovskaya, một lãnh đạo đối lập Belarus lưu vong, nói một đoạn video quay Roman Protasevich, nhà báo vừa bị bắt cóc theo lệnh của Alexander Lukashenko, là bằng chứng cho thấy ông bị tra tấn. Trong video, ông Protasevich nhận tội tổ chức biểu tình phản đối chế độ bất hợp pháp của tổng thống Belarus. EU đã kêu gọi các hãng hàng không bỏ qua không phận nước này, và nhiều hãng đã làm theo. Continue reading “Thế giới hôm nay: 26/05/2021”

Đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số: Tác động chính trị và chiến lược

Nguồn: Dylan MH Loh và Karyn Liow, “Digital Yuan: Politicisation of China’s CBDC”, RSIS Commentary, 21/05/2021.

Người dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Sức hút của tiền kỹ thuật số trên toàn cầu cũng như sự phát triển của tiền số tư nhân đã khiến các ngân hàng trung ương trên khắp thế giới xem xét phát triển các loại tiền kỹ thuật số quốc gia. Hiện nay Trung Quốc đang dẫn đầu với đồng nhân dân tệ kỹ thuật số. Cuộc chạy đua để ra mắt đồng tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (central bank digital currency, hay CBDC) lớn đầu tiên trên thế giới và sự chính trị hóa loại tiền tệ này là hồi chuông báo hiệu khởi đầu một cuộc cạnh tranh mới giữa các nền kinh tế lớn.

Đại dịch COVID-19 đã tạo điều kiện thuận lợi để chuyển đổi mạnh từ tiền mặt sang các phương thức thanh toán kỹ thuật số. Trong bối cảnh tiền điện tử dần trưởng thành, điều này khiến các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới phải suy nghĩ nghiêm túc về việc phát hành các loại tiền kỹ thuật số của riêng họ. Continue reading “Đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số: Tác động chính trị và chiến lược”

Thế giới hôm nay: 25/05/2021

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Angela Merkel kêu gọi đình chỉ các chuyến bay qua Belarus. Thủ tướng Đức sẽ gặp các nhà lãnh đạo EU khác tại cuộc họp của Hội đồng châu Âu, nơi họ sẽ bàn cách phản ứng lại việc Belarus lấy lý do máy bay có bom — và điều máy bay chiến đấu — để buộc một máy bay thương mại đang trên đường bay tới Litva phải hạ cánh. Sau đó, nước này bắt giữ Roman Protasevich, một nhà báo thường xuyên chỉ trích Alexander Lukashenko, tổng thống Belarus từ năm 1994, người đã gian lận bầu cử hồi năm ngoái và đàn áp người biểu tình bằng vũ lực. Bà Merkel gọi lý do Belarus ép một máy bay thương mại hạ cánh là “hoàn toàn không thể chấp nhận được”.

Nửa triệu người đã được sơ tán khỏi đường đi của Bão Yaas, dự kiến ​​ đổ bộ vào miền đông Ấn Độ vào thứ Tư. Ấn Độ đang chịu đủ mọi khó khăn. Hồi tuần trước, không chỉ Bão Tauktae tấn công miền Tây Ấn Độ khiến ít nhất 155 người thiệt mạng, mà nước này còn ghi nhận số người chết vì covid-19 vượt quá 300.000 người vào ngày hôm qua (con số thực còn cao hơn). Continue reading “Thế giới hôm nay: 25/05/2021”

Thế giới hôm nay: 24/05/2021

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Belarus bị các lãnh đạo châu Âu lên án dữ dội sau khi nước này dùng chiêu dọa máy bay có bom để buộc một chiếc máy bay đang ở trong không phận của nước này phải hạ cánh xuống Minsk, giúp họ bắt giữ một nhà báo Belarus. Đây là máy bay của hãng Ryanair, đang bay từ Athens đến Vilnius ở nước láng giềng Lithuania. Roman Pratasevich đã bị bắt sau khi máy bay đáp xuống thủ đô Belarus. Ông thường chỉ trích Alexander Lukashenko, người tự tuyên bố là tổng thống vào năm ngoái sau khi gian lận trong cuộc bầu cử và đàn áp biểu tình của phe đối lập bằng bạo lực. Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki gọi đây là “một hành động khủng bố nhà nước chưa từng có”.

Cư dân Goma, Cộng hòa Dân chủ Congo, thở phào nhẹ nhõm sau khi dòng dung nham từ vụ phun trào hôm qua của núi lửa Nyiragongo dừng lại ở rìa thành phố. Hàng ngàn cư dân đã phải di dời — một số đi về phía đông qua biên giới để đến Rwanda, còn những người khác đi về các vùng đất cao hơn ở phía tây. Một số ngôi nhà bị hư hại nhưng không có báo cáo thiệt mạng. Lần gần nhất ngọn núi này phun trào là năm 2002, giết chết 250 người và khiến 120.000 người mất nhà cửa. Continue reading “Thế giới hôm nay: 24/05/2021”

Nhật ký Bắc Kinh (15/01/21): Trung Quốc và ‘đồng minh’ Starbucks

Nguồn: Tetsushi Takahashi, Beijing Diary, Nikkei Asian Review, 01/2021.

Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Trong một bức thư ngày 6/1 – cùng ngày những người ủng hộ Tổng thống Donald Trump xông vào Điện Capitol ở Washington – Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã liên lạc với một người Mỹ nổi tiếng từng cân nhắc tranh cử chống lại Trump.

Ông Tập đã viết thư cho Howard Schultz, cựu chủ tịch của chuỗi cà phê Starbucks ở Hoa Kỳ, Tân Hoa Xã đưa tin hôm thứ Năm.

“Trung Quốc đã bắt tay vào một hành trình mới xây dựng toàn diện một đất nước xã hội chủ nghĩa hiện đại, sẽ mang lại không gian rộng lớn hơn cho các công ty từ khắp nơi trên thế giới, bao gồm Starbucks và các công ty Mỹ khác, để phát triển ở Trung Quốc”, ông Tập viết. Continue reading “Nhật ký Bắc Kinh (15/01/21): Trung Quốc và ‘đồng minh’ Starbucks”

Thế giới hôm nay: 21/05/2021

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Nội các Israel được cho là đã đồng ý ngừng bắn với các nhóm vũ trang Palestine ở Gaza, có hiệu lực từ đêm nay. Thỏa thuận ngừng bắn này do Ai Cập làm trung gian. Giao tranh bùng nổ sau khi người biểu tình Palestine đụng độ với cảnh sát Israel gần nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa ở Jerusalem, địa điểm linh thiêng thứ ba của đạo Hồi. Ít nhất 230 người ở Gaza và 13 người ở Israel đã thiệt mạng.

Các quan chức Nội Mông, một tỉnh của Trung Quốc, đã thiết lập một đường dây nóng để người dân chỉ điểm bất kỳ ai họ nghi ngờ đang đào tiền điện tử. Động thái này là một phần của chiến dịch đàn áp tiền điện tử của Trung Quốc, với việc chính phủ hôm qua cảnh báo các tổ chức tài chính không chấp nhận thanh toán tiền điện tử (nước này đang thử nghiệm đồng nhân dân tệ kỹ thuật số của riêng mình). Đào tiền điện tử – đòi hỏi máy tính giải quyết các vấn đề toán học – tiêu tốn một lượng điện lớn. Continue reading “Thế giới hôm nay: 21/05/2021”

Thế giới hôm nay: 20/05/2021

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tổng thống Joe Biden nói với Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu rằng ông muốn thấy ​​”từ hôm nay sự xuống thang đáng kể” cuộc giao tranh giữa Israel và các nhóm vũ trang Palestine ở Gaza. Hiện điều này trông khá xa vời. Israel đã nã pháo vào Lebanon sau khi nước này tấn công bằng tên lửa. Ông Netanyahu cho biết các lực lượng Israel quyết tâm tiếp tục cho đến khi trật tự được vãn hồi.

Thị trường tiền mã hóa chao đảo dữ dội suốt cả ngày sau khi Trung Quốc cảnh báo các tổ chức tài chính của họ không được chấp nhận tiền mã hóa làm phương tiện thanh toán. Tin này đến trong bối cảnh họ tiến hành thử nghiệm đồng nhân dân tệ kỹ thuật số. Bitcoin đã mất gần một phần ba giá trị, trước khi phục hồi một nửa khoản đó. Các loại tiền mã hóa khác cũng giảm giá trị khi hơn 8,6 tỷ đô la bị bán tháo. Continue reading “Thế giới hôm nay: 20/05/2021”

Nhật ký Bắc Kinh (08/01/21): Trung Quốc hớn hở trước bạo loạn ở Mỹ

Nguồn: Tetsushi Takahashi, Beijing Diary, Nikkei Asian Review, 01/2021.

Người dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tôi bật TV tại nhà ở Bắc Kinh vào sáng thứ Năm (07/01/2021) và bắt gặp những cảnh quay đáng kinh ngạc trên CNN.

Những người ủng hộ Tổng thống Mỹ Donald Trump đã xông vào Điện Capitol ở Washington. Khói trắng – tôi tự hỏi liệu đó có phải hơi cay không – đang cuồn cuộn bốc lên.

Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc cũng chiếu những cảnh tương tự, với phụ đề: “Nền dân chủ Mỹ đã bị phá hủy.”

Hình ảnh một biểu tượng của nền dân chủ Hoa Kỳ bị chính người dân của họ tấn công rất hữu ích cho Đảng Cộng sản Trung Quốc trong việc tung hô nền chính trị độc đảng. Continue reading “Nhật ký Bắc Kinh (08/01/21): Trung Quốc hớn hở trước bạo loạn ở Mỹ”

Thế giới hôm nay: 18/05/2021

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken đã gặp ngoại trưởng UAE Sheikh Abdullah bin Zayed Al Nahyan để thảo luận về lệnh ngừng bắn giữa Israel và các nhóm vũ trang Palestine. Nhưng Mỹ đã chặn một tuyên bố cùng lên án bạo lực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc — lần thứ ba họ làm vậy trong một tuần. Đến nay, cuộc xung đột đã khiến 201 người ở Gaza và 10 người ở Israel thiệt mạng.

Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đồng ý xét xử vụ kiện liên quan đến một luật ở Mississippi cấm phá thai sau tuần thứ 15. Các tòa cấp thấp đã chặn luật này vì nó vi phạm tiền lệ án Roe v Wade, một phán quyết năm 1973 không cho phép các bang cấm phá thai trước thời điểm thai nhi có “khả năng tồn tại” (khoảng 24 tuần thai). Đây sẽ là vụ kiện về quyền phá thai đầu tiên được tòa xem xét kể từ khi thẩm phán Amy Coney Barrett trúng cử, với đa số bảo thủ 6-3. Continue reading “Thế giới hôm nay: 18/05/2021”

Thế giới hôm nay: 17/05/2021

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Cuộc xung đột giữa Israel và người Palestine ở Gaza đã bước vào ngày thứ bảy. Các cuộc không kích của Israel đã giết chết ít nhất 42 người ở Thành phố Gaza trong Chủ nhật, trong khi nhiều tên lửa hơn nữa đã được bắn từ Gaza vào lãnh thổ Israel. Ở Bờ Tây người biểu tình Palestine cũng đụng độ với binh sĩ Israel. Dù quốc tế kêu gọi xuống thang, cuộc chiến khó có thể hạ nhiệt: Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu đã tuyên bố tiếp tục không kích.

AT&TDiscovery đang đàm phán để sáp hợp các công ty truyền thông của họ, theo Bloomberg. AT&T, một hãng viễn thông, sở hữu các tài sản truyền hình tên tuổi bao gồm CNN và HBO; còn Discovery tập trung vào truyền hình thực tế và phi hư cấu, với các kênh như Food Network và Animal Planet. Một thỏa thuận có thể được công bố trong tuần này. Continue reading “Thế giới hôm nay: 17/05/2021”

Nhật ký Bắc Kinh (04/01/21): Bên trong phòng làm việc của Tập Cận Bình

Nguồn: Tetsushi Takahashi, Beijing Diary, Nikkei Asian Review, 01/2021.

Người dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Cứ mỗi dịp giao thừa, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình lại phát biểu trước toàn quốc từ văn phòng của ông ở Trung Nam Hải, trung tâm chính trị của Bắc Kinh.

“Chúng ta đã vượt qua tác động của đại dịch, và đã đạt những thành tựu to lớn trong phòng chống và kiểm soát dịch, cũng như phát triển kinh tế – xã hội”, ông nói và ca ngợi cách ông xử lý COVID-19.

Thật vậy, nhờ đã chặn được coronavirus, Trung Quốc trở thành nền kinh tế lớn duy nhất có tăng trưởng dương kể từ quý hai năm 2020. “Tổng sản phẩm quốc nội của Trung Quốc trong năm 2020 dự kiến ​​sẽ tăng lên một mức mới là 100 nghìn tỷ nhân dân tệ (15,3 nghìn tỷ USD),”ông Tập nói. Continue reading “Nhật ký Bắc Kinh (04/01/21): Bên trong phòng làm việc của Tập Cận Bình”

Thế giới hôm nay: 14/05/2021

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu nói ông đang xem xét triển khai binh sĩ để kiểm soát các vụ ẩu đả giữa người Do Thái và người Ả Rập tại các thành phố Israel vài ngày qua. Tình trạng bất ổn này xuất phát từ căng thẳng ở Jerusalem, và cuộc giao tranh sau đó ở Gaza. Cho đến nay, cuộc đấu rocket và không kích giữa Hamas và Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã làm hơn 80 người Palestine và 7 người ở Israel thiệt mạng. IDF đã hủy bỏ mọi chuyến nghỉ phép của các đơn vị chiến đấu, đồng thời gọi thêm 7.000 quân dự bị.

Hàn Quốc sẽ chi 450 tỷ USD để phát triển ngành công nghiệp bán dẫn của họ trong thập niên tới. Hai hãng Samsung và Hynx hiện đang sản xuất phần lớn các chip nhớ cơ bản của thế giới. Nhưng nước này muốn vượt Đài Loan để dẫn đầu thế giới về các chip tiên tiến. Chính phủ sẽ giảm thuế, nới quy định, hạ lãi suất và đầu tư nhiều hơn vào cơ sở hạ tầng để giúp thúc đẩy ngành công nghiệp này ở trong nước. Continue reading “Thế giới hôm nay: 14/05/2021”

Nhật ký Bắc Kinh (28/12/20): Tập tiếp nối di sản của Mao

Nguồn: Tetsushi Takahashi, Beijing Diary, Nikkei Asian Review, 12/2020.

Người dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Hôm thứ Bảy (26/12/2020), người ta xếp thành một hàng dài hướng về Quảng trường Thiên An Môn ở Bắc Kinh để đến thăm Nhà Tưởng niệm Mao Chủ tịch.

Hôm đó đánh dấu 127 năm ngày sinh người cha sáng lập nước Trung Hoa Cộng sản. Thi hài của ông được giữ nguyên trạng ở nhà tưởng niệm đặt ngay trung tâm quảng trường, thường được gọi là Lăng Mao Trạch Đông.

Mọi ngày địa điểm này chỉ mở cửa đón khách buổi sáng, nhưng vào sinh nhật ông nó mở cả buổi chiều. Được nhớ đến như người anh hùng thành lập nên nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa năm 1949, Mao vẫn rất nổi tiếng trong dân chúng. Continue reading “Nhật ký Bắc Kinh (28/12/20): Tập tiếp nối di sản của Mao”

Thế giới hôm nay: 12/05/2021

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Gần 500 quả rocket đã được bắn từ Gaza vào Israel, còn lực lượng vũ trang Israel đáp trả bằng các cuộc không kích vào 140 mục tiêu. Đã có một khu dân cư 13 tầng ở Gaza bị sập. Xung đột bắt đầu từ thứ Hai sau nhiều ngày đụng độ giữa người Palestine và cảnh sát ở Jerusalem. Truyền thông Palestine nói có 28 người chết; và ba người ở Israel cũng thiệt mạng.

Ủy ban châu Âu một lần nữa kiện AstraZeneca vì cáo buộc không cung cấp đủ vắc-xin covid-19. Hãng nói đơn kiện trước đó, được đệ hồi tháng 4, là vô nghĩa vì họ đã thực hiện “những nỗ lực hợp lý nhất” nhằm đáp ứng các nghĩa vụ hợp đồng. Và theo họ thì đơn kiện lần này không cần thiết. Ủy ban muốn AstraZeneca cung cấp 120 triệu liều đền bù cho tới cuối tháng 6. Continue reading “Thế giới hôm nay: 12/05/2021”

Thế giới hôm nay: 10/05/2021

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Đến nay đã có 60 người chết vì vụ nổ hôm thứ Bảy gần một trường học ở Kabul, thủ đô Afghanistan. Ngoài ra có ít nhất 165 người bị thương, phần nhiều trong số đó là các nữ sinh. Vẫn chưa có ai đứng ra nhận trách nhiệm cho vụ tấn công này, vốn diễn ra tại một huyện là có nhiều người Hazara, một dân tộc thiểu số dòng Shia. Trước đây từng có các cuộc tấn công của Nhà nước Hồi giáo ở khu vực này. Hiện bạo lực ngày càng gia tăng ở Afghanistan trước khi các lực lượng Mỹ và đồng minh rút quân vào tháng 9 tới.

Theo Bloomberg, nhóm hacker buộc Colonial Pipeline, hãng cung cấp nhiên liệu tinh chế lớn nhất của Mỹ, phải đóng cửa hoạt động vào thứ Sáu, đã đánh cắp gần 100 gigabyte dữ liệu từ công ty. Vụ tấn công “ransomware” (tức tấn công tống tiền dữ liệu) được tiến hành bởi nhóm tội phạm mạng DarkSide. Continue reading “Thế giới hôm nay: 10/05/2021”