Thế giới hôm nay: 29/02/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nói EU nên sử dụng lợi nhuận từ tài sản của ngân hàng trung ương Nga trong các tài khoản phương Tây để mua vũ khí cho Ukraine. Đây là lần đầu tiên EU đề xuất sử dụng tài sản bị phong tỏa của Nga để trang bị cho Ukraine. Hơn 200 tỷ euro (216 tỷ USD) tài sản Nga đang bị phong tỏa ở EU. Mỹ muốn châu Âu tịch thu tài sản của Nga, nhưng các nước EU lại lưỡng lự do lo ngại bị Nga trả đũa, đặc biệt là các cuộc tấn công mạng tiềm tàng. Kế hoạch này vẫn phải được sự nhất trí của tất cả 27 quốc gia thành viên.

Tháng 11 này Mitch McConnell sẽ từ chức khỏi vị trí lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện Hoa Kỳ, vai trò mà ông đã nắm giữ lâu hơn bất kỳ nhân vật nào trong lịch sử của cả hai đảng. Năm nay 82 tuổi, ông sẽ kết thúc nhiệm kỳ vào tháng 1 năm 2027. Là một nhân vật ủng hộ Ukraine nhiệt thành, di sản của ông sẽ được quyết định bởi khả năng lèo lái những phản đối trong nội bộ đảng Cộng hòa để duy trì hỗ trợ cho nước này. Continue reading “Thế giới hôm nay: 29/02/2024”

Singapore ngăn chặn các hoạt động gây ảnh hưởng của Trung Quốc

Nguồn:, “Singapore cracks down on Chinese influence.” The Economist, 08/02/2024.

Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

“Cơn sốt lễ hội” là cách Trung tâm Văn hóa Trung Quốc Singapore mô tả tâm trạng cả nước trước Tết Nguyên đán vào ngày 10 tháng 2. Nhưng giữa những ngày Tết lại có một cơn sốt khác của chính phủ Singapore: làm thế nào để đối phó với các hoạt động gây ảnh hưởng của Trung Quốc tại quốc gia này. Trong tháng 2, một đạo luật mới chống can thiệp từ bên ngoài đã lần đầu tiên được áp dụng với một người Singapore gốc Hồng Kông, Philip Chan. Continue reading “Singapore ngăn chặn các hoạt động gây ảnh hưởng của Trung Quốc”

Cách vận hành ‘nhà nước giám sát’ của Trung Quốc

Nguồn: How China stifles dissent without a KGB or Stasi of its own”, The Economist, 15/02/2024.

Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Nhà chức trách Trung Quốc đã dành nhiều công sức để biến Bảo tàng Cảnh sát Bắc Kinh thành một địa điểm du lịch thân thiện với gia đình. Nằm trong một cung điện cổ gần Quảng trường Thiên An Môn, bảo tàng này là nơi phô diễn các chiến công chống tội phạm. Tủ kính trưng bày súng được cảnh sát Trung Quốc sử dụng, bên cạnh một mô hình chó cảnh sát mặc áo chống đạn, mang mũ bảo hiểm kiểu biệt kích và ủng bảo vệ ở chân. Trong dịp nghỉ Tết Nguyên Đán, nhiều phụ huynh đã đưa con cái đến đây để chiêm ngưỡng trực thăng cảnh sát, đội chống ma túy, đội tuần tra giao thông và cảnh sát an ninh mạng. Sự đàn áp chính trị chỉ được đề cập thoáng qua — nhưng là trong phần lịch sử. Nó được thể hiện bởi một bức ảnh cũ chụp cảnh sinh viên biểu tình bị cảnh sát mặc thường phục bắt giữ, nhiều năm trước khi Đảng Cộng sản lên nắm quyền. Continue reading “Cách vận hành ‘nhà nước giám sát’ của Trung Quốc”

Thế giới hôm nay: 26/02/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Donald Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa ở Nam Carolina với 60% số phiếu bầu. Các cử tri thích ông hơn Nikki Haley, người từng làm thống đốc bang này trong sáu năm nhưng không thể thuyết phục được người dân Nam Carolina rằng bà sẽ thể hiện tốt hơn trong cuộc bầu cử tổng thống năm nay. “Đất nước chúng ta sẽ tan rã nếu chúng ta đưa ra những lựa chọn sai lầm,” bà Haley cảnh báo, đồng thời dự đoán rằng ông Trump sẽ không đánh bại được Joe Biden. Ông Trump nói rằng bất kỳ ai quyên góp cho chiến dịch tranh cử của bà Haley sẽ “bị cấm vĩnh viễn khỏi phong trào MAGA,” tức phong trào nước Mỹ trên hết mà ông chủ trương.

Nội các chiến tranh của Israel đã họp để xem xét các đề xuất mới về lệnh ngừng bắn ở Gaza, sau cuộc hội đàm với các nhà đàm phán từ Qatar, Ai Cập, và Mỹ ở Paris. Israel được cho là sẽ cử một phái đoàn tới Qatar trong tuần này để đàm phán thêm. Trong khi đó, thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu cho biết nội các sẽ sớm họp để phê chuẩn các hoạt động quân sự ở Rafah, một thành phố miền nam Gaza. Continue reading “Thế giới hôm nay: 26/02/2024”

Thế giới hôm nay: 23/02/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Brett McGurk, cố vấn Trung Đông của tổng thống Joe Biden, đã tới Israel để gặp Binyamin Netanyahu, thủ tướng Israel. Ông McGurk sẽ giúp Israel đàm phán việc thả các con tin bị giữ ở Gaza. Trong khi đó, cơ quan y tế Gaza cho biết 97 người đã thiệt mạng và 130 người bị thương trong 24 giờ qua tại Rafah, một thành phố ở miền nam Gaza, sau vụ bắn phá của Israel. Hiện có khoảng 1,5 triệu người Palestine đang trú ẩn trong khu vực. Quân đội Israel được cho là đang chuẩn bị tiến hành một cuộc tấn công trên bộ ở Rafah.

Cổ phiếu của Nvidia tăng 15% sau khi công ty báo cáo doanh thu quý 4 tốt hơn mong đợi, 22 tỷ USD, tăng 265% so với cùng kỳ năm ngoái. Kết quả là chỉ số Nasdaq 100 tăng 2,5% trong phiên giao dịch sớm. Thu nhập tăng mạnh của công ty chip giá trị nhất thế giới cũng đã thúc đẩy thị trường chứng khoán toàn cầu, bao gồm cả Nhật Bản và châu Âu. Continue reading “Thế giới hôm nay: 23/02/2024”

Thế giới hôm nay: 22/02/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Liên minh châu Âu công bố vòng trừng phạt thứ 13 đối với Nga. Theo chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, các biện pháp này nhắm vào các thực thể được cho là đang hỗ trợ “cỗ máy chiến tranh” của Nga. EU cũng nhắm vào các doanh nghiệp ở Ấn Độ và Trung Quốc có liên quan đến cuộc chiến của Nga. Gói trừng phạt được thống nhất sau khi Hungary tuyên bố ủng hộ. Trong khi đó, Anh áp đặt lệnh trừng phạt đối với 6 quan chức Nga tại trại giam nơi Alexei Navalny qua đời.

Somalia đồng ý cho phép Thổ Nhĩ Kỳ bảo vệ lãnh hải của mình. Hải quân Thổ Nhĩ Kỳ từ lâu đã hoạt động trên lãnh hải Somali để chống cướp biển. Nhưng thủ tướng Somalia, Hamza Abdi Barre, hứa rằng thỏa thuận mới sẽ chấm dứt “các mối đe dọa từ bên ngoài.” Căng thẳng với nước láng giềng Ethiopia đã gia tăng kể từ khi nước này ký thỏa thuận với khu vực Somaliland ly khai của Somalia. Continue reading “Thế giới hôm nay: 22/02/2024”

Thế giới hôm nay: 21/02/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Mỹ phủ quyết một nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc do Algeria đề xuất, theo đó yêu cầu ngừng bắn ngay lập tức ở Gaza và cảnh báo về việc người Palestine bị mất nơi ở. Mỹ lập luận rằng nghị quyết này sẽ cản trở những nỗ lực trung gian của họ cho một thỏa thuận thả con tin và cho phép thêm viện trợ nhân đạo vào Gaza. Trước đó, Mỹ đã soạn thảo nghị quyết riêng, kêu gọi “ngừng bắn tạm thời” và phản đối kế hoạch của Israel tấn công trên bộ vào Rafah.

Mỹ hứa sẽ công bố “các biện pháp trừng phạt lớn” sau cái chết của Alexei Navalny, chính trị gia đối lập nổi bật nhất của Nga. Phát ngôn viên an ninh quốc gia John Kirby cho biết các biện pháp này sẽ “bắt Nga phải chịu trách nhiệm về những gì đã xảy ra với ông Navalny”, nhưng không cho biết chi tiết. Trước đó Yulia Navalnaya, người vợ góa của ông Navalny, đã kêu gọi các quan chức ở Brussels không công nhận cuộc bầu cử Nga, dự kiến diễn ra vào tháng 3. Continue reading “Thế giới hôm nay: 21/02/2024”

Thế giới hôm nay: 20/02/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Yulia Navalnya, người vợ goá của Alexei Navalny, thề sẽ tiếp tục công cuộc đấu tranh vì một “nước Nga tự do, hòa bình và hạnh phúc” của chồng bà. Bà Navalnya đã gặp các ngoại trưởng EU hôm thứ Hai. Trước cuộc họp đó Annalena Baerbock, ngoại trưởng Đức, đã đề xuất các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga để đáp trả cái chết của ông Navalny. Trong khi đó, các nhà điều tra Nga cho biết họ sẽ giữ thi thể của ông Navalny trong “ít nhất hai tuần,” theo người phát ngôn của ông. Các cộng sự của ông Navalny cáo buộc chính quyền Nga giữ kín thi thể để “che đậy dấu vết giết người.”

GDP của Israel giảm với tốc độ năm 19% trong quý 4 năm 2023. Đà giảm tồi tệ hơn dự kiến là do đầu tư và chi tiêu tiêu dùng xuống dốc sau các cuộc tấn công của Hamas hôm 7 tháng 10. Trong khi đó, Benny Gantz, một thành viên nội các chiến tranh của Israel, cảnh báo nước ông sẽ tấn công Rafah trừ khi Hamas giải phóng tất cả các con tin Israel còn lại trước ngày 10 tháng 3, ngày bắt đầu của tháng Ramadan. Continue reading “Thế giới hôm nay: 20/02/2024”

Trung Quốc âm thầm giảm phụ thuộc vào công nghệ bán dẫn nước ngoài

Nguồn:, “China is quietly reducing its reliance on foreign chip technology.The Economist, 13/02/2024.

Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Từ hàng gia dụng cho đến ô tô, Trung Quốc đã nhiều lần phô diễn khả năng sao chép công nghệ tiên tiến của nước ngoài. Nhưng các vi mạch bán dẫn là đối tượng khó bắt chước hơn, gây ra nhiều lo lắng trong giới tinh hoa chính trị và kinh doanh Trung Quốc những năm gần đây. Quyết định ngừng xuất khẩu chip và công cụ sản xuất chip tiên tiến sang Trung Quốc của Mỹ vào năm 2022 đã cho thấy thế dưới của Bắc Kinh trước các đối thủ địa chính trị về năng lực bán dẫn. Vào tháng 12 năm ngoái, nhập khẩu của Trung Quốc đối với máy in thạch bản dùng để in mạch lên tấm silicon đã tăng 450% so với năm trước đó, khi các nhà sản xuất chip Trung Quốc chạy đua mua bộ công cụ tiên tiến từ công ty ASML của Hà Lan, trước khi các hạn chế xuất khẩu của Hà Lan có hiệu lực từ tháng 1. Continue reading “Trung Quốc âm thầm giảm phụ thuộc vào công nghệ bán dẫn nước ngoài”

Thế giới hôm nay: 19/02/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Sau nhiều tháng giao tranh, quân Nga đã nắm quyền kiểm soát Avdiivka, một thị trấn ở Donbas, sau khi phần lớn quân Ukraine rút lui. Tuy nhiên, phát ngôn viên của Nga nói một số binh sĩ Ukraine đang ẩn náu trong nhà máy than cốc khổng lồ thời Liên Xô của thị trấn. Tại Hội nghị An ninh Munich hôm thứ Bảy, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết “sự thiếu hụt nhân tạo về vũ khí” của Ukraine đang cho phép Vladimir Putin “thích ứng với cường độ hiện tại của cuộc chiến.” Trong một cuộc điện đàm, tổng thống Joe Biden nói với ông Zelensky là ông “tin tưởng” viện trợ của Mỹ sẽ được phê duyệt.

Các đồng nghiệp của Alexei Navalny, nhà lãnh đạo đối lập Nga, cáo buộc chính quyền nước này không cho gia đình tiếp cận thi thể ông nhằm “che giấu dấu vết giết người.” Theo một nhóm nhân quyền, hơn 400 người đã bị giam giữ trên khắp nước Nga vì bày tỏ lòng kính trọng với ông Navalny ở nơi công cộng. Các ngoại trưởng G7 đã dành một phút mặc niệm cho Navalny và yêu cầu Nga ngay lập tức làm rõ nguyên nhân cái chết của ông. Continue reading “Thế giới hôm nay: 19/02/2024”

Nhờ đâu Ukraine đánh chìm tàu đổ bộ Caesar Kunikov của Nga?

Nguồn:, “How Ukraine sank the Caesar Kunikov — and is beating Russia at sea.” The Economist, 14/02/2024.

Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Trong khi lực lượng trên bộ của Ukraine bị lợi thế pháo binh của Nga áp đảo thì lực lượng hải quân của nước này đang liên tiếp thu về những kết quả ngoạn mục trước Hạm đội Biển Đen. Hôm 14 tháng 2, chưa đầy hai tuần sau khi phá hủy tàu tên lửa Ivanovets, Ukraine tuyên bố đánh chìm thành công một tàu chiến có giá trị khác của Nga là Caesar Kunikov, một tàu đổ bộ lớp Ropucha, vào rạng sáng. Tuyên bố này đi kèm đoạn video ghi lại cảnh con tàu bị tàu không người lái Magura V5 của tình báo quân sự Ukraine tấn công liên tục. Continue reading “Nhờ đâu Ukraine đánh chìm tàu đổ bộ Caesar Kunikov của Nga?”

Thế giới hôm nay: 16/02/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Hizbullah, lực lượng dân quân được Iran hậu thuẫn, đã bắn tên lửa vào miền bắc Israel. Theo quân đội Israel, cuộc tấn công được phát động nhằm đáp trả đòn không kích của Israel vào thị trấn Nabatiyeh ở miền nam Lebanon, vốn giết chết một thủ lĩnh Hizbullah. Mười người khác cũng thiệt mạng trong cuộc tấn công. Trong khi đó quân đội Israel tiến vào bệnh viện Nasser, bệnh viện lớn nhất ở thành phố Khan Younis miền nam Gaza, nơi đang có hàng ngàn người trú ẩn. Israel nói thi thể của các con tin bị bắt hôm 7/10 có thể đang ở trong cơ sở này, theo Reuters.

Người phát ngôn về an ninh quốc gia của Nhà Trắng xác nhận Nga đang theo đuổi “khả năng chống vệ tinh” trong không gian – một diễn tiến mà ông mô tả là “rắc rối” nhưng không gây đe dọa ngay lập tức. Hôm thứ Tư, một nghị sĩ cấp cao đã đưa ra tuyên bố về “mối đe dọa an ninh quốc gia nghiêm trọng,” khiến truyền thông đưa tin Nga đang lắp đặt vũ khí hạt nhân trên không gian có khả năng phá hủy một số lượng lớn vệ tinh, hoặc một vệ tinh chiến tranh điện tử chạy bằng năng lượng hạt nhân. Continue reading “Thế giới hôm nay: 16/02/2024”

Thế giới hôm nay: 15/02/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Prabowo Subianto, cựu tướng 72 tuổi có một hồ sơ chính trị nhiều điều tiếng, đã tuyên bố chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Indonesia. Từ lâu được coi là ứng viên hàng đầu để kế nhiệm Joko Widodo, ông Prabowo vượt lên dẫn trước ngay khi những lá phiếu đầu tiên ở nền dân chủ lớn thứ ba thế giới được kiểm. Phát biểu tại một cuộc mít tinh ở Jakarta, ông hứa sẽ “bảo vệ” người dân Indonesia và lãnh đạo một chính phủ gồm những người “tốt nhất.” Các đối thủ của ông vẫn chưa thừa nhận thất bại.

Israel không kích Lebanon. Người phát ngôn của Lực lượng Phòng vệ Israel cho biết quân đội đã tiến hành một “lượt không kích rộng khắp” ở Lebanon sau khi một tên lửa bắn từ nước này rơi xuống thành phố Safed ở miền bắc Israel, khiến một phụ nữ thiệt mạng và những người khác bị thương. Hizbullah, lực lượng dân quân được Iran hậu thuẫn có trụ sở ở miền nam Lebanon, được cho là chịu trách nhiệm về vụ tấn công nhưng chưa nhận trách nhiệm. Continue reading “Thế giới hôm nay: 15/02/2024”

Thế giới hôm nay: 14/02/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Lạm phát ở Mỹ vẫn ở mức 3,1% so với cùng kỳ trong tháng 1, cho thấy Cục Dự trữ Liên bang khó có thể bắt đầu hạ lãi suất vào tháng 5. Lạm phát cơ bản vẫn giữ nguyên ở mức 3,9% theo năm của tháng 12. Giới kinh tế nhìn chung dự đoán lạm phát sẽ giảm nhanh hơn: một cuộc thăm dò do Bloomberg thực hiện cho thấy lạm phát được dự đoán giảm xuống 2,9% trong tháng 1.

Estonia cảnh báo Nga đang chuẩn bị cho một cuộc chiến với NATO trong thập niên tới. Cơ quan tình báo nước này cho biết, Nga có ý định tăng gấp đôi số lượng quân đồn trú dọc biên giới với Phần Lan, Estonia và Latvia. Trong khi đó, có thông tin nổi lên là bộ nội vụ Nga đang tiến tới cáo buộc hình sự đối với Kaja Kallas, thủ tướng Estonia, sau khi bà thúc đẩy việc dỡ bỏ các tượng đài thời Xô Viết. Continue reading “Thế giới hôm nay: 14/02/2024”

Thế giới hôm nay: 13/02/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Philippe Lazzarini, người đứng đầu UNRWA, cơ quan của Liên Hợp Quốc phụ trách người tị nạn Palestine, cho biết có “cảm giác hoảng loạn sâu sắc” ở Rafah, một thành phố miền nam Gaza, trước một cuộc xâm lược trên bộ của quân đội Israel. Được biết có khoảng 1,4 triệu người đang trú ẩn tại đây, trong đó có nhiều người sơ tán từ những vùng khác của dải đất. Trước đó, lực lượng vũ trang Israel cho biết họ đã tấn công vào Rafah; và các quan chức y tế địa phương thông báo có ít nhất 67 người thiệt mạng. Trong lúc tiến công, Israel cũng giải thoát hai con tin bị Hamas bắt giữ từ tháng 10.

Cổ phiếu của Diamondback Energy, một công ty dầu khí có trụ sở tại Texas, đã tăng mạnh sau khi tuyên bố sẽ mua lại Endeavour Energy Resources, một công ty sản xuất dầu đá phiến tư nhân. Cú bắt tay trị giá 26 tỷ USD này là thương vụ mới nhất trong một loạt vụ sáp nhập quy mô lớn của ngành dầu đá phiến. Hồi tháng 10, ExxonMobil đã cho biết họ sẽ mua lại Pioneer Natural Resources, một nhà sản xuất dầu khác, với giá 59,5 tỷ USD. Continue reading “Thế giới hôm nay: 13/02/2024”