Tác giả: Nhat Huy

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Ủy ban Thương mại Liên bang Hoa Kỳ FTC và 17 tiểu bang đã đệ đơn kiện Amazon với cáo buộc độc quyền một cách bất hợp pháp và cố tình giữ giá cao, tính phí không công bằng cho người bán và cản trở cạnh tranh. Đại diện pháp lý của Amazon gọi vụ kiện là “sai cả về sự thật và luật pháp.” FTC được lãnh đạo bởi Lina Khan, người từ lâu đã chỉ trích các hoạt động của Amazon.

Tổng thống Joe Biden đến thăm các công nhân ô tô đang đình công ở Detroit, đánh dấu lần đầu tiên một tổng thống Mỹ đương nhiệm tham gia biểu tình. Các thành viên của nghiệp đoàn United Auto Workers đang đình công chủ yếu vì vấn đề lương thưởng. Ông Biden tới thăm Michigan, một bang chiến trường trong cuộc bầu cử năm tới, trước chuyến đi vào thứ Tư của đối thủ tiềm năng của ông cho chức tổng thống, Donald Trump. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 27/09/2023”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Các biên kịch Hollywood đã đồng ý về một hợp đồng ba năm “dự kiến” với các doanh nghiệp điện ảnh và truyền hình để chấm dứt cuộc đình công kéo dài 146 ngày qua. Hiệp hội Biên kịch Hoa Kỳ cho biết thỏa thuận này, phải được 11.500 thành viên ký thông qua, là “đặc biệt” và sẽ mang lại “những lợi ích và sự bảo vệ có ý nghĩa.” Các biên kịch Hollywood muốn có thu nhập cao hơn và được bảo vệ khỏi trí tuệ nhân tạo. Trong khi đó nghiệp đoàn SAG-AFTRA, đại diện cho 150.000 diễn viên, vẫn đang đình công.

Các quan chức Ukraine khẳng định chỉ huy Hạm đội Biển Đen của Nga là một trong 34 sĩ quan thiệt mạng trong cuộc tấn công tên lửa vào trụ sở hạm đội hôm thứ Sáu tuần trước. Ukraine cũng cho biết ít nhất 6 người đã thiệt mạng trong cuộc không kích ban đêm của Nga vào Odessa, cảng lớn nhất Ukraine. Không quân Ukraine tuyên bố đã đánh chặn được 19 máy bay không người lái và 11 tên lửa hành trình. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 26/09/2023”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tại Kosovo, lực lượng an ninh đang bao vây khoảng 30 tay súng đã giết chết một sĩ quan cảnh sát trong vụ việc được chính quyền gọi là tấn công khủng bố. Ba tay súng cũng thiệt mạng trong vụ xả súng xảy ra ở phía bắc đất nước gần biên giới với Serbia, nơi có nhiều người Kosovo sắc tộc Serb. Khu vực này có bất ổn kể từ tháng 5 khi các thị trưởng người Kosovo sắc tộc Albania được bổ nhiệm ở một số thị trấn. Serbia không công nhận Kosovo.

Bộ trưởng quốc phòng Ý chỉ trích kế hoạch hỗ trợ tài chính của Đức cho các tổ chức từ thiện hỗ trợ người di cư vượt biển Địa Trung Hải vào châu Âu. Đây là tranh cãi mới nhất trong nội bộ EU về cách ngăn chặn dòng người di cư từ châu Phi và Trung Đông. Bộ ngoại giao Đức phản bác rằng nước này có “nghĩa vụ pháp lý, nhân đạo và đạo đức” trong việc ứng cứu người trên biển. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 25/09/2023”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Rupert Murdoch tuyên bố từ chức chủ tịch Fox Corporation (công ty mẹ của Fox News) và News Corp, công ty sở hữu các tờ báo như Wall Street Journal. Con trai ông, Lachlan, sẽ thay ông điều hành cả hai công ty. Trong một thông báo gửi nhân viên, ông Murdoch viết “đã đến lúc tôi đảm nhận những vai trò khác.”

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Kevin McCarthy đã phải chịu thất bại khi phe bảo thủ trong đảng Cộng hòa chặn dự luật chi tiêu quốc phòng lần thứ ba liên tiếp. Đây là một trong 12 dự luật phải được thông qua nếu không chính phủ phải đóng cửa từ ngày 1 tháng 10. Ông McCarthy và các đảng viên Cộng hòa ôn hòa đã cố gắng thông qua nguồn tài trợ tạm thời để kéo dài thời hạn, nhưng cho đến nay vẫn không thành công. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 22/09/2023”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ giữ nguyên lãi suất cơ bản ở mức 5,25% đến 5,5%, mà hiện là mức cao nhất 22 năm qua. Các lãnh đạo Fed nói sẽ có thêm một đợt tăng lãi suất nữa trong năm nay, với kỳ vọng giữ lãi suất ổn định trong năm tới để chống lạm phát.

Lệnh ngừng bắn được thực hiện ở Nagorno-Karabakh, một ngày sau khi ít nhất 32 người được cho là đã thiệt mạng trong cuộc tấn công của Azerbaijan vào phe ly khai Armenia. Theo thỏa thuận, lực lượng dân quân Armenia trong khu vực sẽ giải giáp và giải tán. Cuộc chiến ở Karabakh hồi năm 2020 đã chứng kiến Azerbaijan chiếm lại lãnh thổ trong và xung quanh khu vực. Cuộc tấn công mới nhất của Azerbaijan, và thỏa thuận đình chiến hôm nay, xem như đã định đoạt số phận của Karabakh. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 21/09/2023”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Iran thả năm người Mỹ trong một cuộc trao đổi tù nhân do Qatar làm trung gian. Để đổi lấy các con tin mang quốc tịch kép Mỹ-Iran, chính quyền Biden đã đồng ý giải tỏa 6 tỷ USD doanh thu dầu mỏ của Iran bị giữ ở Hàn Quốc kể từ khi trừng phạt được thắt chặt vào năm 2018. Mỹ cũng sẽ thả 5 người Iran, với hai người dự kiến hồi hương. Mỹ và Iran gần đây đang có những bước giảm căng thẳng, đặc biệt là về chương trình hạt nhân của Tehran.

Ukraine cách chức 6 thứ trưởng quốc phòng trong nỗ lực tái cơ cấu lại bộ quốc phòng vốn chìm trong các cáo buộc tham nhũng. Trong một diễn biến khác, người phát ngôn Ukraine thông báo lực lượng nước này đã chiếm lại hai ngôi làng ở phía nam Bakhmut, một thị trấn bị Nga chiếm. Cuộc phản công của Ukraine tiến triển chậm, nhưng tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết quân đội của ông đang thắng lợi “từng bước một.” Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 19/09/2023”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cam kết EU sẽ xây dựng kế hoạch hành động để giúp Ý đối phó với làn sóng người di cư đột ngột. Hơn 7.000 người đã đến đảo Lampedusa của Ý trong những ngày gần đây; gần 115.000 người đã đến Ý bằng đường biển trong 8 tháng đầu năm. Hôm Chủ nhật, bà von der Leyen đã đến thăm Lampedusa, nơi thủ tướng cực hữu Giorgia Meloni của Ý đã ban bố tình trạng khẩn cấp.

Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ và ngoại trưởng Trung Quốc đã có các cuộc gặp “thẳng thắn, thực chất và mang tính xây dựng” tại Malta vào cuối tuần qua, theo giới chức hai bên. Hai cường quốc gần đây đã có một số nỗ lực nhằm cải thiện quan hệ. Có suy đoán đây là bước đi tiền trạm để Joe Biden và Tập Cận Bình gặp nhau vào cuối năm nay. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 18/09/2023”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Theo Tổ chức Trăng Lưỡi liềm đỏ Libya, số người chết ở thành phố Derna do ngập lụt đã tăng lên ít nhất 11.300 người, bên cạnh 10.000 người vẫn còn mất tích. Bão Daniel gây ra lũ lụt nghiêm trọng và làm vỡ hai con đập gần Derna khi nó quét qua miền đông Libya vào tối Chủ nhật. Thành phố đã chôn cất ba nghìn người chết, chủ yếu là trong các ngôi mộ tập thể. Trong một nỗ lực chung hiếm hoi, hai chính phủ đối địch của đất nước đã phối hợp cứu trợ. Một quan chức Liên Hợp Quốc cho biết, nước này có thể “tránh được phần lớn thương vong về người” nếu có “các dịch vụ phù hợp,” chẳng hạn như cảnh báo khẩn cấp.

Cổ phiếu của Arm đã tăng khoảng 20% ​​so với giá chào bán 51 USD sau khi lên sàn Nasdaq của Mỹ, tương đương mức định giá hơn 60 tỷ USD. Arm, công ty Anh thuộc sở hữu của tập đoàn công nghệ Nhật Bản SoftBank, đã công bố đợt IPO lớn nhất trong năm cho đến nay vào thứ Tư. SoftBank đã bán hơn 95 triệu cổ phiếu, chiếm 10% vốn chủ sở hữu của Arm. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 15/09/2023”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tây Ban Nha sẽ gửi 1 triệu euro (1,07 triệu USD) tới Libya để “đoàn kết” với các nạn nhân lũ lụt, ngoại trưởng nước này tuyên bố. Trước đó nhiều nước đã cung cấp tiền, thực phẩm và vật tư y tế sau khi cơn bão Daniel gây ra lũ lụt nghiêm trọng và làm vỡ hai con đập gần Derna, một thành phố ven biển. Ai Cập, Tunisia và UAE nằm trong số những nước đã cử đội cứu hộ đến hiện trường. Các quan chức địa phương cho biết có hơn 5.000 người thiệt mạng, bên cạnh khoảng 10.000 người được ghi nhận mất tích.

Thượng nghị sĩ bang Utah Mitt Romney sẽ không tái tranh cử vào năm 2025. Trong một video đăng trên X, trước đây là Twitter, vị đảng viên Cộng hòa 76 tuổi cho biết đã đến lúc nhường chỗ cho “một thế hệ lãnh đạo mới” và chỉ trích lập trường của cả Joe Biden và Donald Trump về biến đổi khí hậu, nợ công và cách đối phó với Nga và Trung Quốc. Ông đưa ra tuyên bố đúng vào lúc cử tri Mỹ tỏ ra lo ngại các nhà lập pháp của đất nước đã quá già. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 14/09/2023”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Theo Điện Kremlin, nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un sẽ gặp tổng thống Vladimir Putin trong “những ngày tới.” Theo hãng thông tấn Hàn Quốc Yonhap, ông Kim dường như đang di chuyển bằng tàu bọc thép tới thành phố Vladivostok ở vùng Viễn Đông của Nga. Tuần trước, giới chức Mỹ thông tin hai nhà lãnh đạo Nga-Triều sẽ thảo luận về việc Triều Tiên cung cấp vũ khí cho Nga ở Ukraine.

Osama Hamad, thủ tướng của chính phủ miền đông Libya, cho biết 2.000 người có thể đã thiệt mạng ở miền đông do lũ lụt nghiêm trọng gây ra bởi cơn bão Daniel. Hàng nghìn người được báo cáo mất tích kể từ khi cơn bão cuốn trôi toàn bộ khu dân cư ở thành phố Derna, nơi các nhân chứng cho biết mực nước lên tới 3 mét. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 12/09/2023”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Vua Morocco Mohammed VI tuyên bố ba ngày quốc tang sau trận động đất hôm thứ Sáu khiến ít nhất 2.000 người thiệt mạng. Các đội cứu hộ đang nỗ lực tiếp cận những ngôi làng xa xôi. Đây là trận động đất có thương vong cao nhất ở nước này kể từ năm 1960; và với cường độ 6,8, nó cũng là lớn nhất khu vực trong ít nhất 120 năm qua. Dù đã cắt đứt quan hệ với Morocco hai năm trước, Algeria cho biết họ sẽ mở không phận để cho phép viện trợ đến với nước láng giềng.

Việt Nam nâng cấp quan hệ với Mỹ lên mức cao nhất – vốn chỉ dành cho Trung Quốc, Nga, Ấn Độ và Hàn Quốc – trong chuyến thăm cấp nhà nước của tổng thống Joe Biden. Hai nước sẽ hợp tác về chất bán dẫn và khoáng sản. Trong bối cảnh cạnh tranh ảnh hưởng với Trung Quốc ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, Mỹ đang xích lại gần hơn với một nước có thành tích nhân quyền gây tranh cãi. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 11/09/2023”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Nga nói việc Mỹ tài trợ đạn uranium nghèo cho Ukraine là “hành động tội phạm.” Chính quyền Biden hôm thứ Tư cho biết họ sẽ cung cấp loại đạn dùng trong xe tăng M1 Abrams này như một phần của gói viện trợ quân sự và nhân đạo trị giá 1 tỷ USD. Trong khi đó, tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nói quân đội Ukraine đang “dần dần chiếm được thế trận” trong cuộc phản công; Ukraine tuần này tuyên bố đã chọc thủng tuyến phòng thủ đầu tiên của Nga ở mặt trận phía nam.

Đồng nhân dân tệ của Trung Quốc giảm xuống mức 7,3 tệ đổi 1 USD, thấp nhất trong 16 năm qua, khi nền kinh tế phục hồi chậm chạp sau đại dịch. Dữ liệu công bố hôm thứ Năm cho thấy xuất khẩu của Trung Quốc đã giảm 8,8% so với cùng kỳ trong tháng 8 – dù có khá hơn mức giảm 14,5% của tháng 7. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 08/09/2023”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Giới chức Mỹ cho biết nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un “dự kiến sẽ” gặp tổng thống Vladimir Putin ở Nga. Ông Kim sẽ tới thành phố Vladivostok ở vùng viễn đông của Nga trong tháng này – có thể bằng tàu hoả bọc thép. Tuần trước, chính quyền Biden đã bày tỏ lo ngại về một thỏa thuận vũ khí tiềm năng giữa hai nước này, trong bối cảnh ông Putin ráo riết tìm nguồn vũ khí cho cuộc chiến ở Ukraine. Điện Kremlin từ chối xác nhận thông tin.

Giá dầu vượt mức 90 USD/thùng lần đầu tiên trong năm nay sau khi Saudi Arabia và Nga, nhà sản xuất lớn thứ hai và thứ ba thế giới, tuyên bố tiếp tục hạn chế sản lượng. Ả Rập Saudi đang cố định nguồn cung ở mức khoảng 9 triệu thùng mỗi ngày, thấp hơn 25% so với sản lượng tối đa được công bố, và sẽ duy trì cho đến cuối năm 2023. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 06/09/2023”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tổng thống Vladimir Putin nói Nga sẽ không tham gia lại thỏa thuận ngũ cốc với Ukraine trừ khi các nước phương Tây dỡ bỏ hạn chế đối với xuất khẩu nông sản Nga. Ông đưa ra tuyên bố này sau cuộc hội đàm với tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, người muốn thuyết phục ông Putin khôi phục thỏa thuận. Nga rút khỏi thỏa thuận do Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian, vốn đã cho phép 33 triệu tấn lương thực tiếp cận thị trường quốc tế, vào ngày 17 tháng 7.

Oleksii Reznikov từ chức bộ trưởng quốc phòng Ukraine. Tổng thống Volodymyr Zelensky sẽ yêu cầu quốc hội xác nhận Rostem Umerov, người đứng đầu quỹ công sản, lên thay ông. Đã có tin đồn từ lâu về vị thế của ông Reznikov. Cấp phó của ông bị sa thải vào tháng 1 sau những cáo buộc tham nhũng tại bộ, điều mà ông Reznikov bác bỏ. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 05/09/2023”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã miễn nhiệm bộ trưởng quốc phòng Oleksii Reznikov và thay ông bằng Rostem Umerov, người đứng đầu quỹ tài sản nhà nước. Từ lâu đã có tin đồn về vị thế của Reznikov: cấp phó của ông bị sa thải hồi tháng 1 vì các cáo buộc tham nhũng tại bộ (mà ông Reznikov bác bỏ). Tờ Ukrainska Pravda đưa tin hôm thứ Năm là ông sắp mất chức.

Tướng Oleksandr Tarnavsky, người chỉ huy cuộc phản công ở miền nam của Ukraine, cho biết quân đội Ukraine đã chọc thủng tuyến phòng thủ đầu tiên của Nga gần Zaporizhia. Quân đội dường như đang tăng tốc nhờ ưu thế có được sau khi giải phóng Robotyne, một ngôi làng phía nam Zaporizhia, hôm 28 tháng 8. Ukraine cũng cho biết phòng không nước này đã bắn hạ 22 trên 25 máy bay không người lái Nga tấn công vào khu vực Odessa. Số còn lại đã tấn công vào các cơ sở hạ tầng cảng trên sông Danube. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 04/09/2023”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Điện Kremlin cho biết cuộc điều tra về vụ tai nạn máy bay vào tuần trước khiến trùm Wagner Yevgeny Prigozhin và 9 người khác thiệt mạng sẽ xem xét khả năng máy bay bị bắn hạ có chủ ý. Đây là lần đầu tiên Kremlin xem xét khả năng có âm mưu ám sát. Người phát ngôn cũng nói sẽ không có một cuộc điều tra quốc tế nào. Trong khi đó, Nga cáo buộc Ukraine tấn công vào các mục tiêu ở sáu khu vực của Nga, đánh dấu loạt đòn không kích lớn nhất vào lãnh thổ Nga kể từ đầu chiến sự.

Bão cấp 3 Idalia đổ bộ vào bờ biển Florida và dự kiến ​​tạo ra thuỷ triều nguy hiểm. Florida, Georgia, North Carolina và South Carolina đều ban bố tình trạng khẩn cấp. Thống đốc Florida Ron DeSantis đã triển khai Lực lượng Vệ binh Quốc gia và yêu cầu người dân ở các vùng trũng sơ tán. Ông cho biết cơn bão “có khả năng gây ra thiệt hại đáng kể.” Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 31/08/2023”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Một ủy viên của Cộng đồng Kinh tế Các Quốc gia Tây Phi ECOWAS vừa nói với các chỉ huy quân đội là khối sẵn sàng dùng vũ lực để khôi phục nền dân chủ ở Niger “nếu mọi lựa chọn khác đều thất bại.” Cộng đồng đã gặp nhau ở Ghana để thảo luận về một lực lượng dự phòng. Các tướng lĩnh quân đội Niger lật đổ tổng thống Mohamed Bazoum vào ngày 26 tháng 7. Cho đến nay họ vẫn phớt lờ yêu cầu phục chức cho ông Bazoum từ ECOWAS, Liên Hợp Quốc, và các cường quốc phương Tây.

Walmart, nhà bán lẻ lớn nhất thế giới, vừa công bố doanh thu 162 tỷ đô la trong ba tháng tính đến tháng 7, vượt kỳ vọng 161 tỷ đô la của giới phân tích và tăng 5,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Gã khổng lồ bán lẻ Mỹ đã tăng dự báo tăng trưởng doanh số bán hàng lên 4-4,5% trong năm nay, từ mức 3,5%. Công ty cho rằng tin tốt đến từ lạm phát hạ nhiệt và nhu cầu cao đối với hàng tạp hóa giá rẻ, nhưng cũng nói giá nhiên liệu tăng và chi phí vay cao vẫn có thể làm tổn hại niềm tin tiêu dùng. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 19/08/2023”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Một tàu chở hàng vừa rời cảng Odessa của Ukraine sau nhiều tháng mắc kẹt; nó đã ở đây từ ngày Nga bắt đầu xâm lược vào tháng 2 năm ngoái. Tuần trước, Ukraine công bố một hành lang mới ở Biển Đen để giải phóng tàu buôn bị kẹt tại các cảng của họ, dù Nga không đưa ra đảm bảo gì. Moscow thậm chí đã dọa coi tất cả các tàu rời cảng Ukraine là mục tiêu quân sự.

Một tòa phúc thẩm Mỹ đã áp hạn chế với thuốc phá thai mifepristone. Phán quyết của toà sẽ cấm người dùng nhận thuốc qua đường bưu điện và theo kê đơn trực tuyến, nhưng không cấm hoàn toàn loại thuốc này như một tòa án cấp dưới ở Texas trước đây. Lệnh sẽ không có hiệu lực ngay lập tức; Tòa án Tối cao đã ra phán quyết hồi đầu năm rằng loại thuốc này vẫn phải được cung cấp trong khi kiện tụng diễn ra. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 17/08/2023”