Category: Sự kiện

25/04/1980: Máy bay đâm vào núi ở Quần đảo Canary, 146 người tử nạn

Nguồn: Plane crashes on Canary Islands, killing 146, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1980, một chiếc Boeing 727 của Dan-Air đã rơi trên đường chở đoàn khách du lịch Anh đến Quần đảo Canary, khiến toàn bộ 146 người trên máy bay thiệt mạng. Vụ tai nạn khủng khiếp này xảy ra chỉ ba năm sau một tai nạn còn khinh hoàng hơn, cũng xảy ra tại sân bay Quần đảo Canary.

Năm 1977, một chiếc máy bay phản lực của KLM đã va chạm với một chiếc máy bay của Pan Am trên đường băng, khiến 570 người thiệt mạng. Vụ va chạm xảy ra khi các vấn đề về liên lạc giữa máy bay và đài kiểm soát không lưu đã làm trầm trọng thêm tình trạng sương mù vốn đã nguy hiểm. Continue reading “25/04/1980: Máy bay đâm vào núi ở Quần đảo Canary, 146 người tử nạn”

23/04/1915: Nhà thơ–lính chiến Rupert Brooke qua đời tại Hy Lạp

Nguồn: Poet-soldier Rupert Brooke dies in Greece, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1915, Rupert Brooke, một học giả và nhà thơ trẻ tuổi đang phục vụ với tư cách là sĩ quan trong Hải quân Hoàng gia Anh, đã qua đời vì nhiễm trùng máu trên một tàu bệnh viện neo đậu ngoài khơi đảo Skyros của Hy Lạp, trong khi chờ được triển khai tham gia cuộc đổ bộ của Đồng minh vào Bán đảo Gallipoli.

Sinh năm 1887 tại Rugby, Anh, Brooke theo học tại trường King’s College thuộc Đại học Cambridge, nơi ông kết bạn với những học giả nổi tiếng trong tương lai như E.M. Forster, John Maynard Keynes, và Virginia Stephens (sau này là Virginia Woolf) với tư cách là thành viên của nhóm Bloomsbury nổi tiếng. Những chuyến đi đến Mỹ vào năm 1912 đã giúp Brooke cho ra đời một loạt các bài luận và bài báo được đón nhận nồng nhiệt; ông cũng từng sống một thời gian ở Tahiti, nơi ông đã sáng tác một số bài thơ nổi tiếng nhất của mình. Continue reading “23/04/1915: Nhà thơ–lính chiến Rupert Brooke qua đời tại Hy Lạp”

21/04/1930: 320 tù nhân chết cháy ở Ohio

Nguồn: Prisoners left to burn in Ohio fire, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1930, một trận hỏa hoạn tại nhà tù Ohio đã giết chết 320 tù nhân, một vài người trong số họ đã bị thiêu chết vì không được mở khóa xà lim. Đây là một trong những thảm họa nhà tù kinh hoàng nhất trong lịch sử nước Mỹ.

Nhà tù Bang Ohio được xây dựng tại Columbus vào năm 1834. Xuyên suốt lịch sử của mình, nó luôn được biết đến là một nhà tù với điều kiện sống rất tệ. Một đợt dịch tả đã càn quét nhà tù vào năm 1849, giết chết 121 tù nhân. Năm 1893, một giám quản nhà tù viết rằng “mười nghìn trang giấy viết về lịch sử của Nhà tù Bang Ohio cũng chẳng thể nào giúp người ta hiểu được cảnh khốn khổ mà 1.900 tù nhân phải chịu đựng bên trong. Thứ lịch sử không được viết ra đó chỉ có Chúa Trời mới biết.” Continue reading “21/04/1930: 320 tù nhân chết cháy ở Ohio”

20/04/1689: Bao vây Derry

Nguồn: Siege of Derry begins, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1689, James II, cựu vương Anh, đã phát động cuộc bao vây Derry, một thành trì của các tín đồ Tin lành ở Bắc Ireland.

Năm 1688, James II, một người Công giáo, đã bị người con gái theo Tin lành của ông là Mary, và chồng bà, William xứ Orange, lật đổ trong một cuộc đảo chính không đổ máu được gọi là Cách mạng Vinh quang. James chạy trốn sang Pháp, và sang năm 1689, ông tiến vào Ireland, hy vọng kích động những người ủng hộ Công giáo ở đó và giành lại ngai vàng Anh. Được lực lượng Pháp hỗ trợ, James chiếm Dublin vào cuối tháng 3 và đến tháng 4 thì kéo quân đến Derry, thị trấn phía bắc nơi những người Ireland ủng hộ Anh đã chạy trốn đến. Continue reading “20/04/1689: Bao vây Derry”

18/04/1945: Phóng viên chiến trường Ernie Pyle thiệt mạng

Nguồn: War correspondent Ernie Pyle killed, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1945, trong Thế chiến II, nhà báo Ernie Pyle, phóng viên chiến trường nổi tiếng nhất của Mỹ, đã thiệt mạng do hỏa lực súng máy của quân Nhật trên Đảo Ie Shima thuộc Thái Bình Dương.

Sinh ra ở Dana, Indiana, Pyle vào nghề bằng việc phụ trách viết chuyên mục cho chuỗi báo Scripps-Howard vào năm 1935. Sau cùng đã được đăng tải đồng thời trên khoảng 200 tờ báo Mỹ, chuyên mục của Pyle – kể về cuộc sống và hy vọng của những người dân bình thường – đã chiếm được cảm tình của toàn nước Mỹ. Continue reading “18/04/1945: Phóng viên chiến trường Ernie Pyle thiệt mạng”

16/04/1963: Martin Luther King Jr. viết “Thư từ Nhà tù Birmingham”

Nguồn: Martin Luther King Jr. writes “Letter from a Birmingham Jail”, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1963, vài ngày sau khi bị giam tại Birmingham, Alabama, vì một loạt các cuộc biểu tình chống phân biệt chủng tộc, Tiến sĩ Martin Luther King, Jr. đã viết một lá thư đáp lời những người chỉ trích ông trên những mẩu giấy vụn. Bức thư ngỏ này, ngày nay thường gọi là “Thư từ Nhà tù Birmingham,” là lời bảo vệ mạnh mẽ cho chiến dịch biểu tình. Nó hiện được coi là một trong những áng văn vĩ đại nhất của phong trào dân quyền Mỹ. Continue reading “16/04/1963: Martin Luther King Jr. viết “Thư từ Nhà tù Birmingham””

14/04/1944: Nổ tàu hàng tại Bombay, Ấn Độ

Nguồn: Explosion on cargo ship rocks Bombay, India, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1944, tàu hàng Fort Stikine đã phát nổ tại bến cảng Bombay, Ấn Độ (nay là Mumbai), khiến 1.300 người thiệt mạng và 3.000 người khác bị thương. Do vụ việc xảy ra trong Thế chiến II, nên một số giả thuyết ban đầu cho rằng nguyên nhân là do sự phá hoại của Nhật Bản, nhưng thực tế, đây chỉ đơn giản là một tai nạn thảm khốc.

Fort Stikine là một tàu hơi nước nặng 8.000 tấn do Canada đóng. Ngày 24/2, con tàu khởi hành từ Birkenhead, Anh và đã dừng lại ở Karachi, Pakistan trước khi cập cảng Bombay. Trên tàu là hàng trăm kiện bông, vàng thỏi, và đáng chú ý nhất là 300 tấn trinitrotoluen, thường được gọi là TNT hoặc thuốc nổ. Điều khó hiểu là bông lại được lưu trữ ngay ở tầng bên dưới thuốc nổ, dù bông là vật cực kỳ dễ cháy. Continue reading “14/04/1944: Nổ tàu hàng tại Bombay, Ấn Độ”

13/04/1945: Hitler phát biểu từ boongke

Nguồn: Hitler bluffs from bunker as Russians advance and atrocities continue, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1945, Adolf Hitler tuyên bố từ boongke ngầm của mình rằng chiến thắng trước quân Liên Xô đã gần kề và Berlin sẽ vẫn thuộc về nước Đức. “Lực lượng pháo binh hùng mạnh đang chờ đợi để chào đón kẻ thù,” ông nói. Continue reading “13/04/1945: Hitler phát biểu từ boongke”

11/04/1977: Tổng thống Carter tổ chức Lễ lăn trứng Phục sinh tại Nhà Trắng

Nguồn: President Carter hosts White House Easter egg roll, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1977, Tổng thống Jimmy Carter, cùng với Đệ nhất Phu nhân Rosalynn Carter, đã tiếp đón một nhóm trẻ em địa phương tại sự kiện “Lăn trứng Phục sinh” (Easter egg roll) truyền thống của Nhà Trắng.

Theo Bill Allman, Giám tuyển Nhà Trắng (White House curator), truyền thống lăn trứng trên bãi cỏ Nhà Trắng có nguồn gốc từ giữa đến cuối thế kỷ 19. Một số người cho rằng Đệ nhất Phu nhân Dolley Madison đã đề xuất ý tưởng tổ chức một sự kiện lăn trứng công cộng vào khoảng năm 1810, và một số gia đình tổng thống có lẽ đã tổ chức các sự kiện tương tự một cách riêng tư từ trước năm 1872. Continue reading “11/04/1977: Tổng thống Carter tổ chức Lễ lăn trứng Phục sinh tại Nhà Trắng”

09/04/2003: Baghdad thất thủ trước quân đội Mỹ

Nguồn: Baghdad falls to U.S. forces, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2003, chỉ ba tuần sau khi cuộc tấn công vào Iraq bắt đầu, quân đội Mỹ đã kéo đổ bức tượng đồng của Saddam Hussein tại Quảng trường Firdos ở Baghdad. Sự kiện này trở thành biểu tượng cho hồi kết của chế độ cai trị độc tài tàn bạo kéo dài của tổng thống Iraq, và là một chiến thắng bước đầu quan trọng của Mỹ. Continue reading “09/04/2003: Baghdad thất thủ trước quân đội Mỹ”

07/04/1945: Thiết giáp hạm Yamato của Nhật bị đánh chìm

Nguồn: Japanese battleship Yamato is sunk by Allied forces, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1945, thiết giáp hạm Yamato của Nhật Bản, một trong những thiết giáp hạm lớn nhất thời bấy giờ, đã bị đánh chìm trong chiến dịch phản công lớn đầu tiên của người Nhật trong trận chiến giành Okinawa. Continue reading “07/04/1945: Thiết giáp hạm Yamato của Nhật bị đánh chìm”

06/04/1970: Sam Sheppard qua đời

Nguồn: Sam Sheppard, the inspiration for “The Fugitive,” dies, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1970, Sam Sheppard, một bác sĩ bị kết tội sát hại người vợ đang mang thai trong một phiên tòa gây sốt hồi thập niên 1950, đã qua đời vì suy gan. Sau 10 năm sống trong tù, Sheppard đã được trả tự do sau khi được xét xử lại. Câu chuyện của ông được cho là đã truyền cảm hứng cho loạt phim truyền hình và phim điện ảnh The Fugitive (Kẻ trốn chạy). Continue reading “06/04/1970: Sam Sheppard qua đời”

04/04/1933: Tai nạn khinh khí cầu ở New Jersey

Nguồn: Dirigible crash kills 73 in New Jersey, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1933, một khinh khí cầu điều khiển được (dirigible) đã bị rơi ở New Jersey, khiến 73 người thiệt mạng trong một trong những thảm họa hàng không đầu tiên trong lịch sử nhân loại. Vào thời điểm nó có chuyến bay đầu tiên vào tháng 8/1931, Akron là khinh khí cầu lớn nhất từng được chế tạo tại Mỹ. Trong quãng đời ngắn ngủi chưa đến hai năm, nó đã liên quan đến hai tai nạn chết người. Continue reading “04/04/1933: Tai nạn khinh khí cầu ở New Jersey”

01/04/1918: Thành lập Không lực Hoàng gia Anh

Nguồn: RAF founded, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1918, Không lực Hoàng gia Anh (Royal Air Force, RAF) đã được thành lập thông qua việc hợp nhất Quân đoàn Không quân Hoàng gia (Royal Flying Corps, RFC) và Không lực Hải quân Hoàng gia (Royal Naval Air Service, RNAS). Kể từ đó, RAF trở thành một lực lượng quân sự riêng biệt với bộ phận phụ trách riêng, sánh ngang với Hải quân và Lục quân Anh. Continue reading “01/04/1918: Thành lập Không lực Hoàng gia Anh”

30/03/1836: Quân đội Mexico xử tử 417 nghĩa quân Texas tại Goliad

Nguồn: Mexican army executes 417 Texas revolutionaries at Goliad, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1836, trong một bước lùi thảm hại cho những người Texas chống lại chế độ của Santa Anna, quân đội Mexico đã đánh bại và xử tử 417 nghĩa quân Texas tại Goliad.

Sau khi đã quen với việc được hưởng quyền tự trị đáng kể trước các nhà cầm quyền Mexico, nhiều người định cư Texas gốc Anh đã dần trở nên lo ngại khi Antonio Lopez de Santa Anna tự xưng là nhà độc tài của Mexico vào năm 1835. Santa Anna ngay lập tức áp đặt thiết quân luật và cố gắng giải trừ vũ khí ở Texas. Tuy nhiên, động thái này chỉ đơn giản là châm thêm dầu vào ngọn lửa kháng chiến của người Texas. Continue reading “30/03/1836: Quân đội Mexico xử tử 417 nghĩa quân Texas tại Goliad”

28/03/1862: Trận Đèo Glorieta trong Nội chiến Mỹ

Nguồn: Union forces halt Confederates at Battle of Glorieta Pass, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1862, lực lượng Liên minh miền Bắc đã ngăn chặn cuộc xâm lược của Hợp bang miền Nam vào Lãnh thổ New Mexico sau khi đẩy lùi quân nổi dậy tại Đèo Glorieta.

Trận đánh này là một phần trong một chiến dịch rộng lớn hơn của quân miền Nam, nhằm chiếm New Mexico và các vùng khác ở miền tây nước Mỹ. Chiến thắng sẽ giúp phe Hợp bang giành được phần lãnh thổ mà họ cho là thuộc về họ một cách hợp pháp, nhưng đã bị từ chối bởi các thỏa hiệp chính trị được thực hiện trước Nội chiến Mỹ. Hơn nữa, quân miền Nam đang thiếu tiền mặt có thể sử dụng các mỏ ở miền tây để lấp đầy kho bạc của mình.  Continue reading “28/03/1862: Trận Đèo Glorieta trong Nội chiến Mỹ”

26/03/1920: “Bên này địa đàng” của F. Scott Fitzgerald được xuất bản

Nguồn: F. Scott Fitzgerald’s first novel published, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1920, This Side of Paradise (tựa Việt: Bên này địa đàng) đã được xuất bản, ngay lập tức đưa F. Scott Fitzgerald, 23 tuổi, lên đỉnh cao danh vọng và giàu có.

Được đặt tên theo tổ tiên của mình là Francis Scott Key, tác giả của quốc ca Mỹ, The Star Spangled Banner (Lá cờ lấp lánh ánh sao), Fitzgerald sinh ra ở St. Paul, Minnesota, trong một gia đình trung lưu sa sút. Nhờ sự bảo trợ của một người dì khá giả, Fitzgerald đã được cho đi học trường nội trú ở New Jersey vào năm 1911, và hai năm sau theo học tại Đại học Princeton. Dù Fitzgerald tích cực tham gia các câu lạc bộ sân khấu, nghệ thuật, và các hoạt động khác của trường đại học, nhưng tiềm lực tài chính của ông thua xa so với các bạn cùng lớp, và địa vị kẻ ngoài cuộc, dù có thật hay chỉ tưởng tượng, đã khiến ông luôn cảm thấy cay đắng. Fitzgerald rời Princeton sau ba năm và gia nhập quân đội trong Thế chiến I. Continue reading “26/03/1920: “Bên này địa đàng” của F. Scott Fitzgerald được xuất bản”

24/03/1998: Thảm kịch xả súng tại trường học ở Jonesboro, Arkansas

Nguồn: A school shooting in Jonesboro, Arkansas, kills five, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1998, Mitchell Johnson, 13 tuổi, và Andrew Golden, 11 tuổi, đã nổ súng vào các bạn cùng lớp và các giáo viên của mình tại Jonesboro, Arkansas. Trước đó, Golden, cậu bé nhỏ tuổi hơn, đã xin phép ra khỏi lớp, sau đó kéo chuông báo cháy, rồi chạy đến gặp Johnson ở một khu vực có cây cối rậm rạp, cách phòng tập thể dục của trường khoảng 100m. Khi học sinh ùa ra khỏi tòa nhà, Johnson và Golden bắt đầu nổ súng, giết chết bốn học sinh và một giáo viên, trong khi mười em khác bị thương. Continue reading “24/03/1998: Thảm kịch xả súng tại trường học ở Jonesboro, Arkansas”

23/03/1983: Bệnh nhân được cấy ghép tim nhân tạo đầu tiên qua đời

Nguồn: First artificial heart patient dies, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1983, Barney Clark, một nha sĩ 61 tuổi, đã qua đời sau 112 ngày trở thành người đầu tiên trên thế giới được cấy ghép tim nhân tạo vĩnh viễn. Ông đã dành bốn tháng cuối đời nằm trên giường bệnh tại Trung tâm Y tế Đại học Utah ở Salt Lake City, được gắn với một thiết bị nặng gần 160kg, giúp bơm không khí vào và ra khỏi “quả tim” thay thế làm từ nhôm và nhựa thông qua hệ thống ống dẫn. Continue reading “23/03/1983: Bệnh nhân được cấy ghép tim nhân tạo đầu tiên qua đời”

21/03/1918: Đức mở cuộc tấn công lớn ở Mặt trận phía Tây

Nguồn: Germany begins major offensive on the Western Front, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1918, gần sông Somme ở Pháp, quân đội Đức đã mở cuộc tấn công lớn đầu tiên vào Mặt trận phía Tây sau hai năm.

Đầu năm 1918, người Đức đã xác lập vị thế vững chắc trên các chiến trường châu Âu. Quân đội nước này chiếm gần như toàn bộ Bỉ và phần lớn miền bắc nước Pháp. Với việc Romania, Nga và Serbia rút khỏi chiến tranh vào cuối năm 1917, xung đột ở phía đông đang đi đến hồi kết, theo đó cho phép Liên minh Trung tâm tập trung vào việc chống lại quân Anh và Pháp ở phía tây. Thật vậy, đến ngày 21/03/1918, việc Nga rút lui đã cho phép Đức điều ít nhất 44 sư đoàn sang Mặt trận phía Tây. Continue reading “21/03/1918: Đức mở cuộc tấn công lớn ở Mặt trận phía Tây”