Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Joe Biden nhích gần hơn đến 270 phiếu đại cử tri để đắc cử tổng thống. Trong khi đó, Donald Trump hứa sẽ đặt ra nhiều thách thức pháp lý hơn để cố gắng ngăn chặn việc kiểm phiếu. Ông Biden đang dẫn trước ở Arizona và Nevada, và dần thu hẹp thế dẫn trước của ông Trump ở Georgia; cả ba bang sẽ sớm công bố những con số cuối cùng.
Mỹ phá một kỷ lục khác về đếm số. Nước này vừa trở thành quốc gia đầu tiên ghi nhận hơn 100.000 ca mắc covid-19 mới chỉ trong một ngày vào thứ Tư, và đang trên đà ghi nhận nhiều hơn nữa vào thứ Năm. Ở châu Âu, làn sóng coronavirus mới đã buộc Ý phải phong tỏa Milan và phần còn lại của Lombardy, vùng bị tàn phá nặng nề nhất hồi mùa xuân. Đan Mạch quyết định tiêu hủy 17 triệu con chồn nâu sống trong các trang trại lông thú, sau khi loài này bị phát hiện đã lây nhiễm một biến thể mới của virus sang người.
Bộ trưởng Tài chính Anh Rishi Sunak gia hạn chương trình trả lương hộ của nước này đến cuối tháng Ba. Trước đó, nó phải kết thúc theo lịch vào ngày 31 tháng 10, nhưng đợt phong tỏa mới ở Anh bắt đầu từ hôm qua đã thay đổi điều này. Ngân hàng Trung ương Anh cũng thông báo nới lỏng định lượng thêm 150 tỷ bảng Anh (196 tỷ USD) để giúp ổn định kinh tế Anh.
Tổng thống Emmanuel Macron của Pháp, trong chuyến thăm tới biên giới với Tây Ban Nha, đã kêu gọi tăng cường kiểm soát biên giới ở EU, sau các cuộc tấn công khủng bố Hồi giáo gần đây ở nước ông và các nơi khác. Ông Macron kêu gọi củng cố lại khối Schengen, một nhóm nhỏ các nước châu Âu cho phép đi lại không cần hộ chiếu, bao gồm cả việc tăng cường biên giới bên ngoài của họ.
Một dự luật mới được trình lên Quốc hội Nga đề xuất mở rộng quyền miễn trừ hình sự cho các cựu tổng thống để bao gồm bất kỳ hành vi phạm tội nào trong cuộc đời họ, không chỉ là hành động khi đương chức. Luật đề xuất này cũng sẽ khiến việc thu hồi quyền miễn trừ mở rộng của các cựu tổng thống trở nên khó khăn hơn và giúp người đương nhiệm hiện tại, Vladimir Putin, tránh bị truy tố nếu ông mất chức.
Commerzbank, ngân hàng niêm yết lớn thứ hai của Đức, công bố khoản lỗ ròng 69 triệu euro (81 triệu USD) trong quý ba. Việc đóng cửa chi nhánh và chi phí cho nhân viên nghỉ hưu sớm khiến họ phải tốn tới 201 triệu euro, một phần các cải cách để giảm chi phí do áp lực từ cổ đông. Ngân hàng cũng trích lập 272 triệu euro dự phòng cho vay, tăng từ 114 triệu euro một năm trước, do thiệt hại kinh tế của đại dịch.
Triều Tiên cấm hút thuốc ở một số nơi công cộng, bao gồm rạp chiếu phim, bệnh viện và các trung tâm tư tưởng – giáo dục; Hội đồng Nhân dân Tối cao muốn thúc đẩy “lối sống vệ sinh”. Khoảng 44% nam giới Triều Tiên được cho là hút thuốc. Không rõ liệu luật này có áp dụng cho Lãnh tụ tối cao Kim Jong Un, người được cho là không thể chịu nổi vài phút mà không châm thuốc?
TIÊU ĐIỂM
Myanmar tổng tuyển cử
Chủ nhật này, người Myanmar sẽ đi bỏ phiếu lần thứ hai kể từ khi 50 năm cầm quyền của quân đội kết thúc hồi 2011. Aung San Suu Kyi, nhà hoạt động dân chủ thắng trong cuộc bầu cử trước, xem ra sẽ lại chiến thắng. Nhưng tỷ lệ phiếu bầu của bà sẽ nhỏ hơn. Nhiều dân tộc thiểu số ở Myanmar thất vọng vì bà từ chối phân chia quyền lực cho các bang, và việc bà không thể chấm dứt các cuộc nội chiến đang âm ỉ ở biên giới đất nước.
Những người theo chủ nghĩa tự do thất vọng vì chính phủ săn lùng các nhà hoạt động. Nhiều người lại cảm thấy bị tụt hậu trước tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng nhưng không đồng đều của Myanmar. Một số lượng người nhỏ nhưng đang tăng lên khó chịu đến mức họ tẩy chay cuộc bầu cử (họ cho rằng lựa chọn còn lại trên lá phiếu, đảng của phe quân đội, cũng chẳng khá hơn). Ít nhất những người không muốn bỏ phiếu này còn có quyền lựa chọn. Khoảng 1,5 triệu người Miến Điện, chủ yếu là người Rohingya, một nhóm Hồi giáo bị đàn áp, và các dân tộc thiểu số khác, không có quyền bỏ phiếu.
Tổng thống Trump tạo hỗn loạn khi vẫn còn kiểm phiếu
“NGƯNG KIỂM PHIẾU!”, tổng thống tweet. Thật không hiểu tại sao. Nếu tất cả phiếu bầu ở các bang của Mỹ chỉ được ghi nhận đúng vào thời điểm ông đăng dòng tweet hôm thứ Tư, Donald Trump sẽ phải rời Nhà Trắng vào tháng 1. Trong số các bang vẫn đang đếm, Joe Biden dẫn trước ở Arizona và Nevada, đủ để mang lại cho ông chiến thắng, trong khi ông Trump dẫn ở Pennsylvania và Georgia.
Song trong suốt ngày thứ Tư, vị trí dẫn đầu của ông đã giảm dần ở hai tiểu bang đó, trong khi Biden gia tăng cách biệt ở Nevada. Điểm sáng nhất của tổng thống là Arizona, nơi các lô phiếu mới đã thu hẹp khoảng cách của Đảng Dân chủ. Trên thực tế, ông Trump muốn ngừng kiểm phiếu ở những nơi ông đang thắng, trong khi muốn tiếp tục kiểm ở những nơi đang thua. Đội của ông đe dọa một loạt các vụ kiện, đáng chú ý nhất là ở Pennsylvania. Ông sẽ thua nếu mất bang này, nhưng ông cũng cần thêm ba bang nữa. Con đường chiến thắng của ông khó hơn hẳn Biden.
Tỷ lệ thất nghiệp ở Mỹ thấp hơn nhiều so với dự báo
Sau khi đạt đỉnh 14,7% trong thời kỳ đầu đại dịch, tỷ lệ thất nghiệp của Mỹ đã giảm nhanh hơn hầu hết các dự đoán, xuống còn 7,9% vào tháng 9. Báo cáo việc làm hàng tháng, công bố hôm nay, sẽ cho thấy tốc độ đạt được. Thất nghiệp đã giảm vì một vài lý do. Một là một phần lớn những người bị mất việc trong tháng 3 tin rằng họ chỉ mất việc tạm thời. Khi nền kinh tế mở cửa lại, họ quay về với những người chủ cũ.
Gói giải cứu kinh tế của Mỹ, trên nhiều mặt là lớn nhất thế giới, đã rót tiền vào túi của mọi người. Ở nhiều mảng của nền kinh tế, bao gồm cả xây dựng nhà ở và kho bãi, giờ đây nhu cầu lao động còn nhiều hơn so với trước khủng hoảng. Dự đoán tỷ lệ thất nghiệp chính xác trong các báo cáo trước đây là một nhiệm vụ bất khả thi. Nhưng đừng ngạc nhiên nếu tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống còn 7% hoặc thấp hơn.
Thị trường tài chính không mấy dao động vì bầu cử Mỹ
Thị trường chứng khoán Mỹ không bị xáo trộn đáng kể bởi cuộc bầu cử sít sao và đầy tranh cãi. Trước ngày bỏ phiếu, có ý kiến cho rằng khả năng cao Đảng Dân chủ sẽ quét sạch Nhà Trắng và Quốc hội. Và sẽ là một kỷ nguyên nới lỏng tài khóa mới. Lợi suất trái phiếu kho bạc tăng vì kỳ vọng một đợt bơm tiền mới để chi trả chi tiêu liên bang.
Sau đó, kết quả bắt đầu đến. Lợi tức trái phiếu giảm. Và các nhà đầu tư quay trở lại với việc họ đã làm trong suốt năm nay: mua các cổ phiếu công nghệ lớn đang thống trị S&P 500. Ít nhất thì bế tắc ở Washington đồng nghĩa cắt giảm thuế doanh nghiệp sẽ không thể bị đảo ngược. Song vẫn còn đó những lo ngại. Số ca nhiễm coronavirus đang gia tăng và châu Âu đang một lần nữa thắt chặt các hạn chế. Trong bối cảnh đó, cổ phiếu công nghệ là một lựa chọn khả dĩ. Xét cho cùng, đây chính xác là những công ty ăn nên làm ra nhờ nền kinh tế làm việc từ xa vào đầu năm nay.
Tổng thống Kosovo từ chức vì bị kết án tội ác chiến tranh
Hôm nay Kosovo bắt đầu tìm kiếm một tổng thống mới. Hashim Thaci từ chức hôm qua sau khi xác nhận rằng một tòa án đặc biệt ở The Hague đã kết tội ông tội ác chiến tranh. Ông từng là lãnh đạo trong Quân đội Giải phóng Kosovo (KLA) do NATO hỗ trợ trong cuộc chiến 1998-99, chiến đấu giành độc lập khỏi Serbia. Nếu quốc hội không thể lựa chọn một nguyên thủ quốc gia mới trong vòng sáu tháng, điều có thể xảy ra, một cuộc tổng tuyển cử sẽ diễn ra sau đó.
Điều đó có thể đưa Albin Kurti trở lại quyền lực. Ông bị lật khỏi vị trí thủ tướng vào đầu năm nay sau khi chống lại các yêu cầu từ chính quyền Trump về các điều khoản thương mại bất bình đẳng, trong một nỗ lực nhằm lôi kéo lãnh đạo Serbia tham gia một cuộc họp tại Nhà Trắng. Trớ trêu thay, ông Kurti phản đối phiên án đã truy tố ông Thaci, trong khi ông Thaci ban đầu ủng hộ phiên tòa này. Các cáo buộc giết người và thanh trừng sắc tộc từ lâu đã đeo bám KLA. Giờ đây, ông Thaci và các đồng sự bị truy tố khác có thể lấy lại được thanh danh hoặc trả giá cho tội ác của mình.
