Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Lực lượng Ukraine được cho là gần như đã bị đẩy hoàn toàn ra khỏi Kursk. Họ chiếm được phần lớn lãnh thổ này của Nga trong một cuộc tấn công bất ngờ vào mùa hè năm ngoái, nhưng một cuộc phản công kéo dài nhiều tháng đã buộc Ukraine phải rút lui. Các binh sĩ Ukraine vẫn tiếp tục phòng thủ một vị trí nhỏ ở phía bên kia biên giới Nga, và tổng thống Volodymyr Zelensky đã phủ nhận các báo cáo rằng họ đang bị bao vây.
Tổng thống El Salvador Nayib Bukele tuyên bố trên mạng xã hội rằng hơn 250 thành viên băng đảng đã đến nước ông sau khi bị trục xuất khỏi Mỹ. Thông báo của ông Bukele được đưa ra chỉ vài giờ sau khi một thẩm phán liên bang tạm thời cấm Donald Trump sử dụng một đạo luật từ thế kỷ 18 để trục xuất các nghi phạm băng đảng. Ông Bukele dường như thấy thời điểm này khá hài hước; ông viết: “Oopsie… Quá muộn rồi.”
Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu cho biết ông sẽ tổ chức một cuộc bỏ phiếu trong nội các vào tuần này để bãi nhiệm Ronen Bar, người đứng đầu Shin Bet. Ông Netanyahu từ lâu đã có mâu thuẫn với cơ quan an ninh của đất nước, khi cả hai bên đều tìm cách đổ lỗi cho nhau về vụ tấn công ngày 7 tháng 10 năm 2023 của Hamas. Thủ tướng cáo buộc ông Bar đang tiến hành một “chiến dịch đe dọa” chống lại ông.
Hỏa hoạn tại một hộp đêm ở Bắc Macedonia đã khiến ít nhất 59 người thiệt mạng và hơn 100 người bị thương. Được biết vụ việc xảy ra khi khoảng 1.500 người đang tham dự một buổi hòa nhạc tại câu lạc bộ Pulse ở Kocani, cách thủ đô Skopje khoảng 100km về phía đông. Bộ trưởng nội vụ Pance Toskovski cho biết các báo cáo ban đầu cho thấy ngọn lửa có thể đã bùng phát do pháo hoa.
Các tổ chức bảo vệ truyền thông lên án quyết định của ông Trump về việc cắt tài trợ cho Voice of America (Đài Tiếng nói Hoa Kỳ), một tổ chức tin tức do chính phủ tài trợ. VoA được thành lập như một đài phát thanh trong Thế chiến thứ Hai để chống lại tuyên truyền của Đức Quốc xã ở châu Âu và kể từ đó đã phát sóng trên toàn thế giới để hỗ trợ chính sách đối ngoại của Mỹ. Ông Trump tuyên bố chính phủ liên bang không nên tài trợ cho “tuyên truyền cực đoan” như vậy.
Baidu trở thành gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc mới nhất ra mắt một mô hình trí tuệ nhân tạo. Baidu là một trong những công ty lớn đầu tiên của Trung Quốc tung ra chatbot AI, nhưng sau đó đã bị tụt lại phía sau các đối thủ như ByteDance và đặc biệt là DeepSeek. Sự trỗi dậy nhanh chóng của ngành công nghiệp AI tại Trung Quốc đã khiến nhà đầu tư vào các công ty Mỹ lo ngại.
Một tàu vũ trụ SpaceX chở các thành viên phi hành đoàn mới đã cập bến Trạm Vũ trụ Quốc tế. Hai trong số các phi hành gia trên trạm vũ trụ này vốn chỉ dự định ở lại tám ngày, nhưng các vấn đề kỹ thuật với tàu vũ trụ đã khiến họ bị mắc kẹt trên quỹ đạo suốt chín tháng qua. Sau hai ngày bàn giao, họ sẽ có thể trở về nhà ngay khi điều kiện thời tiết cho phép.
Con số trong ngày: 13 triệu, là số lượng cốc bia Guinness được tiêu thụ trên toàn cầu trong Ngày Thánh Patrick.
TIÊU ĐIỂM
Thị trường Mỹ chao đảo vì Donald Trump
Các chính sách thương mại thất thường của Donald Trump đã làm chao đảo thị trường. Hôm 4 tháng 3, tổng thống Mỹ áp đặt thuế quan đối với Mexico và Canada. Hai ngày sau, ông đình chỉ thuế đối với các mặt hàng được bảo hộ theo thỏa thuận thương mại tự do giữa ba nước cho đến ngày 2 tháng 4. Sau đó đến ngày 12 tháng 3, ông lại tăng thuế đối với tất cả các sản phẩm thép và nhôm lên 25%. Điều đó khiến S&P 500, chỉ số chứng khoán được theo dõi nhiều nhất thế giới, rơi vào trạng thái “điều chỉnh” vào ngày 13 tháng 3, có nghĩa là nó đã giảm hơn 10% so với mức cao nhất mọi thời đại ngày 19 tháng 2.
Cổ phiếu phục hồi nhẹ vào ngày hôm sau, tăng 2%. Song đợt bán tháo đã làm dấy lên lo ngại về sức mạnh của nền kinh tế Mỹ. Niềm tin tiêu dùng đã giảm xuống mức thấp nhất hai năm rưỡi qua trong tháng này, theo dữ liệu khảo sát do Đại học Michigan công bố. Kết hợp với định giá đắt đỏ của thị trường chứng khoán và một chính quyền khó lường, bất ổn trên thị trường có thể vẫn chưa kết thúc.
EU không chịu ngồi yên để Mỹ và Nga giải quyết chiến sự Ukraine
Khi 27 ngoại trưởng của Liên minh châu Âu gặp nhau vào thứ Hai, đây sẽ là lần đầu tiên kể từ khi Mỹ công bố đề xuất ngừng bắn ở Ukraine. Nga và Mỹ đều đã tham gia vào các cuộc đàm phán hòa bình gần đây, nhưng châu Âu cho đến nay vẫn chỉ là khán giả.
Với tầm quan trọng của vấn đề đối với lục địa, EU mong muốn có tiếng nói trong bất kỳ thỏa thuận tiềm năng nào. Sau khi tiếng súng ngừng, một số nước thành viên có thể phải gửi quân đến Ukraine để ngăn chặn Nga tiếp tục xâm lược. Và tổng thống Nga Vladimir Putin đã yêu cầu cải tổ toàn bộ cấu trúc an ninh của châu Âu, trong đó có việc phòng thủ tập thể của NATO dành cho những nước được coi là thuộc phạm vi ảnh hưởng của Nga. Việc tổng thống Mỹ Donald Trump có thể cân nhắc một ý tưởng như vậy khiến các nhà lãnh đạo EU lo lắng. Cuối tuần này họ sẽ họp để thảo luận về nhiều chủ đề, trong đó Ukraine là ưu tiên hàng đầu.
Trung Quốc nỗ lực tăng chi tiêu tiêu dùng
Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đề cập đến tiêu dùng tới 32 lần trong bài phát biểu thường niên trước quốc hội hôm 5 tháng 3. Và chính phủ vẫn chưa ngừng nhắc đến chủ đề này. Vào Chủ nhật, nội các Trung Quốc đã công bố một kế hoạch 30 điểm để thúc đẩy chi tiêu hộ gia đình. Kế hoạch này đề xuất tăng lương tối thiểu, trợ cấp cho các khoản vay tiêu dùng và hỗ trợ người lao động dùng ngày nghỉ phép hàng năm. Kỳ vọng về kế hoạch này đã giúp thị trường chứng khoán Trung Quốc tăng hơn 2% vào thứ Sáu tuần trước.
Song động lực này khó duy trì. Các số liệu công bố vào thứ Hai có thể sẽ cho thấy doanh số bán lẻ trong tháng 1 và tháng 2 tăng khoảng 4% (trước khi điều chỉnh lạm phát) so với cùng kỳ năm trước. Con số này vẫn thấp hơn nhiều so với xu hướng trước đại dịch. Các kế hoạch trước đây của chính phủ, bao gồm chương trình 20 điểm công bố vào tháng 7 năm 2024 và một kế hoạch khác một năm trước đó, đã không thể khôi phục được niềm tin của người tiêu dùng Trung Quốc. Kế hoạch mới có nhiều điểm hơn 50%, nhưng không có gì đảm bảo nó sẽ hiệu quả hơn.
Hizbullah vẫn còn quyền lực ở Lebanon
Vào thứ Hai, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc sẽ thảo luận về việc Israel và Hizbullah đã không thực hiện được nghị quyết 1701, văn bản kết thúc cuộc chiến giữa hai bên vào năm 2006. Theo thỏa thuận này, Hizbullah phải rút khỏi miền nam Lebanon và giao nộp vũ khí. Trong gần hai mươi năm qua giữa hai bên có rất ít tiến triển. Nhưng cuộc chiến tàn khốc với Israel vào năm ngoái đã khiến nhóm này suy yếu. Quân đội Lebanon đã tuyển mộ và triển khai hàng nghìn binh sĩ đến kiểm soát khu vực phía nam.
Dù vậy Hizbullah vẫn chưa bị giải giáp và từ chối giải tán lực lượng dân quân của mình. Sau năm năm khủng hoảng tài chính, quân đội Lebanon bị thiếu kinh phí. Nhiều binh sĩ phải làm công việc phụ như tài xế hoặc nhân viên giao hàng. Một số tân binh thậm chí chỉ được đào tạo vài tuần. Israel đã rút phần lớn quân đội khỏi miền nam Lebanon song vẫn chiếm đóng năm ngọn đồi. Nước này dự định sẽ ở lại cho đến khi nghị quyết 1701 được thực hiện đầy đủ, điều có thể mất thêm nhiều thời gian nữa.
