Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Donald Trump cho biết cuộc điện đàm với Vladimir Putin đã diễn ra “rất tốt đẹp,” khẳng định rằng đàm phán ngừng bắn với Ukraine sẽ bắt đầu “ngay lập tức.” Ông Putin chỉ sẵn sàng xây dựng một “biên bản ghi nhớ về thỏa thuận hòa bình tiềm năng trong tương lai” trong khi phớt lờ lời kêu gọi từ các lãnh đạo châu Âu về một lệnh ngừng bắn vô điều kiện kéo dài 30 ngày. Việc câu giờ, trong khi các lực lượng của ông tiếp tục tiến quân, là có lợi cho ông Putin.
Anh, Canada, và Pháp đe dọa áp đặt trừng phạt có mục tiêu đối với Israel sau khi thủ tướng Binyamin Netanyahu tuyên bố nước này sẽ kiểm soát Gaza. Lực lượng vũ trang Israel tiếp tục leo thang tại vùng đất này, yêu cầu cư dân thành phố Khan Younis sơ tán trước một “cuộc tấn công chưa từng có.” Dù gần đây Nhà Trắng giữ im lặng, hành động của Israel có khả năng sẽ khiến Washington tức giận.
Cổ phiếu của CATL tăng gần 13% sau khi bắt đầu giao dịch tại Hồng Kông. Hiện đợt chào bán cổ phiếu trị giá 4,6 tỷ USD của nhà sản xuất pin xe điện này là lớn nhất trong năm nay, bất chấp việc CATL bị liệt vào danh sách đen của Mỹ hồi tháng 1 vì bị cho là “công ty quân sự Trung Quốc” (hãng phủ nhận mọi liên hệ). CATL đang huy động vốn để xây dựng một nhà máy mới tại Hungary.
Anh và EU đã công bố một thỏa thuận nhằm “thiết lập lại” mối quan hệ sau Brexit. Thỏa thuận bao gồm một hiệp ước về quốc phòng và an ninh, cho phép các công ty Anh tham gia vào quỹ mua sắm vũ khí của châu Âu. Các quan chức cũng nhất trí nới lỏng thương mại đối với nông sản và tiếp tục đàm phán về chương trình di chuyển dành cho thanh niên. Thủ tướng Anh Keir Starmer cho biết đất nước đang vượt qua “những cuộc tranh cãi cũ kỹ, trì trệ” về Brexit.
Tòa án Tối cao Mỹ cho phép chính quyền Trump hủy bỏ quyền bảo vệ khỏi trục xuất đối với người Venezuela. Hiện có gần 350.000 người Venezuela mang tình trạng pháp lý tạm thời tại Mỹ theo một chương trình mà chính quyền Biden từng gia hạn đến năm 2026. Bộ trưởng an ninh nội địa Kristi Noem đã thu hồi quyết định gia hạn vào tháng 2, cho rằng họ là mối đe dọa đến an ninh quốc gia. Vấn đề này đã được chuyển đến các cấp tòa án khác nhau trước khi đi đến Toà Tối cao.
Tây Ban Nha ra lệnh cho Airbnb gỡ bỏ hơn 65.000 đơn vị cho thuê vi phạm quy định, bao gồm cả việc không hiển thị mã số giấy phép. Bộ trưởng phụ trách quyền lợi người tiêu dùng cho biết ông muốn chấm dứt “tình trạng bất hợp pháp” trong một ngành vốn bị đổ cho tội góp phần gây ra khủng hoảng nhà ở và làm gia tăng tình trạng quá tải du lịch. Airbnb cho biết sẽ kháng cáo quyết định này.
Pháp sẽ xây dựng một nhà tù an ninh cao tại khu vực Amazon để giam giữ các đối tượng buôn ma túy và phần tử Hồi giáo cực đoan, theo lời bộ trưởng tư pháp Gérald Darmanin trong chuyến thăm Guiana thuộc Pháp. Cơ sở này sẽ có kinh phí xây dựng 400 triệu euro (450 triệu USD) và được đặt tại Saint-Laurent-du-Maroni, gần “Đảo Quỷ,” một nhà tù khét tiếng từng hoạt động từ năm 1852 đến 1954.
Con số trong ngày: 27 triệu, là số lượng thông tin sai lệch về covid-19 mà Facebook và Instagram đã gỡ bỏ trong giai đoạn đỉnh điểm của đại dịch.
TIÊU ĐIỂM
Khối G7 họp bàn về kinh tế
Vào thứ Ba Canada sẽ đón tiếp các bộ trưởng tài chính và thống đốc ngân hàng trung ương của nhóm G7 tại Banff. Phần lớn các cuộc thảo luận giữa khung cảnh núi non hùng vĩ ở đây sẽ xoay quanh cuộc chiến thuế quan của Donald Trump. Nhưng không chỉ có vậy. Nhiều nước giàu đang đối mặt với tài chính công bấp bênh, áp lực chính trị về vấn đề nhập cư, và lo ngại ngày càng tăng về tác động của trí tuệ nhân tạo lên việc làm.
Song dữ liệu đang phần nào mang đến sự yên tâm. Chỉ số MSCI World — một thước đo tốt của thị trường chứng khoán toàn cầu — lại một lần nữa tiến gần đến mức cao kỷ lục, sau khi lao dốc vì “Ngày Giải Phóng” của ông Trump hồi tháng 4. Chỉ số nhà quản lý mua hàng toàn cầu (PMI) đã giảm nhưng vẫn cho thấy GDP toàn cầu tăng trưởng khoảng 2%. Tỷ lệ thất nghiệp vẫn gần mức thấp nhất lịch sử. Triển vọng có thể xấu đi, nhưng hiện tại bầu không khí ở Banff vẫn sẽ khá thoải mái.
Ra mắt sách mới về tình trạng sức khoẻ sa sút của tổng thống Biden
Tới tháng 3 năm 2023, đôi lúc Joe Biden có vẻ “hoàn toàn mất phương hướng, kiệt quệ, cạn sức, gần như không còn minh mẫn,” theo “Original Sin” (Nguyên tội), một cuốn sách ra mắt vào thứ Ba do hai nhà báo Jake Tapper và Alex Thompson chấp bút. Trong một cuộc họp hồi tháng 12 năm 2022, cựu tổng thống thậm chí còn không nhớ tên cố vấn an ninh quốc gia hay giám đốc truyền thông của mình. “Ông biết George mà,” một trợ lý đã phải nhắc ông Biden vào tháng 6 năm 2024 để ông nhận ra George Clooney tại một sự kiện gây quỹ.
Các trợ lý của ông đã cố gắng ứng biến, như sử dụng hai máy quay cho các bài phát biểu trên video để có thể cắt dựng nhằm che giấu sự lúng túng. Nhưng tình trạng của ông đã trở nên quá rõ ràng với nhiều người Mỹ từ trước cả tháng 6 năm 2024, khi ông sụp đổ trong cuộc tranh luận truyền hình với Donald Trump. Cuốn sách hữu ích không chỉ như một lời cảnh báo về sự sa sút của riêng ông Biden mà còn về sự suy yếu của đảng Dân chủ — vốn bị chi phối bởi ứng viên của mình — và của giới truyền thông, mà phần lớn đã không thể chỉ ra điều hiển nhiên.
Người Afghanistan tại Mỹ đối mặt nguy cơ trục xuất
Chiến dịch trục xuất quy mô lớn của Donald Trump không chỉ giới hạn ở những người nhập cư không giấy tờ. Chính quyền của ông cũng đang thu hồi quyền bảo vệ cho những người được cấp quy chế hợp pháp do đất nước họ quá nguy hiểm để quay về. Vào thứ Ba, quy chế bảo vệ khỏi trục xuất cho khoảng 11.700 công dân Afghanistan sẽ hết hạn.
Joe Biden lần đầu ban hành quy chế này một năm sau cuộc rút quân hỗn loạn của Mỹ khỏi Afghanistan năm 2021, dẫn đến việc Taliban tiếp quản đất nước. Trong số những người đã phải rời đi khi chế độ Kabul sụp đổ từng chiến đấu cùng quân đội Mỹ hoặc làm việc bên cạnh họ. Song bộ trưởng an ninh nội địa Kristi Noem khẳng định việc để người Afghanistan ở lại là “đi ngược lại lợi ích quốc gia.” Theo quy định, bà Noem phải đưa ra một giai đoạn tạm thời giữa quyết định và thời điểm kết thúc chương trình, cho phép người Afghanistan có đến ngày 14 tháng 7 để tìm cách ở lại. Nếu không thành công, họ có thể bị trục xuất.
Những nâng cấp mới từ Google
Vào thứ Ba, Alphabet — công ty mẹ của Google — sẽ khai mạc hội nghị nhà phát triển thường niên. Dự kiến sẽ có nhiều thông báo gây chú ý. Công ty sẽ giới thiệu các bản cập nhật mới cho Gemini, mô hình trí tuệ nhân tạo của họ, cùng với một phiên bản hệ điều hành Android được thiết kế cho thực tế ảo.
Sự kiện này diễn ra ngay sau báo cáo kết quả kinh doanh mạnh mẽ trong tháng 4, với mảng tìm kiếm của Google đạt hiệu suất đặc biệt tốt. Song Alphabet không thể tự mãn. Các ứng dụng trí tuệ nhân tạo như ChatGPT và Perplexity đang đe dọa mảng tìm kiếm mang tính xương sống của công ty. Và Alphabet đang phải đối mặt với hai vụ kiện chống độc quyền lớn tại Mỹ. Tháng 4 vừa qua, một thẩm phán liên bang đã kết luận công ty vận hành một hình thái độc quyền bất hợp pháp trong lĩnh vực quảng cáo kỹ thuật số. Trong vụ thứ hai, mảng tìm kiếm của Google đã bị toà tuyên vào năm ngoái là độc quyền bất hợp pháp; và hiện các phiên điều trần về biện pháp khắc phục đang diễn ra. Trong khi chờ kháng cáo, Alphabet sẽ hy vọng những nâng cấp hoành tráng có thể khiến nhà đầu tư tạm quên đi các rắc rối sắp tới.
