Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Chính quyền Trump được cho là đã yêu cầu các đại sứ quán Mỹ ngừng xếp lịch hẹn cấp thị thực sinh viên để chuẩn bị cho “một đợt mở rộng” yêu cầu rà soát mạng xã hội đối với người nộp đơn. Donald Trump muốn từ chối những sinh viên nước ngoài có tham gia vào các hoạt động phản kháng trong khuôn viên trường học. Trong khi đó, chính quyền dường như đang chuẩn bị chỉ đạo các cơ quan liên bang chấm dứt toàn bộ hợp đồng còn lại với Đại học Harvard, trị giá khoảng 100 triệu USD.
Ông Trump cảnh báo Vladimir Putin rằng ông ta đang “đùa với lửa” khi tiếp tục tấn công Ukraine bằng máy bay không người lái. Tổng thống Mỹ đe dọa Nga bằng những điều “RẤT TỒI TỆ,” nhưng không nói rõ cụ thể là gì. Điện Kremlin đã bác bỏ phát biểu của ông Trump. Trong khi đó, một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine vào Nga đã buộc hai sân bay ở Moscow phải tạm dừng các chuyến bay.
McKinsey đã cắt giảm 10% lực lượng lao động trong 18 tháng qua. Công ty tư vấn này muốn tăng lợi nhuận trong bối cảnh tăng trưởng doanh thu ngành đang chậm lại. Theo Financial Times, hiện tại McKinsey có khoảng 40.000 nhân viên, giảm so với con số 45.000 vào cuối năm 2023. McKinsey khẳng định họ vẫn “tiếp tục phát triển” và “tuyển dụng mạnh mẽ.”
Nhiệt độ trung bình toàn cầu trong năm năm tới có khả năng cao sẽ vượt ngưỡng 1,5°C so với thời kỳ tiền công nghiệp, theo Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO). Cơ quan này cũng cảnh báo khả năng “gây sốc” — dù nhỏ — rằng ngưỡng 2°C có thể bị vượt qua. Các dự báo cho thấy thế giới sẽ trải qua năm nóng nhất từng được ghi nhận vào năm 2029, vượt kỷ lục năm 2024.
Salesforce cho biết họ sẽ mua lại Informatica, một công ty quản lý dữ liệu, với giá 8 tỷ USD. Thỏa thuận được ký kết khi tập đoàn phần mềm đang tìm cách mở rộng các sản phẩm trí tuệ nhân tạo; năm ngoái họ đã ra mắt Agentforce, một trợ lý AI dành cho công việc. Đây là thương vụ lớn nhất của công ty kể từ năm 2020, khi họ mua lại công cụ nhắn tin Slack với giá 27,7 tỷ USD.
Vua Charles phát biểu khai mạc quốc hội Canada. Bài phát biểu của ông phác thảo các chính sách nội địa và kinh tế của chính phủ mới do Mark Carney lãnh đạo. Nhưng quốc vương của Canada cũng nhấn mạnh rằng nước này sẽ luôn “mạnh mẽ và tự do,” một lời bác bỏ rõ ràng quan điểm của ông Trump, người cho rằng Canada nên trở thành bang thứ 51 của Mỹ.
Tên lửa Starship không người lái của SpaceX đã cất cánh rồi vỡ tung trong chuyến bay thử nghiệm mới nhất. Thiết bị — lần đầu tiên được phóng bằng một bộ đẩy tái sử dụng từ lần thử trước — đã đạt độ cao lớn hơn so với các lần phóng trước đó. Song nó bị mất điều khiển trước khi hoàn thành các mục tiêu, bao gồm việc thả các vệ tinh giả vào quỹ đạo. Elon Musk, nhà sáng lập SpaceX, muốn sử dụng Starship để đưa loài người lên sao Hỏa.
TIÊU ĐIỂM
Nạn đói vẫn đang đeo bám Gaza
Hôm thứ Ba hàng nghìn người dân Gaza đã đổ xô đến nhận các gói thực phẩm, lần đầu tiên trong nhiều tuần, sau khi quân đội Israel mở hai trong số bốn địa điểm phát viện trợ dự kiến trong khu vực phong tỏa. Israel muốn bỏ qua Liên Hợp Quốc, tổ chức từng giám sát các nỗ lực nhân đạo tại Gaza. Hiện các điểm phân phát hàng nhân đạo được điều hành bởi một quỹ mờ ám có trụ sở tại Mỹ — giám đốc điều hành của tổ chức này đã từ chức vào Chủ nhật. Khi mới mở cửa, một trong các trung tâm đã bị đám đông áp đảo, buộc quân đội phải nổ súng cảnh cáo và nhân viên phải tạm thời rút lui.
Israel khẳng định kế hoạch mới sẽ giúp ngăn Hamas đánh cắp hàng viện trợ. Tuy nhiên, các tổ chức cứu trợ nghi ngờ liệu nó có thể đáp ứng đủ nhu cầu của 2 triệu người dân Gaza, những người đã sống dưới tình trạng phong tỏa gần như hoàn toàn kể từ đầu tháng 3. Mỗi trung tâm dự kiến chỉ phục vụ được khoảng 300.000 người — và nhiều người Palestine sẽ phải đi bộ hàng cây số để nhận được phần gạo, mì ống, đường, và các nhu yếu phẩm khác. Quỹ này cũng không nói rõ nguồn tài trợ hay lượng viện trợ họ đã huy động được.
Ông Merz sẽ gửi thông điệp tới Putin?
Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky, dự kiến sẽ gặp thủ tướng mới của Đức, Friedrich Merz, tại Berlin vào thứ Tư. Ông Merz có lập trường cứng rắn hơn với Nga so với người tiền nhiệm Olaf Scholz. Ông đã làm dấy lên hy vọng rằng Đức có thể sớm cung cấp cho Ukraine tên lửa Taurus nguy hiểm, với tầm bắn hơn 500 km và đầu đạn mạnh có thể đe dọa nhiều cơ sở hạ tầng quân sự của Nga hơn so với các vũ khí Ukraine đang có.
Cuộc gặp diễn ra sau nhiều đêm Ukraine hứng chịu không kích dữ dội. Ông Zelensky cho biết Nga đã phóng hơn 900 máy bay không người lái tấn công cùng với tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo. Donald Trump tuyên bố ông Putin đã “hoàn toàn phát điên,” nhưng tổng thống Mỹ vẫn chưa đưa ra các biện pháp trừng phạt mới. Trong khi đó, Nga đang chuẩn bị cho một đợt tấn công mùa hè, dù các chuyên gia nghi ngờ khả năng họ có thể phá vỡ phòng tuyến của Ukraine, hoặc nếu thành công thì liệu có thể khai thác được hay không.
Campuchia tìm kiếm bạn bè ngoài Trung Quốc
Campuchia từ lâu đã là đồng minh thân cận của Trung Quốc tại Đông Nam Á. Nhưng thời gian gần đây, hai nước đã cáo buộc lẫn nhau không làm đủ để trấn áp các trung tâm lừa đảo. Để phòng ngừa rủi ro, Campuchia đang tìm cách thúc đẩy quan hệ với các đối tác khác.
Thủ tướng Hun Manet sẽ đến Tokyo vào thứ Tư cho chuyến công du kéo dài bốn ngày, trong đó ông sẽ gặp người đồng cấp Nhật Bản, Ishiba Shigeru. Hai nhà lãnh đạo nhiều khả năng sẽ thảo luận về việc tăng cường hợp tác quốc phòng, sau chuyến ghé thăm gần đây của hai tàu chiến Nhật Bản tại căn cứ hải quân Ream ở Campuchia. Đây là chuyến thăm cảng chính thức đầu tiên tại Ream kể từ sau khi căn cứ này được mở rộng với nguồn tài trợ từ Trung Quốc, với hai tàu chiến Trung Quốc từng cập bến.
Tuy vậy, Campuchia khó có khả năng tách khỏi Trung Quốc hoàn toàn. Bắc Kinh đã tài trợ cho nhiều dự án hạ tầng thua lỗ ở Campuchia những năm gần đây, trong khi Nhật Bản vẫn còn thận trọng với đầu tư. Trong một số trường hợp, Campuchia gần như không có lựa chọn nào ngoài tiền của Trung Quốc.
Địa chính trị gây rắc rối cho Nvidia
Nhà sản xuất chip giá trị nhất thế giới Nvidia sẽ công bố báo cáo thu nhập quý vào thứ Tư. Công ty này, với các bộ vi xử lý đóng vai trò quan trọng trong làn sóng AI, đã có nhiều tin tốt gần đây. Hôm 13 tháng 5, chính quyền Trump đã hủy bỏ một đề xuất “kiểm soát lan truyền AI” để hạn chế xuất khẩu chip tiên tiến đến hầu hết các nước, không chỉ riêng Trung Quốc. Trong cùng tuần đó, Nvidia ký các hợp đồng lớn ở vùng Vịnh: Ả Rập Saudi cam kết mua “hàng trăm nghìn” bộ vi xử lý của hãng trong năm năm, còn UAE cũng được cho là sẽ nhập khẩu nửa triệu chip mỗi năm.
Nhưng các vấn đề địa chính trị vẫn tiếp tục gây rối. Lệnh cấm xuất khẩu dòng chip H20 của Nvidia sang Trung Quốc gần đây đã buộc công ty phải ghi giảm giá trị hàng tồn kho chưa bán được lên tới 5,5 tỷ USD. Giám đốc điều hành Jensen Huang đã kêu gọi nới lỏng các hạn chế, cảnh báo rằng các công ty Mỹ đang dần tụt lại phía sau so với các đối thủ Trung Quốc. Cho đến nay chính quyền Mỹ vẫn chưa có dấu hiệu nhượng bộ. Nhà đầu tư sẽ theo dõi sát các dự báo của Nvidia, đặc biệt là để xem liệu nhu cầu toàn cầu mạnh mẽ có bù đắp được doanh số bị mất tại Trung Quốc hay không.
