Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Lee Jae-myung thuộc Đảng Dân chủ tự do đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Hàn Quốc sau khi Kim Moon-soo, ứng viên của Đảng Quyền lực Nhân dân bảo thủ, thừa nhận thất bại. Ông Lee giành được 48% số phiếu so với 43% của ông Kim. Các quan chức bầu cử cho biết tỷ lệ cử tri đi bầu tại thời điểm một giờ trước khi các điểm bỏ phiếu đóng cửa là 78% — cao nhất ba mươi năm qua.
Elon Musk gọi dự luật ngân sách của Donald Trump là “đáng kinh tởm,” vài ngày sau khi ông rời khỏi chính phủ. Nhà Trắng cho biết họ sẽ không thay đổi quan điểm của tổng thống. Dự luật này, với tác dụng cắt giảm thuế và làm tăng thâm hụt ngân sách, đã được Hạ viện thông qua một cách sít sao nhưng sẽ bị xem xét kỹ lưỡng và phản đối mạnh ở Thượng viện. Trước đó, ông Musk từng nói bị “thất vọng” về dự luật.
Lực lượng Israel đã giết chết ít nhất 27 người gần một trung tâm phân phát viện trợ ở Rafah, theo các quan chức Palestine. Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cho biết những người này đã đi lạc khỏi các tuyến đường được chỉ định và tái khẳng định viện trợ không được phép đến tay Hamas. Sau một vụ việc tương tự cuối tuần qua, tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres đã kêu gọi một cuộc điều tra độc lập.
Cơ quan an ninh Ukraine cho biết họ đã tấn công cầu Kerch, cây cầu nối Nga với bán đảo Crimea, bằng thuốc nổ dưới nước. Đây là lần thứ ba Ukraine tấn công cây cầu kể từ khi chiến tranh bắt đầu. Nga không đưa ra bình luận. Hôm thứ Hai, Nga và Ukraine đã tổ chức vòng đàm phán hòa bình thứ hai ngắn ngủi — nhưng không có mấy tiến triển.
Thủ tướng Ba Lan, Donald Tusk, cho biết quốc hội sẽ tổ chức một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm đối với chính phủ của ông vào ngày 11 tháng 6, với lý do “thực tế chính trị mới.” Hôm Chủ nhật, Karol Nawrocki, người được đề cử bởi đảng đối lập cực hữu Luật pháp và Công lý, đã đánh bại Rafal Trzaskowski, đồng minh theo khuynh hướng tự do của ông Tusk, trong cuộc bầu cử tổng thống. Ở cương vị tổng thống, ông Nawrocki có quyền phủ quyết để ngăn cản chương trình nghị sự của ông Tusk.
Một đoàn xe viện trợ của Liên Hợp Quốc đã bị tấn công gần thành phố el-Fasher ở miền tây Sudan, làm cho năm người thiệt mạng và một số người khác bị thương. Số xe tải này thuộc về các cơ quan lương thực và trẻ em của Liên Hợp Quốc. Vụ việc xảy ra trong khu vực do Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF) kiểm soát, nhưng danh tính của kẻ tấn công vẫn chưa được xác định.
OECD cảnh báo tăng trưởng toàn cầu đang chậm lại, khi giảm dự báo tăng 3,3% từ năm ngoái xuống còn 2,9% cho năm 2025 và 2026. OECD nói chính sách áp thuế của chính quyền Trump là nguyên nhân chủ yếu. Nhóm này cũng đã hạ dự báo tăng trưởng của Mỹ trong năm nay từ 2,2% xuống còn 1,6%.
TIÊU ĐIỂM
Mỹ tăng gấp đôi thuế nhập khẩu đối với thép và nhôm
Bắt đầu từ thứ Tư, Mỹ sẽ tăng gấp đôi thuế nhập khẩu đối với thép và nhôm lên 50%. Theo ông Trump, mức tăng này nhằm mục tiêu loại bỏ hoàn toàn các nhà sản xuất nước ngoài khỏi thị trường Mỹ: “Ở mức 25%, họ vẫn có thể vượt rào. Ở mức 50%, họ không thể vượt qua nữa.”
Vòng thuế trước đó của ông Trump đối với thép và nhôm, được áp dụng vào năm 2018, ước tính tạo ra thêm 1.000 việc làm trong ngành thép, nhưng đánh đổi bằng việc mất 75.000 việc làm trong các ngành sản xuất khác do chi phí sản xuất tăng cao.
Lệnh tạm hoãn áp thuế nói chung trong 90 ngày của ông Trump sẽ hết hạn vào tháng 7. Hai tòa án — Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ tại Manhattan và một tòa án liên bang tại Washington, DC — đều cho rằng các mức thuế này vượt quá thẩm quyền của tổng thống. Vụ kiện nhiều khả năng sẽ được đưa lên Tòa án Tối cao.
Tương lai chính trị của Marine Le Pen
Marine Le Pen có thể sắp đối mặt với lệnh cấm chính trị cấp địa phương ngay lập tức. Hồi tháng 3, nữ lãnh đạo đảng cực hữu Mặt trận Quốc gia (RN) của Pháp đã bị tuyên bố không đủ tư cách ứng cử trong vòng 5 năm và bị tước ghế hội đồng cấp tỉnh tại Pas-de-Calais, miền bắc nước Pháp. Vụ án liên quan đến việc sử dụng sai quỹ của Nghị viện châu Âu. Bà Le Pen đã kháng cáo cả hai quyết định; ngày mai một tòa án ở Lille sẽ quyết định có giữ nguyên lệnh cấm ở cấp địa phương hay không.
Kể từ sau phán quyết ban đầu, bà Le Pen vẫn tiếp tục hoạt động chính trị bình thường. Bà giữ được ghế nghị sĩ quốc hội và khẳng định mình vẫn là ứng viên tổng thống của RN cho cuộc bầu cử năm 2027. Để xóa bỏ nghi ngờ, bà gần đây đã công kích Jordan Bardella, cấp phó 29 tuổi của mình, trong một chuyến thăm New Caledonia, ám chỉ rằng anh này không hiểu rõ lãnh thổ hải ngoại của Pháp. Quyết định cuối cùng sẽ được đưa ra vào mùa hè năm 2026, khi tòa phúc thẩm ra phán quyết về lệnh cấm cấp quốc gia.
Bulgaria gia nhập khu vực đồng euro
Vào thứ Tư, Ủy ban châu Âu và Ngân hàng Trung ương châu Âu dự kiến sẽ xác nhận rằng Bulgaria đủ điều kiện gia nhập khu vực đồng euro. Đồng euro sẽ thay thế đồng lev của Bulgaria, có thể bắt đầu từ đầu năm tới. Bulgaria đã cố gắng gia nhập khu vực đồng euro kể từ khi trở thành thành viên EU vào năm 2007. Song tiến trình này bị trì hoãn lâu dài, gần đây nhất là do lạm phát cao và bất ổn chính trị (người dân Bulgaria đã đi bầu bảy lần từ năm 2021 đến 2024).
Việc áp dụng đồng euro sẽ giúp giao thương với phần còn lại của EU trở nên dễ dàng hơn và cho phép ngân hàng trung ương Bulgaria có ghế trong Hội đồng điều hành ECB — cơ quan quyết định chính sách tiền tệ. Song một số người dân Bulgaria không hài lòng với việc từ bỏ đồng lev. Các chính trị gia cực hữu và thân Nga cho rằng việc thay đổi tiền tệ sẽ khiến giá cả tăng mạnh và làm xói mòn bản sắc Bulgaria. Cuối tuần qua, hơn 100 cuộc biểu tình phản đối đồng euro đã diễn ra khắp cả nước. Dù vậy, làn sóng phản đối có lẽ sẽ không cản được việc Bulgaria trở thành thành viên thứ 21 của khu vực đồng euro.
Mùa hành hương Hajj bắt đầu
Vào thứ Tư, hơn 1 triệu người sẽ bắt đầu hành trình Hajj, cuộc hành hương thường niên đến Mecca. Đây là một trong những sự kiện tôn giáo lớn nhất thế giới. Mọi người Hồi giáo đều có nghĩa vụ thực hiện Hajj ít nhất một lần trong đời nếu có đủ điều kiện tài chính và sức khỏe. Với nhiều người, đây là một hành trình gian khổ, vì nhiệt độ ở Mecca đôi lúc sẽ vượt quá 40°C. Chính phủ Ả Rập Saudi rất muốn tránh lặp lại thảm kịch năm ngoái, khi hơn 1.300 tín đồ thiệt mạng trong điều kiện thời tiết còn khắc nghiệt hơn.
Chính quyền đã lắp đặt các mái che và hệ thống điều hòa mới để tạo bóng mát và làm mát cho người hành hương. Họ cũng tăng cường truy quét các cuộc hành hương không có giấy phép. Vương quốc này cho rằng phần lớn cái chết năm ngoái là do các công ty du lịch lừa đảo: một số tín đồ được hứa xe buýt có điều hòa, nhưng thay vào đó lại phải đi bộ nhiều giờ dưới nắng gắt. Khoảng 270.000 người đã bị cấm vào Mecca trong năm nay vì không có giấy phép — một bước đi tích cực, nhưng cũng cho thấy số người hành hương không giấy phép lớn đến mức nào.
