Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Mỹ thông báo đang sơ tán một số nhân viên khỏi đại sứ quán tại Iraq do lo ngại an ninh. Trước đó vào thứ Tư, tổng thống Trump cho biết các cuộc đàm phán hạt nhân với Iran đang rơi vào bế tắc, còn Anh cảnh báo về rủi ro đối với hoạt động vận tải biển ở Trung Đông. Bộ trưởng quốc phòng Iran đã nói nếu bị tấn công, nước ông sẽ đáp trả vào các căn cứ quân sự của Mỹ trong khu vực.
Ông Trump cho biết thỏa thuận giữa Mỹ và Trung Quốc nhằm tạm thời hạ thuế quan đối ứng đã hoàn tất, chờ sự phê duyệt cuối cùng của ông và chủ tịch Tập Cận Bình. Thỏa thuận này giúp khôi phục lại thỏa thuận đình chiến vốn được hai bên đồng thuận từ tháng 5 nhưng không thể tiến triển do Trung Quốc hạn chế xuất khẩu đất hiếm. Ông Trump nói Trung Quốc hiện sẽ cung cấp đất hiếm “ngay từ đầu.”
Nhiều thành phố trên khắp nước Mỹ đang chuẩn bị cho các cuộc biểu tình phản đối chiến dịch truy quét nhập cư của chính phủ liên bang, sau nhiều ngày hỗn loạn tại Los Angeles. Thống đốc bang Texas, Greg Abbott, cho biết ông sẽ triển khai Vệ binh Quốc gia vào thứ Tư để đảm bảo trật tự trong tiểu bang. Los Angeles đã yên ắng trở lại sau khi thị trưởng thành phố áp đặt lệnh giới nghiêm ở khu vực trung tâm vào đêm thứ Ba.
Bộ trưởng tài chính Anh, Rachel Reeves, đã công bố kế hoạch chi tiêu của chính phủ đến năm tài khóa 2028–29. Ngân sách chi tiêu hàng ngày sẽ tăng trung bình 2,3% theo giá thực tế trong giai đoạn này, với ngân sách quốc phòng và y tế được tăng mạnh. Song một số bộ lớn như bộ nội vụ — phụ trách cảnh sát, an ninh biên giới và nhập cư — sẽ bị cắt giảm ngân sách thực tế.
Disney và Comcast, công ty sở hữu Universal Pictures, đã kiện Midjourney, công ty phát triển AI tạo hình ảnh, vì vi phạm bản quyền. Các hãng phim gọi Midjourney là “hố sâu đạo văn không đáy” và cho biết công ty này đã phớt lờ các yêu cầu chấm dứt sử dụng tài liệu được bảo vệ theo luật sở hữu trí tuệ. Đây là lần đầu tiên các hãng lớn của Hollywood kiện một công ty AI về bản quyền. Midjourney từng được dùng để tái tạo hình ảnh nhân vật trong Star Wars và Frozen, cùng nhiều tác phẩm khác.
Quân đội Hàn Quốc cho biết sẽ dừng phát loa tuyên truyền sang Triều Tiên. Các loa phát thanh được khôi phục vào mùa hè năm ngoái sau sáu năm gián đoạn. Tổng thống mới Lee Jae-myung muốn thúc đẩy đối thoại và hợp tác với Triều Tiên hơn người tiền nhiệm Yoon Suk Yeol.
Con số trong ngày: 20%, là ước tính thị phần tính theo thể tích của Trung Quốc trên thị trường tiêu thụ rượu toàn cầu vào năm 2021.
TIÊU ĐIỂM
Thị trường nín thở chờ đợt phát hành trái phiếu Mỹ mới
Dân chơi trái phiếu chính phủ đã có vài tuần đầy căng thẳng. Bài kiểm tra tiếp theo sẽ đến vào thứ Năm, khi bộ tài chính Mỹ tổ chức đấu giá trái phiếu kỳ hạn 30 năm với tổng giá trị danh nghĩa 22 tỷ USD. Khối lượng vay dài hạn như vậy đã khiến thị trường lo lắng. Trong năm qua, Mỹ đã phát hành 2 nghìn tỷ USD nợ công, tương đương khoảng 7% GDP. Giới đầu tư lo ngại về tính bền vững của tài chính công — ngay cả trước khi dự luật ngân sách của ông Trump làm tăng vay mượn hơn nữa. Kết quả là lợi suất trái phiếu tăng, đặc biệt với trái phiếu dài hạn vốn rủi ro hơn.
Các đợt đấu giá trái phiếu mới là phép thử về nhu cầu của thị trường. Cầu yếu sẽ cho thấy các nhà đầu tư đang nắm giữ trái phiếu cũ có thể đã đánh giá quá cao giá trị của chúng, khiến giá giảm và lợi suất tăng. Hôm 21 tháng 5, một phiên đấu giá đầy chao đảo của trái phiếu kỳ hạn 20 năm đã đẩy lợi suất 30 năm lên mức cao nhất kể từ 2023. Nếu lần này nhu cầu lại yếu, thị trường chắc chắn sẽ tiếp tục biến động.
Lộ trình phía trước của Toyota
Vào thứ Năm, nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới sẽ tổ chức đại hội cổ đông thường niên. Có một vấn đề quan trọng rất được quan tâm nhưng lại không nằm trong chương trình nghị sự chính thức: đề xuất trị giá 4,7 nghìn tỷ yên (33 tỷ USD) để tư nhân hóa Toyota Industries, một công ty liên kết chủ chốt. Thương vụ này được dẫn dắt bởi Toyoda Akio, chủ tịch Toyota và là hậu duệ của gia đình sáng lập. Một số người cho rằng đề xuất định giá quá thấp, coi đây là nỗ lực thắt chặt quyền kiểm soát của gia tộc đối với tập đoàn. Ông Toyoda bảo vệ thương vụ như một bước “trở về cội nguồn của Toyota.”
Điện khí hóa cũng là một trọng tâm. Ông Toyoda ủng hộ chiến lược “đa lộ trình” để đạt trung hòa carbon, kết hợp xe hybrid, xe điện dùng pin, và xe chạy bằng hydro. Chiến lược này hiện vẫn có vẻ hợp lý: Toyota giữ vững ngôi vị dẫn đầu thị trường toàn cầu năm ngoái nhờ doanh số xe hybrid tăng vọt, trong khi xe điện giảm tại châu Âu (nhưng tăng tại Mỹ và Trung Quốc). Song cạnh tranh từ các hãng xe Trung Quốc đang tăng mạnh. Ban lãnh đạo Toyota cần giữ vững tay lái.
Kinh tế Ấn Độ phục hồi mạnh mẽ
Narendra Modi, người vừa kỷ niệm 11 năm làm thủ tướng Ấn Độ trong tuần này, có lý do để tự hào về tình hình kinh tế của đất nước. Trong quý đầu năm 2025, GDP tăng 7,4% so với cùng kỳ — mức tăng trưởng nhanh nhất trong một năm, theo số liệu công bố hồi tháng 5. IMF dự báo Ấn Độ có thể sớm vượt Nhật Bản để trở thành nền kinh tế lớn thứ tư thế giới.
Số liệu lạm phát tiêu dùng công bố hôm nay có thể còn mang lại nhiều tin vui hơn. Lạm phát hàng năm trong tháng 5 được cho là đã giảm xuống 3%, mức thấp nhất sáu năm qua. Ngân hàng trung ương Ấn Độ đã cắt giảm lãi suất vào tuần trước nhằm thúc đẩy tăng trưởng lên một “quỹ đạo đầy khát vọng.” Nhưng để đạt được mục tiêu lớn nhất của ông Modi — biến Ấn Độ thành nước phát triển vào năm 2047 — nền kinh tế sẽ cần tăng trưởng nhanh hơn nữa.
