Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Thượng viện Mỹ đã bỏ phiếu sát nút để thúc đẩy một dự luật sẽ hợp thức hóa các khoản cắt giảm thuế của Donald Trump, đồng thời tăng chi tiêu cho quốc phòng và chống nhập cư. Hai thượng nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu chống. Song một số người trước đây từng từ chối ủng hộ ông Trump nay đã đổi ý. Phe Cộng hòa tại Thượng viện hy vọng sẽ thông qua dự luật trước ngày 4 tháng 7, dù vẫn còn nhiều rào cản lớn.
Nga tiến hành một trong những đợt tấn công bằng drone và tên lửa lớn nhất bên trong lãnh thổ Ukraine. Một máy bay chiến đấu F-16 của Ukraine đã bị rơi trong lúc chống lại cuộc tấn công vào ban đêm; phi công thiệt mạng vì không kịp thoát hiểm. Quân đội Ukraine cho biết họ đã bắn hạ 436 máy bay không người lái và 38 tên lửa, nhưng có 6 quả tên lửa vẫn xuyên thủng hệ thống phòng thủ.
Người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết Iran có thể tái khởi động việc làm giàu uranium chỉ “trong vòng vài tháng.” Trong cuộc phỏng vấn với CBS News, ông Rafael Grossi nói rằng mặc dù các cuộc không kích của Mỹ đã gây “thiệt hại nghiêm trọng” cho cơ sở hạt nhân của Iran, chúng “không [phá hủy] toàn diện.” Ông Trump tiếp tục khẳng định chương trình hạt nhân của Iran đã bị “xóa sổ” và “bị đẩy lùi hàng thập kỷ.”
Quân đội Israel đã yêu cầu cư dân ở thành phố Gaza và nhiều khu vực khác ở phía bắc dải đất sơ tán về phía nam. Người phát ngôn của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cho biết họ đang “hành động với sức mạnh cực lớn tại các khu vực này” và các chiến dịch quân sự sẽ leo thang. Hy vọng về một lệnh ngừng bắn có thể phụ thuộc vào ông Trump – người hiện có nhiều ảnh hưởng lên thủ tướng Israel, Binyamin Netanyahu.
Donald Trump cho biết ông đã tìm được một nhóm “những người rất giàu có” để mua lại TikTok. Một đạo luật liên bang yêu cầu TikTok – nền tảng mạng xã hội có trụ sở tại Trung Quốc – phải được bán cho chủ mới không thuộc Trung Quốc hoặc bị cấm hoàn toàn vì lý do an ninh quốc gia đã bị ông Trump đình chỉ ngay sau khi nhậm chức. Ông cho biết sẽ công bố nhóm nhà đầu tư trong vòng hai tuần tới.
Yoweri Museveni, tổng thống độc tài lâu năm của Uganda, tuyên bố sẽ ra tranh cử vào tháng 1 năm tới. Nếu giành chiến thắng (điều gần như chắc chắn), ông sẽ nâng tổng thời gian cầm quyền lên hơn 50 năm. Đảng cầm quyền của ông từng hai lần sửa đổi hiến pháp để cho phép ông tiếp tục tranh cử. Các tổ chức nhân quyền thường xuyên cáo buộc ông sử dụng lực lượng an ninh để trấn áp đối lập.
Viktor Orban, thủ tướng cực hữu của Hungary, cáo buộc Liên minh châu Âu (EU) đứng sau cuộc diễu hành LGBTQ+ Pride tại Budapest vào thứ Bảy, gọi đó là một sự kiện “ghê tởm.” Dù không đưa ra bằng chứng, ông nói EU đã khuyến khích các chính trị gia đối lập biến sự kiện này thành một trong những cuộc biểu tình chống chính phủ lớn nhất từ trước đến nay. Ước tính có khoảng 100.000 người đã bất chấp lệnh cấm của cảnh sát để tham gia tuần hành.
TIÊU ĐIỂM
Kinh tế Trung Quốc vượt kỳ vọng
Nửa đầu năm nay diễn biến tốt hơn nhiều so với dự đoán cách đây vài tháng, và bất chấp các mức thuế từ Mỹ, xuất khẩu của Trung Quốc vẫn tăng trưởng. Dù niềm tin tiêu dùng còn thấp, doanh số bán lẻ đã khởi sắc nhờ một lễ hội mua sắm trực tuyến gần đây và các khoản trợ cấp của chính phủ cho người dân đổi đồ cũ lấy đồ mới. Tuần này, Citigroup – một ngân hàng Mỹ – đã nâng dự báo tăng trưởng năm 2025 từ 4,2% hồi tháng 4 lên 5%.
Chỉ số quản lý mua hàng (PMI) được cơ quan thống kê Trung Quốc công bố vào thứ Hai có khả năng sẽ xác nhận đà ổn định này, gần như không thay đổi so với tháng 5. Nhưng vẫn còn nhiều lo ngại. Thị trường bất động sản vẫn mong manh và áp lực giảm phát chưa biến mất. Tăng trưởng ổn định có thể khiến các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc trì hoãn các gói kích thích tài khóa tiếp theo. Kinh tế đã khởi đầu năm tốt đẹp, nhưng nếu chính phủ quá lạc quan, cuối năm có thể sẽ không suôn sẻ như kỳ vọng.
Đảng Cộng hòa đứng trước thắng lợi lập pháp lớn
Kết thúc có vẻ đang đến gần đối với dự luật ngân sách khổng lồ của Donald Trump. Phe Cộng hòa tại Thượng viện đã giành chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu sơ bộ đầy khó khăn vào tối thứ Bảy và có thể tổ chức cuộc bỏ phiếu cuối cùng sớm nhất là thứ Hai. John Thune, lãnh đạo của đảng tại Thượng viện, phải đối mặt với thách thức lớn: một số thành viên phản đối vì chi phí quá cao, số khác không đồng tình với việc cắt giảm Medicaid (bảo hiểm y tế của chính phủ cho người nghèo). Nhưng một vài điều chỉnh vào phút chót – chẳng hạn như lập quỹ hỗ trợ bệnh viện nông thôn – dường như đã thuyết phục được một số nghị sĩ hoài nghi.
Suốt nhiều tháng, ông Trump đã nói về việc thông qua “Một Dự luật To lớn và Tuyệt đẹp” trước ngày 4 tháng 7. Nhưng việc hợp nhất dự luật của Thượng viện với phiên bản Hạ viện đã thông qua trước đó có thể sẽ còn khó khăn hơn. Hơn chục Hạ nghị sĩ đã tuyên bố việc cắt Medicaid trong dự luật của Thượng viện là điều không thể chấp nhận. Nhiều vòng đàm phán nữa vẫn đang chờ phía trước, có thể kéo dài đến sau cả ngày Quốc khánh, trước khi câu chuyện này khép lại.
Thế bế tắc đẫm máu ở Gaza
Khi cuộc chiến giữa Israel và Iran dường như đã kết thúc, sự chú ý đang quay trở lại dải Gaza. Chiến dịch tấn công đẫm máu của Israel đang bước sang tháng thứ 21, trong bối cảnh có thông tin binh lính Israel đã nổ súng vào thường dân khi họ cố gắng lấy thực phẩm từ các điểm phân phối của Quỹ Nhân đạo Gaza. Hàng trăm người đã thiệt mạng, nâng tổng số người chết lên hơn 55.000.
Lực lượng Israel hiện kiểm soát khoảng một phần ba, hoặc hơn, của dải Gaza. Tổng tham mưu trưởng của Lực lượng Phòng vệ Israel cho rằng Israel sắp “chạm tới các mục tiêu” tại Gaza. Nhưng điều này mâu thuẫn với tham vọng của các đảng cực hữu trong chính phủ Israel – họ muốn chiếm đóng Gaza vĩnh viễn. Trong khi lập trường của Israel vẫn chưa rõ ràng và Hamas vẫn từ chối chấp nhận lệnh ngừng bắn 60 ngày, tổng thống Mỹ Donald Trump đã lên tiếng. Ông đăng trên mạng xã hội: “KÝ THỎA THUẬN Ở GAZA. ĐƯA CON TIN VỀ!!!” Ở Iran, ông đã thành công trong việc áp đặt một lệnh ngừng bắn theo cách này. Ở Gaza, điều đó có thể sẽ khó hơn.
