Thế giới hôm nay: 22/07/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Israel đã bác bỏ một tuyên bố từ 28 quốc gia kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức tại Gaza và chỉ trích hệ thống phân phối viện trợ của chính phủ Israel. Những quốc gia ký tên bao gồm Anh, Pháp, Canada, và Nhật Bản. Trước đó Israel đã mở các đợt không kích và tấn công trên bộ vào Deir al-Balah. Tổ chức Y tế Thế giới cho biết binh lính Israel đã tấn công khu nhà ở của nhân viên WHO tại thành phố này.

Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết Ukraine và Nga sẽ tiến hành các cuộc đàm phán hòa bình mới vào thứ Tư tại Thổ Nhĩ Kỳ. Các vòng đàm phán trước tại Istanbul hồi tháng 5 và tháng 6 không đạt được nhiều tiến triển. Vừa qua Nga cũng đã thực hiện tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa vào Ukraine, khiến hai người thiệt mạng và 15 người bị thương. Trong khi đó, các cuộc tấn công bằng drone của Ukraine tiếp tục gây gián đoạn các sân bay chính của Moscow; Nga tuyên bố bắn hạ được 117 drone.

Bộ trưởng tài chính Mỹ Scott Bessent kêu gọi mở cuộc điều tra toàn diện đối với Cục Dự trữ Liên bang (Fed). Phát biểu trên CNBC, ông đưa ra quan điểm này sau khi tổng thống Donald Trump nhiều lần chỉ trích Fed và chủ tịch Jerome Powell. Sau đó, ông Bessent viết trên mạng xã hội rằng sự độc lập của Fed là “nền tảng” cho sự ổn định của nước Mỹ, nhưng hiện đang bị đe dọa bởi việc Fed “vượt quá nhiệm vụ cốt lõi của mình.”

Một máy bay quân sự đã rơi xuống khuôn viên một trường học ở Dhaka, thủ đô Bangladesh, khiến ít nhất 27 người thiệt mạng và hơn 170 người bị thương. Không quân Bangladesh cho biết đây là một chiếc F-7 BGI đang trong chuyến bay huấn luyện và gặp nạn ngay sau khi cất cánh. Lãnh đạo lâm thời Muhammad Yunus gọi đây là “khoảnh khắc đau thương sâu sắc” đối với đất nước và cam kết điều tra nguyên nhân tai nạn.

Polymarket, một nền tảng cá cược theo dự đoán thời sự, đã mua lại QCEX, một sàn giao dịch phái sinh nhỏ nhưng được cấp phép. Thương vụ này giúp Polymarket có thể hoạt động hợp pháp tại Mỹ. Trước đó, các cơ quan quản lý tài chính Mỹ đã ngừng điều tra nền tảng này sau khi xem xét nghi vấn cho phép người Mỹ đặt cược vào cuộc bầu cử tổng thống năm 2024 mà không có giấy phép.

Tập đoàn xe hơi Stellantis dự kiến lỗ ròng 2,3 tỷ euro (2,7 tỷ USD) trong nửa đầu năm 2025 vì chi phí tái cấu trúc lớn và ảnh hưởng từ thuế quan của ông Trump. Hãng xe châu Âu này cũng cho biết lượng xe giao hàng trong quý hai giảm 6% so với cùng kỳ năm ngoái, một phần do gián đoạn từ các hàng rào thuế quan.

Con số trong ngày: 433.000, là số lượng quan chức Trung Quốc đang bị điều tra trong chiến dịch chống tham nhũng khởi động từ tháng 4 năm 2024.

TIÊU ĐIỂM

Jerome Powell lên tiếng bảo vệ quan điểm của mình

Suy đoán về người kế nhiệm chức chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) ngày càng nhiều. Hôm 16 tháng 7, thị trường tài chính đã rung chuyển khi tổng thống Donald Trump, thất vọng vì Jerome Powell không giảm lãi suất nhanh như ông mong muốn, đã tính đến việc sa thải ông trước khi nhiệm kỳ kết thúc vào tháng 5 năm sau. Nhưng tổng thống đã đổi ý (tờ Wall Street Journal đưa tin rằng bộ trưởng tài chính Scott Bessent — một ứng viên tiềm năng thay thế ông Powell — đã thuyết phục ông Trump không làm như vậy).

Ông Powell sẽ có bài phát biểu vào thứ Ba. Ông tiếp tục theo đuổi cách tiếp cận “chờ và xem” để đánh giá ảnh hưởng của thuế quan đối với các quyết định về lãi suất. Hầu hết giới phân tích cho rằng khả năng Fed cắt giảm lãi suất tại cuộc họp ngày 30 tháng 7 là rất thấp — đặc biệt khi thuế quan đã bắt đầu làm tăng lạm phát. Song trong tuần trước, Christopher Waller, một thành viên có quyền biểu quyết trong Fed và cũng là ứng viên thay thế ông Powell, đã phát biểu với chủ đề “Lý do cần Cắt giảm Ngay Bây giờ.” Đó là điều ông Trump muốn nghe, dù lý do mà ông Waller đưa ra — suy yếu trên thị trường lao động — có thể sẽ không khiến tổng thống hài lòng hơn.

Israel tăng cường tấn công trong lúc chờ ngừng bắn

Khi kỳ vọng về một lệnh ngừng bắn ở Gaza ngày càng tăng, Israel lại đẩy mạnh các chiến dịch quân sự tại đây. Hôm thứ Hai, quân đội Israel đã tấn công thị trấn Deir al-Balah ở phía nam Thành phố Gaza — một khu vực phần lớn tránh được giao tranh suốt 21 tháng qua. Số thương vong gần đây đã tăng đáng kể, đặc biệt quanh các trung tâm phân phối thực phẩm, nơi các cơ quan y tế Palestine và tổ chức cứu trợ quốc tế cho biết hơn 800 người đã thiệt mạng do hỏa lực Israel. Israel phủ nhận.

Israel cho rằng mục tiêu của họ là các tay súng Hamas hiện vẫn đang kiểm soát một số khu vực ở Gaza; nhưng các sĩ quan Israel thừa nhận nếu không có thỏa thuận ngừng bắn, các chiến dịch hiện tại sẽ không mang lại nhiều giá trị quân sự. Nếu vòng đàm phán gián tiếp mới nhất giữa Hamas và Israel tại Doha thất bại, Israel có thể tiến hành một cuộc tấn công quy mô lớn và có chiến lược rõ ràng hơn.

General Motors chịu áp lực từ thuế quan

Báo cáo tài chính quý hai của General Motors, công bố vào thứ Ba, có thể bắt đầu phản ánh chi phí thuế quan, ước tính lên tới 4–5 tỷ USD trong năm nay. Các nỗ lực của tổng thống Trump nhằm đưa ngành sản xuất ô tô trở lại Mỹ thông qua các loại thuế đối với xe và linh kiện nhập khẩu sẽ khiến doanh thu và lợi nhuận của GM sụt giảm.

Điều này xảy ra bất chấp doanh số bán hàng cao trong ba tháng vừa qua, bao gồm cả doanh số xe điện, và đà tăng trưởng tại thị trường Trung Quốc. GM đã lên kế hoạch bù đắp tới 30% tác động từ thuế bằng cách đầu tư 4 tỷ USD vào sản xuất tại Mỹ, đồng thời cắt giảm chi phí mà không cần hạ giá bán. Nhưng đề xuất áp thuế 50% lên đồng nhập khẩu — một kim loại được dùng rộng rãi trong xe hơi, đặc biệt là xe điện — sẽ càng làm tình hình thêm khó khăn. Tổng thống Trump tiếp tục là một yếu tố ảnh hưởng lớn.

Kinh tế Nigeria ở thời điểm bước ngoặt

Ủy ban chính sách tiền tệ của Ngân hàng Trung ương Nigeria sẽ họp vào thứ Ba để quyết định lãi suất. Dù có thể giảm nhẹ, lãi suất vẫn sẽ giữ ở mức cao để duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt nhằm kiềm chế lạm phát. Cách tiếp cận này đang mang lại kết quả: lạm phát đã giảm tháng thứ ba liên tiếp, xuống còn 22,2% trong tháng 6 — mức thấp nhất trong gần hai năm qua.

Sau nhiều năm bất ổn, đồng nội tệ Nigeria dường như đang ổn định, bất chấp giá dầu giảm (dầu là mặt hàng xuất khẩu chính của nước này). Chỉ số chứng khoán toàn thị trường của Nigeria tăng 18%, và một số chuyên gia dự đoán kiều hối sẽ tăng từ 23,8 tỷ USD năm ngoái lên 25,3 tỷ USD trong năm nay. Nhà máy lọc dầu của tỷ phú Aliko Dangote đã giúp giảm phụ thuộc vào xăng nhập khẩu vốn tốn kém. Nhưng vẫn cần thận trọng: giá lương thực đã tăng trở lại. Người dân Nigeria có thể sẽ chưa cảm nhận ngay được sự cải thiện trong giá sinh hoạt.