Thế giới hôm nay: 04/08/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Hamas cho biết sẵn sàng hợp tác với Hội Chữ thập đỏ để cung cấp viện trợ cho các con tin mà họ đang giam giữ ở Gaza, nếu một số điều kiện được đáp ứng. Nhóm vũ trang này yêu cầu Israel mở vĩnh viễn các hành lang nhân đạo và ngừng không kích trong quá trình phân phát viện trợ. Trước đó, Hamas đã công bố đoạn video quay một con tin người Israel tiều tụy và tuyên bố sẽ không giải giáp nếu chưa có một nhà nước Palestine độc lập được thành lập.

Đại diện thương mại Hoa Kỳ Jamieson Greer cho biết mức thuế của Mỹ “gần như đã được ấn định.” Donald Trump cho biết các mức thuế mới, dao động từ 10% đến 41%, sẽ bắt đầu có hiệu lực từ ngày 7 tháng 8. Ông Greer cũng bảo vệ việc ông Trump dùng thương mại để tác động đến chính trị nội bộ của các nước khác, ví dụ như trừng phạt Brazil vì truy tố Jair Bolsonaro, đồng minh của ông Trump, và nói rằng “điều đó là bình thường.”

OPEC và các đồng minh đã công bố kế hoạch tăng sản lượng thêm 547.000 thùng mỗi ngày, tương đương khoảng 0,5% nguồn cung dầu thô toàn cầu — lần tăng lớn thứ năm trong vòng vài tháng qua. Khối này cho biết triển vọng kinh tế toàn cầu ổn định là lý do dẫn đến quyết định mới. Song các nhà phân tích lại kém lạc quan hơn, cho rằng thuế quan của ông Trump sẽ làm chậm tăng trưởng. Giá dầu giảm vào thứ Hai sau thông báo.

Một nhóm nhà khoa học và bác sĩ cảnh báo rằng ô nhiễm nhựa là “mối nguy hiểm nghiêm trọng, đang gia tăng, và chưa được công nhận đầy đủ đối với sức khỏe con người.” Viết trên tạp chí The Lancet, các chuyên gia cho biết nhựa gây bệnh “ở mọi giai đoạn của vòng đời nhựa.” Vào thứ Hai, đại diện từ 170 nước sẽ tham gia đàm phán một hiệp ước toàn cầu về nhựa tại hội nghị của Liên Hợp Quốc ở Thụy Sĩ.

Stephen Miller, cố vấn của ông Trump, cáo buộc Ấn Độ đang tài trợ cho cuộc chiến của Nga tại Ukraine bằng cách mua dầu thô từ nước này. Hồi đầu tuần trước ông Trump đã công bố mức thuế 25% đối với hàng hóa Ấn Độ, cùng với một hình phạt chưa được công bố do nước này mua dầu và vũ khí từ Nga. Được biết Ấn Độ sẽ tiếp tục mua dầu từ Nga bất chấp những đe dọa từ ông Trump.

Giới chức Nga cho biết các máy bay không người lái của Ukraine đã gây ra một vụ cháy tại kho dầu gần Sochi, nằm bên bờ Biển Đen và cách biên giới 400km. Thị trưởng Andrei Proshunin cho biết không ai bị thương và đám cháy đã được dập tắt sau vài giờ. Trong khi đó, Nga đã đánh bom một cây cầu gần Kherson, miền nam Ukraine, khiến một người thiệt mạng.

Con số trong ngày: 2%, là mức tăng trưởng doanh thu ước tính của McKinsey, công ty tư vấn danh tiếng nhất thế giới, trong năm 2024.

TIÊU ĐIỂM

Các công ty Mỹ còn trụ được bao lâu nữa?

Chỉ cần nhìn thoáng qua biểu đồ thuế quan của Mỹ cũng đủ khiến bạn choáng váng. Kể từ khi trở lại Nhà Trắng, Donald Trump đã công bố thuế nhập khẩu cao ngất ngưởng, rồi sau đó lại rút lại hoặc hoãn thi hành. Đợt công bố mới nhất vào ngày 1 tháng 8 đã khiến thị trường chứng khoán toàn cầu lao dốc.

Một số nước đã phải vội vã đạt thỏa thuận với Mỹ. Mức thuế mà họ đàm phán được tuy thấp hơn mức đe dọa ban đầu, nhưng vẫn cao hơn nhiều so với trước khi ông Trump nhậm chức. Và không chỉ các quốc gia khác phải chịu thiệt. Thuế nhập khẩu chủ yếu làm tổn hại cho nước nhập khẩu chứ không phải nước xuất khẩu. Các công ty Mỹ đã cố gắng bảo vệ người tiêu dùng khỏi bị ảnh hưởng, nhưng hàng hóa họ tích trữ rồi cũng sẽ cạn kiệt. Chính quyền Trump còn muốn trấn áp các lối đi tắt trong luật hải quan mà các công ty đang tận dụng. Câu hỏi còn lại là: bảo vệ người tiêu dùng có còn xứng đáng về mặt lợi nhuận không?

Gaza trên bờ vực nạn đói – và một cuộc xâm lược mới

Gần 22 tháng kể từ khi chiến sự ở Gaza bắt đầu, các cuộc đàm phán ngừng bắn vẫn rơi vào bế tắc. Khi đến thăm khu vực cuối tuần qua, đặc phái viên của ông Trump, Steve Witkoff, cho biết Mỹ và Israel đang lên kế hoạch “chấm dứt chiến tranh một cách hiệu quả.” Kế hoạch này bao gồm việc trả tự do cho các con tin người Israel, giải giáp Hamas — nhóm Hồi giáo vũ trang đã khơi mào cuộc chiến vào tháng 10 năm 2023 — và tái thiết vùng lãnh thổ tan hoang.

Song Hamas tuyên bố sẽ không buông vũ khí nếu chưa có một nhà nước Palestine độc lập. Chính phủ Israel đang cân nhắc một cuộc tấn công mới, có thể là nhằm sáp nhập một phần Gaza. Trong khi ấy tình hình ở Gaza ngày càng tồi tệ đi. Israel đã bắt đầu cho phép nhiều lô hàng thực phẩm hơn để ngăn chặn nạn đói, nhưng các tổ chức cứu trợ cho rằng như vậy là quá ít. Một vòng giao tranh mới có thể làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng nhân đạo vốn đã gây chấn động dư luận toàn cầu.

Palantir lên như diều gặp gió nhờ Trump

Palantir dự kiến sẽ công bố một báo cáo lợi nhuận quý mạnh mẽ vào thứ Hai, nhờ trí tuệ nhân tạo và chính quyền Trump. Công ty phân tích dữ liệu này, vốn từng tập trung vào tình báo và chống khủng bố, giờ đã mở rộng sang phần mềm thương mại và AI. Palantir là cổ phiếu tăng trưởng cao nhất trong chỉ số S&P 500 năm nay.

Doanh thu từ mảng thương mại có thể sẽ là phần tăng trưởng nhanh nhất, nhờ nền tảng AI của Palantir (có tên AIP). Nhưng công ty cũng đang là đối tác ưa thích của chính phủ Mỹ. Tuần trước, Lầu Năm Góc cho biết họ sẽ trả Palantir tới 10 tỷ USD trong thập niên tới để hợp nhất các phần mềm dùng cho binh lính. Họ cũng đã trao các hợp đồng lớn để Palantir cung cấp công cụ dữ liệu thời gian thực cho quân đội. CEO Alex Karp chắc chắn sẽ nhấn mạnh tinh thần yêu nước của công ty trong thư gửi cổ đông. Thách thức lớn nhất hiện nay của Palantir là tái hiện thành công này ngoài lãnh thổ nước Mỹ.