Thế giới hôm nay: 11/08/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

NvidiaAMD được cho là đã đồng ý trả 15% doanh thu từ việc bán chip trí tuệ nhân tạo tại Trung Quốc cho chính phủ Mỹ. Cam kết này là một phần của thỏa thuận với chính quyền Trump, vốn đã phê duyệt giấy phép xuất khẩu cho hai công ty bán chip AI sang Trung Quốc. Quyết định mới đảo ngược lệnh cấm trước đó mà chính quyền Trump ban hành với lý do lo ngại an ninh quốc gia.

Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu bảo vệ kế hoạch chiếm đóng Thành phố Gaza, nói rằng việc mở rộng là “cách tốt nhất để chấm dứt chiến tranh.” Bộ trưởng tài chính Bezalel Smotrich chỉ trích gay gắt kế hoạch và cho biết ông đã “mất niềm tin” vào khả năng đạt được “chiến thắng quyết định” của ông Netanyahu. Trong khi đó, các nhóm nhân quyền ở Gaza cáo buộc Israel sát hại một số nhà báo trong cuộc không kích mới nhất.

Iran chỉ trích thỏa thuận giữa ArmeniaAzerbaijan cho phép mở một tuyến vận tải do Mỹ điều hành tại vùng Kavkaz. Ali Akbar Velayati, cố vấn của lãnh tụ tối cao Iran, tuyên bố hành lang này sẽ là “nghĩa địa cho lính đánh thuê của Trump.” Nga phản ứng ôn hòa hơn, nói rằng thỏa thuận “xứng đáng được đánh giá tích cực” nhưng cảnh báo Mỹ không nên lặp lại “những hậu quả phản tác dụng” của các cuộc can thiệp ở Trung Đông.

Anh mở rộng chính sách cho phép trục xuất người nước ngoài bị kết án trước khi họ có thể kháng cáo bản án. Chính sách mới sẽ áp dụng cho công dân của 23 nước, tăng từ 8 nước trước đây. Những người bị trục xuất vẫn có thể tham gia phiên kháng cáo qua video. Động thái mới là một phần trong nỗ lực siết chặt kiểm soát biên giới của chính phủ đảng Lao động.

Một tòa án ở Hồng Kông đã ra lệnh giải thể China South City Holdings, một công ty phát triển bất động sản. Đây là nạn nhân mới nhất của cuộc khủng hoảng bất động sản ở Trung Quốc và là nhà phát triển lớn nhất bị giải thể kể từ tập đoàn Evergrande năm ngoái. China South City có khoản nợ trị giá 61 tỉ đô la Hồng Kông (8 tỉ USD) vào cuối năm 2024.

Ông Trump nói người vô gia cư phải “rời khỏi” Washington, DC và cam kết biến thủ đô trở thành nơi “an toàn và đẹp hơn bao giờ hết.” Tuần trước, tổng thống đã điều động lực lượng liên bang tới thủ đô để kiềm chế tội phạm. Thị trưởng Muriel Bowser nói rằng thành phố “không hề có làn sóng gia tăng tội phạm nào” và chỉ trích Stephen Miller, phó chánh văn phòng Nhà Trắng, vì so sánh thành phố với Baghdad, thủ đô Iraq.

Con số trong ngày: 4,36 USD, là giá của một chiếc Big Mac ở Austin, so với 7,06 USD ở Seattle. Các chủ nhượng quyền McDonald’s được phép tự đặt giá bán.

TIÊU ĐIỂM

Trước thềm thượng đỉnh Mỹ-Nga tại Alaska

Donald Trump và Vladimir Putin dự kiến sẽ gặp nhau tại Alaska vào ngày 15 tháng 8 để thảo luận về một lệnh ngừng bắn ở Ukraine. Đây sẽ là cuộc gặp đầu tiên giữa tổng thống Nga và người đồng cấp Mỹ kể từ hội nghị thượng đỉnh giữa ông Putin và Joe Biden năm 2021. Ông Trump đã gây áp lực lên Nga, đe dọa áp thuế đối với các nước nhập khẩu dầu từ nước này. Song ông cũng tìm cách lôi kéo ông Putin tham gia đàm phán, nói rằng “sẽ có một số trao đổi lãnh thổ” giữa Nga và Ukraine.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định ông sẽ không từ bỏ đất đai và rằng ông nên được tham gia vào các cuộc đàm phán. Các đồng minh châu Âu của Ukraine ủng hộ lập trường này và yêu cầu tổ chức đàm phán có cả EU. Vào thứ Hai, các ngoại trưởng châu Âu sẽ họp để thảo luận về cuộc chiến. Nhà Trắng ám chỉ rằng ông Trump cũng đang lên kế hoạch tổ chức một cuộc gặp tay ba với ông Putin và ông Zelensky. Một bước đột phá là có thể — nhưng với Ukraine, rủi ro là rất lớn.

Nỗ lực lận đận trong việc phát triển xe điện của Ford

Đối với một hãng sản xuất ô tô Mỹ, việc làm ra được xe điện giá rẻ để cạnh tranh với các công ty Trung Quốc là mục tiêu tối thượng. Vào thứ Hai, Ford sẽ tiết lộ thêm thông tin về nỗ lực bán xe chạy pin với giá cạnh tranh. Công ty gọi đây là “khoảnh khắc Model T” khi sẽ công bố kế hoạch cho một dòng xe điện mới.

Ford đã phát triển một nền tảng xe điện sẽ được dùng cho nhiều kiểu dáng khác nhau. Mẫu đầu tiên được đồn đoán là một chiếc bán tải cỡ nhỏ. Để duy trì nguồn sản phẩm mới, Ford đang mở rộng “skunkworks” — bộ phận phát triển công nghệ xe điện.

Ford cần làm sao cho điện khí hóa không chỉ rẻ mà còn sinh lời. Trong quý gần nhất, mảng xe điện của hãng báo lỗ hoạt động 1,3 tỷ USD. Và tình hình sẽ càng khó hơn: thuế quan đã khiến Ford tốn 800 triệu USD trong quý vừa qua, trong khi chính quyền Trump đang loại bỏ các ưu đãi cho xe điện. Ford vẫn còn một chặng đường dài phía trước nếu muốn trụ vững trong cuộc đua.

Kế hoạch tổ chức COP30 của Brazil gặp thách thức

Một ủy ban của Liên Hợp Quốc đã cho Brazil thời hạn đến thứ Hai để giải quyết vấn đề chỗ ở cho hội nghị COP30. Hội nghị thượng đỉnh khí hậu hằng năm này dự kiến sẽ diễn ra vào tháng 11 tại Belém, một thành phố ở cửa sông Amazon. Kể từ khi công bố địa điểm, đã có lo ngại liệu Belém (với khoảng 18.000 giường khách sạn vào năm 2023) có đáp ứng được khoảng 50.000 khách tham dự hay không. Các nước nghèo phàn nàn rằng họ bị đội giá và đã yêu cầu chuyển địa điểm tổ chức.

Nhưng Brazil không muốn từ bỏ ý nghĩa biểu tượng của việc tổ chức hội nghị tại “cửa ngõ vào Amazon.” Nước này đã thuê hai tàu du lịch để cung cấp 6.000 chỗ ở giá rẻ, và hôm thứ Sáu đã ra mắt app đặt phòng, chủ yếu là nhà dân. Nhưng điều đó vẫn chưa xóa được cáo buộc “chặt chém”: một phòng ở “nhà nghỉ tình yêu,” thường có giá 6 USD/giờ, hiện đang được cho thuê với giá 570 USD mỗi đêm.