Thế giới hôm nay: 13/08/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Volodymyr Zelensky xác nhận lực lượng Nga đã đạt bước tiến mới trong những ngày gần đây ở mặt trận phía đông Ukraine, gần thị trấn mỏ Dobropillia. Cuộc xâm nhập của Nga diễn ra ngay trước hội nghị thượng đỉnh giữa Donald Trump và Vladimir Putin. Trong khi đó, các nhà lãnh đạo châu Âu ra tuyên bố nhấn mạnh “toàn vẹn lãnh thổ” của Ukraine phải được tôn trọng. Ông Trump gần đây gợi ý thỏa thuận ngừng bắn có thể yêu cầu “một số trao đổi lãnh thổ.”

Lạm phát tại Mỹ trong tháng 7 giữ nguyên ở mức cao 2,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Các nhà phân tích dự đoán thuế quan của ông Trump sẽ đẩy giá cả tăng cao hơn. Lạm phát cơ bản (không tính giá thực phẩm và năng lượng) tăng từ 2,9% lên 3,1%, nhưng mức tăng này được bù lại bởi giá nhiên liệu giảm. Chỉ số S&P 500 đạt mức cao kỷ lục khi thị trường đặt cược vào khả năng Fed cắt giảm lãi suất sớm hơn.

Liên Hợp Quốc lên án một cuộc tấn công của Israel khiến sáu nhà báo ở Gaza thiệt mạng. Họ làm việc cho kênh tin tức Al Jazeera. Quân đội Israel cho biết họ nhắm mục tiêu vào nhà báo Anas al-Sharif, với cáo buộc ông là thành viên Hamas. Song họ đưa ra rất ít bằng chứng cho tuyên bố của mình. Thủ tướng Úc Anthony Albanese nói thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu đang “phủ nhận” những đau khổ ở Gaza.

Sàn chứng khoán Hồng Kông sẽ hủy niêm yết Evergrande, một tập đoàn bất động sản khổng lồ của Trung Quốc đã phá sản. Cổ phiếu của công ty này bị đình chỉ giao dịch từ tháng 1/2024, khi một tòa án Hồng Kông ra lệnh thanh lý. Vào thời điểm đó, đây là nhà phát triển bất động sản nợ nhiều nhất thế giới. Trong một hồ sơ riêng được đệ trình hôm thứ Ba, các bên thanh lý cho biết khoản nợ thậm chí còn lớn hơn so với ước tính trước đó.

Người sáng lập Terraform Labs — một công ty tiền mã hóa có đồng TerraUSD sụp đổ vào năm 2022 — đã nhận tội hai cáo buộc gian lận và đồng ý bị tịch thu hơn 19 triệu USD. Do Kwon, công dân Hàn Quốc, thừa nhận ông đã khai man về thuật toán định giá vốn được cho là sẽ giữ cho TerraUSD ổn định. Đổi lại lời nhận tội, các công tố viên liên bang ở New York đề nghị mức án không quá 12 năm tù cho ông.

Bộ tư pháp Mỹ đã công bố cáo trạng đối với trùm băng đảng Haiti, Jimmy “Barbecue” Chérizier, và một cộng sự người Mỹ. Hai người này bị cáo buộc âm mưu chuyển tiền cho băng nhóm của ông Chérizier, vi phạm lệnh trừng phạt. Liên minh băng đảng do ông Chérizier lãnh đạo kiểm soát phần lớn thủ đô Port-au-Prince của Haiti; chính quyền ông Trump coi đây là một tổ chức khủng bố. Ngoài ra, Liên Hợp Quốc cho biết kế hoạch ứng phó nhân đạo cho Haiti đang bị thiếu kinh phí nghiêm trọng.

Trung Quốc thông báo sẽ “ngừng mọi liên hệ” với tổng thống Cộng hòa Séc sau khi ông gặp Đức Dalai Lama. Petr Pavel đã gặp nhà lãnh đạo tinh thần của Tây Tạng, người mà Trung Quốc coi là phần tử ly khai, tại Ấn Độ vào tháng 7. Cộng hòa Séc thường xuyên chỉ trích hồ sơ nhân quyền của Trung Quốc và cũng duy trì quan hệ với Đài Loan, khiến Bắc Kinh càng tức giận.

Con số trong ngày: 200 tỷ USD, là doanh thu toàn cầu hàng năm của ngành công nghiệp trò chơi điện tử Anh.

TIÊU ĐIỂM

Trump họp với Châu Âu về Ukraine trước thềm cuộc gặp với Putin

Liệu Donald Trump có “bán đứng” Ukraine khi ông gặp Vladimir Putin tại Alaska vào thứ Sáu tới? Đây là mối lo ngại lớn của các nước châu Âu. Trong nỗ lực cuối cùng nhằm giảm thiểu thiệt hại, thủ tướng Đức Friedrich Merz đã kêu gọi một hội nghị thượng đỉnh trực tuyến vào thứ Tư để tập hợp các nhà lãnh đạo quan trọng nhất của châu Âu cùng với ông Trump và phó tổng thống J.D. Vance, cũng như tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Họ hy vọng sẽ củng cố lập trường của tổng thống Mỹ trước cuộc gặp với người đồng cấp Nga vốn nổi tiếng là khéo thao túng, và thể hiện một châu Âu thống nhất.

Cụ thể, các nước châu Âu muốn đảm bảo rằng ông Trump, người đã mập mờ kêu gọi “trao đổi lãnh thổ,” sẽ không nhượng bộ yêu cầu của Nga về việc giữ lại những phần đất mà nước này đang chiếm đóng trước khi ông Putin đồng ý ngừng bắn. Họ cũng muốn thuyết phục ông là Ukraine cần có những đảm bảo an ninh vững chắc để bảo vệ hòa bình. Ngoài ra ông Merz còn muốn có lời mời vào phút chót cho ông Zelensky tham dự cuộc gặp ở Alaska, nhưng ông Trump dường như hoài nghi về khả năng này.

Tiến bộ của Mexico trong việc giảm đói nghèo

Vào thứ Tư, cơ quan thống kê quốc gia Mexico (INEGI) sẽ công bố số liệu về nghèo đói trong hai năm qua. Dữ liệu này, xem xét cả thu nhập lẫn khả năng tiếp cận y tế, giáo dục, và các dịch vụ khác, dự kiến sẽ cho thấy một bức tranh lẫn lộn. Từ năm 2017 đến 2022, tỷ lệ dân số sống trong nghèo đói giảm từ 42% xuống 36%, nhưng tỷ lệ nghèo cùng cực lại tăng nhẹ và khả năng tiếp cận y tế sụt giảm nghiêm trọng.

Một khảo sát gần đây cho thấy thu nhập hộ gia đình tăng gần 11% từ năm 2022 đến 2024 và tăng khoảng 16% trong nhiệm kỳ đầu của đảng Morena cầm quyền, từ 2018 đến 2024. Dữ liệu mới sẽ làm rõ liệu điều này có chuyển hóa thành cải thiện thực sự về nghèo đói hay không. Chính phủ cho rằng các chương trình trợ cấp tiền mặt nổi tiếng của mình đã giúp giảm nghèo. Những chương trình này quả thực có tác dụng và khiến đảng Morena rất được lòng dân, nhưng dữ liệu cho thấy tăng lương mới là yếu tố lớn hơn giúp cải thiện thu nhập.

Để đạt được tiến bộ bền vững, Mexico cần nhiều hơn là tung tiền trợ cấp — dịch vụ công tốt hơn và nhiều việc làm chính thức, lương cao hơn là điều thiết yếu để tiếp tục giảm nghèo.

Quỹ tài sản quốc gia Na Uy cắt quan hệ với công ty Israel

Các quan chức của Ngân hàng Trung ương Na Uy sẽ họp công khai vào thứ Tư để thảo luận về mục đích của quỹ dầu khí trị giá 2 nghìn tỷ USD của nước này. Hồi đầu tuần, quỹ đầu tư quốc gia lớn nhất thế giới đã thông báo sẽ bán cổ phần ở một số công ty Israel và rút vốn khỏi các nhà quản lý tài sản Israel do lo ngại về chiến tranh ở Gaza và tình hình tại Bờ Tây. Quỹ cho biết những công ty bị rút vốn mang “rủi ro không thể chấp nhận” liên quan đến hoạt động của họ tại khu vực.

Động thái này được thực hiện theo yêu cầu của bộ tài chính Na Uy và diễn ra trong bối cảnh các chính phủ phương Tây cứng rắn hơn với chiến dịch quân sự của Israel. Úc, Anh, Canada, và Pháp đều gần đây cho biết họ sẽ công nhận Nhà nước Palestine vào tháng 9. Đức đã ngừng xuất khẩu thiết bị quân sự cho Israel dùng ở Gaza. Hồi đầu tuần, tám quốc gia châu Âu cũng đã lên án kế hoạch chiếm đóng Thành phố Gaza của Israel.