Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Donald Trump cảnh báo sẽ áp đặt “hậu quả rất nghiêm trọng” nếu Nga không chấm dứt chiến tranh ở Ukraine. Lời cảnh báo này được đưa ra trước thềm hội nghị thượng đỉnh với Vladimir Putin vào thứ Sáu. Trước đó, ông Trump đã có cuộc gọi “rất thân thiện” với các nhà lãnh đạo châu Âu, bao gồm cả tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Thủ tướng Đức Friedrich Merz cho biết châu Âu đã nhất trí với tổng thống Mỹ về chiến lược đàm phán, đồng thời nhấn mạnh Ukraine cần được mời tham gia đàm phán trong tương lai.
Thị trường chứng khoán toàn cầu tiếp tục tăng mạnh và tiền điện tử tăng vọt giữa kỳ vọng ngày càng cao là Cục Dự trữ Liên bang Mỹ sẽ bắt đầu cắt giảm lãi suất vào tháng tới. Bộ trưởng tài chính Mỹ Scott Bessent nói với Bloomberg rằng lãi suất chuẩn của Fed nên thấp hơn ít nhất 1,5 điểm phần trăm so với hiện tại, sau khi lạm phát hằng năm giữ nguyên ở mức 2,7% trong tháng 7.
Lực lượng Phòng vệ Israel cho biết tổng tham mưu trưởng đã phê chuẩn “khái niệm chính” trong kế hoạch của thủ tướng Binyamin Netanyahu về việc tấn công và chiếm giữ Thành phố Gaza, dù từng phản đối việc mở rộng chiến tranh. Trong ba ngày qua Israel đã tiến hành không kích dữ dội vào Gaza; bộ y tế do Hamas kiểm soát cho biết 123 người đã thiệt mạng chỉ trong 24 giờ.
Một phần thành phố Patras, thành phố lớn thứ ba của Hy Lạp, đã được sơ tán sau khi cháy rừng lan tới vùng ven. Các đám cháy hoành hành khắp châu Âu trong tuần này khi nhiệt độ ở nhiều nước vượt 40°C. Diện tích đất ở châu Âu bị cháy rừng từ đầu năm đến nay đã hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm 2024, theo Hệ thống Thông tin Cháy rừng châu Âu.
Cổ phiếu của Bullish, một sàn giao dịch tiền điện tử, đã tăng hơn gấp ba lần trước khi chốt phiên với mức tăng 84% trong đợt IPO tại New York. Công ty huy động được hơn 1,1 tỷ USD và đạt vốn hóa thị trường hơn 13 tỷ USD. Được thành lập năm 2021, Bullish cho biết sẽ có “hàng loạt” công ty tiền điện tử khác chuẩn bị lên sàn, bao gồm Gemini và Grayscale Investments.
Tổng thống Peru Dina Boluarte đã ký luật ân xá cho các quan chức an ninh bị cáo buộc vi phạm nhân quyền trong cuộc xung đột nội bộ của nước này giai đoạn 1980–2000, vốn khiến gần 70.000 người chết hoặc mất tích. Luật ân xá sẽ chấm dứt hàng trăm vụ xét xử đang diễn ra và hủy hơn 150 bản án.
Con số đáng chú ý: 1 tỷ USD, là doanh thu quý hai năm nay của Palantir, gấp bốn lần so với cùng kỳ năm 2020.
TIÊU ĐIỂM
Động lực tăng trưởng mới của Foxconn
Foxconn, nhà sản xuất hàng điện tử Đài Loan, sẽ công bố kết quả kinh doanh quý hai và nửa đầu năm vào hôm nay. Doanh thu quý dự kiến tăng 17% so với cùng kỳ năm ngoái (theo nội tệ). Từng nổi tiếng với việc lắp ráp iPhone cho Apple, công ty hiện hưởng lợi từ làn sóng bùng nổ trí tuệ nhân tạo nhờ sản xuất phần cứng trung tâm dữ liệu cho các hãng chip như Nvidia và các nhà cung cấp dịch vụ đám mây như Google. Trong quý một, máy chủ và các thiết bị liên quan chiếm tới 34% lợi nhuận của công ty.
Song căng thẳng thương mại đang đe dọa đà tăng trưởng của Foxconn. Mỹ đã công bố mức thuế 20% đối với hàng nhập khẩu từ Đài Loan. Hồi tháng 5, Foxconn đã hạ dự báo doanh thu cả năm với lý do thuế quan tăng và biến động tỷ giá, bất chấp kết quả quý một mạnh mẽ. Để giảm rủi ro, công ty đang mở rộng sản xuất tại Mỹ, với cam kết trong tuần này là sẽ đầu tư 1 tỷ USD trong 10 năm tới. Biên lợi nhuận khá thấp — khoảng 3% năm ngoái — nên giới đầu tư sẽ muốn có bằng chứng cho thấy Foxconn chịu được tác động từ thuế quan trong khi vẫn tiếp tục lướt cơn sóng AI.
Phiên toà xử Jimmy Lai đi đến những ngày cuối cùng
Hôm thứ Năm, các luật sư dự kiến bắt đầu phần tranh luận cuối trong phiên tòa xét xử Jimmy Lai, tù nhân chính trị nổi tiếng nhất Hong Kong (phiên xử bị hoãn do bão Podul). Ông Lai, 77 tuổi, là chủ tờ Apple Daily, một tờ báo ủng hộ dân chủ từng rất được ưa chuộng. Khi chính quyền Bắc Kinh áp dụng luật an ninh quốc gia hà khắc ở Hong Kong năm 2020, ông nhanh chóng trở thành mục tiêu. Là một tỷ phú mang quốc tịch Anh, ông từ chối trốn ra nước ngoài và hiện đối mặt án tù chung thân vì tội “thông đồng với nước ngoài” và “kích động lật đổ”. Những người ủng hộ cho rằng tội duy nhất của ông là làm báo ủng hộ dân chủ.
Phiên tòa này cho thấy sự sụp đổ của các quyền tự do dân sự ở Hong Kong. Từ năm 2019, lãnh thổ này đã tụt 67 bậc, xuống hạng 140/180 quốc gia và vùng lãnh thổ trong Chỉ số Tự do Báo chí Thế giới của Tổ chức Phóng viên Không biên giới. Hàng chục nhà báo đã bị truy tố; nhiều tờ báo từng thẳng thắn nay bị bịt tiếng hoặc đóng cửa. Chính quyền khẳng định báo chí vẫn tự do tác nghiệp nếu “không vi phạm pháp luật.” Nhưng trên thực tế, quyền tự do báo chí gần như đã bị xóa bỏ.
Bắc Cực – điểm nóng địa chính trị mới
Người dân Longyearbyen — khu định cư lâu dài ở cực bắc của thế giới — sẽ bị tắc nghẽn giao thông vào thứ Năm. Thủ phủ của quần đảo Svalbard (Na Uy) sẽ đón các quan chức cấp cao, bao gồm thủ tướng Jonas Gahr Store, để kỷ niệm 100 năm chủ quyền tại đây. Quyền kiểm soát Svalbard của Na Uy được bảo đảm bởi hiệp ước có hiệu lực từ ngày 14/8/1925.
Không chỉ là sự kiện lịch sử, hiệp ước này còn cho phép công dân và công ty nước ngoài, trong đó có Nga, được định cư tại thị trấn. Quan hệ giữa Na Uy (một thành viên NATO) và Nga đã xấu đi đáng kể trong những năm gần đây, song Oslo muốn tránh đối đầu. Hiện có vài trăm người Nga sống ở Barentsburg, cách Longyearbyen chỉ 40km. Nga coi Na Uy là quốc gia “không thân thiện” và cáo buộc nước này cùng NATO sử dụng Svalbard cho mục đích quân sự — điều mà hiệp ước cấm. Dù xung đột khó xảy ra, sự tan băng ở Bắc Cực đang khiến khu vực này trở thành tâm điểm địa chính trị.
Kinh tế Anh vẫn tăng trưởng yếu ớt
Mục tiêu lớn nhất của bộ trưởng tài chính Anh Rachel Reeves là nâng tốc độ tăng trưởng ì ạch của nền kinh tế. Song các chuyên gia dự báo số liệu sơ bộ công bố vào thứ Năm sẽ cho thấy GDP quý hai chỉ tăng 0,1% — trở lại mức “bình thường ảm đạm” sau quý một tăng bất ngờ 0,7%. Mức tăng trước đó có thể đã được “thổi phồng” do nhu cầu gấp rút xuất khẩu trước khi Mỹ tăng thuế (và số liệu có thể sẽ bị điều chỉnh lại).
Bà Reeves thường nhấn mạnh câu chuyện thúc đẩy tăng trưởng. Một dự luật nhằm đẩy nhanh cải cách hệ thống quy hoạch xây dựng đang được trình Quốc hội; theo Financial Times, bà cũng đang chuẩn bị các dự luật khác để tăng tốc xây dựng hạ tầng quan trọng. Nhưng một số chính sách của bà có thể đang cản trở mục tiêu này. Số liệu lao động công bố hôm thứ Ba cho thấy số người có việc làm và số vị trí tuyển dụng tiếp tục giảm. Việc tăng thuế lương áp dụng từ tháng 4 vừa qua chắc chắn là một nguyên nhân. Thúc đẩy kinh tế Anh tăng trưởng không phải là câu chuyện đơn giản.
