Nguồn: Khang Vu, “Kim Jong-un builds destroyers his grandfather never could – to what ends?”, The Interpreter, 19/08/2025
Biên dịch: Viên Đăng Huy
Vào tháng 5 vừa qua, việc một tàu chiến bị lật úp trong lúc hạ thủy tại một xưởng đóng tàu của Triều Tiên – sự cố mà Chủ tịch Kim Jong-un đã chứng kiến – rất dễ khiến chúng ta bỏ lỡ thông điệp chính. Triều Tiên đang theo đuổi dự án hiện đại hóa hải quân tham vọng nhất trong nhiều năm.
Chiếc tàu bị lật úp, sau vài tuần đã được dựng đứng lại, là chiếc thứ hai trong lớp khu trục hạm Choe Hyon mới, đồng thời là chiến hạm lớn nhất Triều Tiên từng chế tạo. Triều Tiên đặt mục tiêu đóng thêm một tàu khu trục thứ ba vào tháng 10 năm 2026, với việc ông Kim cam kết sẽ triển khai thêm hai tàu khu trục lớp Choe Hyon mỗi năm.
Triều Tiên từ lâu đã mong muốn hiện đại hóa hải quân của mình. Tuy nhiên, những nỗ lực trước đây của họ tập trung vào việc phát triển tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo. Lực lượng hải quân thông thường của nước này phần lớn bị bỏ bê do chế độ tập trung nguồn lực vào phát triển hạt nhân và tên lửa cũng như lực lượng lục quân. Hải quân vẫn dựa vào khoảng 60 tàu ngầm diesel ven biển và tàu ngầm mini, phần lớn có từ những năm 1960 và 1970, trong khi lực lượng mặt nước của họ chỉ bao gồm các tàu tuần tra nhỏ và tàu hộ tống cho các chiến dịch dọc bờ biển, chứ không thể triển khai sức mạnh xa bờ. Các tàu này từ lâu đã được coi là không thể sánh kịp với hải quân Hàn Quốc.
Bình Nhưỡng bắt đầu chuyển hướng chú ý sang hiện đại hóa lực lượng hải quân thông thường vào nửa cuối năm 2023, khi ông Kim cảnh báo về “vùng biển bất ổn” ngoài khơi bán đảo Triều Tiên và yêu cầu cải thiện lớn về “sự hiện đại và năng lực chiến đấu của Hải quân”. Khi đi thăm Vladivostok, ông đã tham quan một tàu khu trục của Hạm đội Thái Bình Dương của Nga. Triều Tiên sau đó đã xây dựng một căn cứ hải quân mới và mở rộng các xưởng đóng tàu hiện có để chứa các tàu hải quân lớn hơn và tinh vi hơn. Nước này đã hạ thủy cả tàu khu trục lớp Choe Hyon đầu tiên và thứ hai tại các xưởng đóng tàu mới được mở rộng.
Tuy nhiên, chương trình hiện đại hóa hải quân của Triều Tiên không có ý nghĩa quân sự. Nước này từ lâu đã áp dụng chiến lược chiến tranh bất đối xứng để bù đắp cho sự thiếu hụt về chất lượng. Với tên lửa hạt nhân, tàu ngầm hạt nhân và pháo tầm xa, Bình Nhưỡng có thể tạo ra mối đe dọa đáng tin cậy đối với sự tồn vong chính trị của Seoul. Sự dư thừa, khả năng chống chịu và khả năng che giấu các khả năng răn đe đó ngăn cản Hàn Quốc thực hiện một cuộc tấn công phản công. Một chương trình hiện đại hóa hải quân hợp lý sẽ bổ sung cho các khả năng răn đe đó.
Các tàu khu trục lớp Choe Hyon được trang bị hệ thống phóng thẳng đứng, có thể mang tên lửa đạn đạo chiến thuật hoặc tên lửa hành trình tấn công mặt đất. Nhưng chúng không có vai trò trong chiến lược chiến tranh bất đối xứng. Triều Tiên không thể sản xuất hàng loạt và duy trì một số lượng lớn tàu khu trục (để so sánh, Hàn Quốc có 13 tàu khu trục). Không giống như vũ khí trên bộ, tàu không thể được giấu trong địa hình đồi núi để đảm bảo sự sống sót, hoặc được che giấu dưới nước như tàu ngầm hạt nhân. Tàu chiến là mục tiêu dễ bị tấn công, vì vậy không có nhiều ý nghĩa khi chúng mang tên lửa hạt nhân trong khi Triều Tiên có thể đặt chúng trên các nền tảng có khả năng sống sót cao hơn.
Tiếp đến là sự cạn kiệt nguồn lực. Triều Tiên không thể thắng một cuộc chạy đua vũ trang hải quân chống lại kẻ thù của mình, vì bản chất công nghệ cao của chiến tranh hải quân mang lại lợi thế cho bên có nhiều nguồn lực hơn. Ông Kim cũng đang kêu gọi nâng cấp lớn các xe tăng chiến đấu chủ lực của đất nước. Ông muốn drone và pháo binh tốt hơn. Việc Triều Tiên đồng thời hiện đại hóa lục quân và hải quân sẽ chỉ làm trầm trọng thêm tình trạng cạn kiệt nguồn lực vì vũ khí trên bộ và trên biển không thể hoán đổi cho nhau.
Tuy nhiên, các tàu khu trục mới lại có ý nghĩa chính trị rất lớn. Các tàu chiến lớn và hiện đại mang lại cho các nhà lãnh đạo quốc gia một cảm giác thành tựu tuyệt vời. Chủ tịch Triều Tiên sẽ sớm bước sang năm thứ 15 trên cương vị cao nhất, và để lại một di sản có thể sánh ngang với cha và ông nội của ông là điều cực kỳ quan trọng. Biến hải quân từ một lực lượng ven biển thành một lực lượng biển xa là một nhiệm vụ mà cả cha và ông nội của ông đều không thể hoàn thành. Ông đang sử dụng việc hạ thủy các tàu khu trục – dù thành công hay không – để chứng minh khả năng đổi mới và sửa chữa sai lầm của chế độ.
Chương trình hiện đại hóa hải quân cũng phục vụ tham vọng của ông Kim nhằm gắn công tác quốc phòng với phát triển kinh tế bằng cách bảo vệ ngành công nghiệp đánh bắt cá và chủ quyền hàng hải của Triều Tiên. Việc quân đội đóng vai trò lớn hơn trong phát triển kinh tế là mục tiêu của Đại hội Đảng Lao động Triều Tiên lần thứ VIII vào năm 2021.
Mặc dù vậy, Triều Tiên sẽ còn một chặng đường dài phải đi trước khi tham vọng hải quân của họ có thể sánh ngang với khả năng của kẻ thù.
Khang Vũ là học giả thỉnh giảng tại Khoa Khoa học Chính trị của Đại học Boston.
