Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Israel tăng cường tấn công vào ngoại ô thành phố Gaza. Xe tăng và máy bay chiến đấu đã nổ súng vào nhà cửa và đường sá ở Zeitoun, Shejaia, và Jabalia. Bộ trưởng quốc phòng Israel, ông Israel Katz, thề sẽ tiếp tục kế hoạch chiếm thành phố, thành trì cuối cùng của Hamas. Hôm thứ Sáu, ông cảnh báo rằng thành phố sẽ bị san bằng nếu Hamas không đầu hàng. Một cơ quan giám sát được Liên Hợp Quốc hậu thuẫn đã chính thức tuyên bố có nạn đói ở thành phố Gaza và các khu vực lân cận.
Israel cũng đã không kích các mục tiêu ở thủ đô Sana’a của Yemen, khiến sáu người chết và hơn 86 người bị thương, theo các quan chức y tế địa phương. Cuộc tấn công là nhằm đáp trả việc phiến quân Houthi phóng một tên lửa đạn đạo về phía Israel hôm thứ Sáu. Không quân Israel cho biết tên lửa đó chứa bom chùm. Nếu đúng, đây sẽ là lần đầu tiên nhóm vũ trang do Iran hậu thuẫn sử dụng loại vũ khí này.
Nga và Ukraine đã trao đổi mỗi bên 146 tù binh nhờ trung gian của UAE. Trước đó, thủ tướng Canada Mark Carney đã cam kết hơn 1 tỉ đô la Canada (723 triệu USD) viện trợ quân sự cho Ukraine trong lễ kỷ niệm Ngày Độc lập ở Kyiv. Vừa qua Ukraine đã tấn công một nhà máy điện hạt nhân ở vùng Kursk của Nga, gây ra hỏa hoạn nhưng đã được dập tắt, theo các quan chức Nga.
Lực lượng Vệ binh Quốc gia Mỹ đang tuần tra Washington, DC sẽ bắt đầu mang theo súng. Ông Trump đã ra lệnh triển khai hàng nghìn binh sĩ tới thủ đô của Mỹ nhằm trấn áp tội phạm (mặc dù tỷ lệ tội phạm bạo lực ở thành phố đã giảm kể từ sau đợt tăng đột biến năm 2023). Hôm Chủ nhật, tổng thống cũng đe dọa sẽ triển khai quân tới Baltimore, một thành phố khác có thị trưởng thuộc đảng Dân chủ.
Lãnh tụ tối cao Iran, Ayatollah Ali Khamenei, cho biết thế bế tắc giữa nước này và Mỹ là “không thể giải quyết” và thề sẽ không bao giờ khuất phục trước áp lực của Mỹ. Hôm thứ Sáu, Iran đã đạt được thỏa thuận với các cường quốc châu Âu để nối lại đàm phán về việc hạn chế làm giàu hạt nhân. Các cuộc thương lượng trước đó đã bị đình trệ sau khi Mỹ và Israel ném bom các cơ sở hạt nhân của Iran hồi tháng 6.
Pháp đã triệu tập đại sứ Mỹ tại Paris sau khi ông này cáo buộc Pháp thất bại trong việc giải quyết vấn đề bài Do Thái. Trong một bức thư ngỏ đăng trên Wall Street Journal, Charles Kushner, người gốc Do Thái, cho rằng “hận thù lâu đời với người Do Thái” trong xã hội Pháp đã “bùng nổ” kể từ khi Hamas tấn công Israel vào tháng 10 năm 2023. Bộ ngoại giao Pháp gọi những nhận xét này là “không thể chấp nhận được.”
Con số trong ngày: 4,6%, là trung bình mức thâm hụt tài khóa trên GDP của OECD vào năm ngoái, tăng so với mức trung bình 2,9% của bốn năm trước đại dịch covid-19.
TIÊU ĐIỂM
Tổng thống Hàn Quốc thăm Mỹ
Khi Lee Jae-myung, một nhà dân túy theo huynh hướng tự do, trở thành tổng thống Hàn Quốc vào tháng 6, một số người đã tự hỏi liệu ông có thể xử lý được mối quan hệ với Donald Trump và nước Mỹ hay không. Do đó thật đáng chú ý khi ngay sau khi nhậm chức, ông Lee tuyên bố sẵn sàng “bò dưới chân Trump” nếu điều đó phục vụ lợi ích quốc gia. Vào thứ Hai, sau chuyến thăm Tokyo, ông sẽ gặp ông Trump lần đầu tại Washington.
An ninh đứng đầu chương trình nghị sự, và hai nước dự kiến sẽ thảo luận cách “hiện đại hóa” liên minh của mình. Mỹ hiện triển khai hàng chục nghìn binh sĩ tại Hàn Quốc, nhưng ông Trump đang muốn chính phủ Hàn Quốc phải cáng đáng nhiều hơn trong việc bảo vệ đất nước trước Bắc Triều Tiên. Ngoài ra cả hai nhà lãnh đạo đều coi Trung Quốc là một mối đe dọa ngày càng tăng.
Thương mại cũng sẽ được đề cập. Gần đây Mỹ cho biết sẽ áp thuế 15% đối với hàng nhập khẩu từ Hàn Quốc — thấp hơn mức 25% đã đe dọa trước đó. Đây là một nhượng bộ quan trọng cho Hàn Quốc, nhất là khi xuất nhập khẩu chiếm gần một nửa GDP của nước này.
Liệu thủ tướng Thái Lan có bị cấm tham gia chính trị?
Đây là một tuần quan trọng của chính trị Thái Lan. Tòa án Hiến pháp dự kiến sẽ ra phán quyết vào thứ Sáu về việc có nên cách chức vĩnh viễn thủ tướng bị đình chỉ Paetongtarn Shinawatra hay không. Bà bị cáo buộc vi phạm chuẩn mực đạo đức vì đã chỉ trích lực lượng vũ trang Thái Lan trong một cuộc gọi với Hun Sen, nhà lãnh đạo độc tài của Campuchia.
Một phán quyết chống lại bà Paetongtarn sẽ cấm bà tham gia chính trị và có thể chấm dứt vai trò lâu đời của gia tộc Shinawatra ở trung tâm chính trường Thái Lan. Bà có thể sẽ từ chức trước khi có phán quyết, điều sẽ buộc tòa án phải hủy vụ kiện. Như vậy sẽ giúp gia tộc giữ được triển vọng chính trị.
Nếu bà từ chức, ba ứng viên được dự đoán sẽ tranh giành vị trí của bà. Trong đó có Prayuth Chan-ocha, một vị tướng đã lật đổ cô ruột của bà, Yingluck, trong cuộc đảo chính năm 2014. Bà Paetongtarn cũng có thể dùng giải pháp cuối cùng là kêu gọi bầu cử sớm. Nhưng đảng của bà hiện không được lòng dân sau cuộc chiến ngắn với Campuchia tháng trước và khó có thể đạt kết quả khả quan.
Ukraine đánh mạnh vào hạ tầng của Nga
Trong khi những bước tiến chậm chạp của Nga ở vùng Donetsk thu hút sự chú ý, thì các cuộc tấn công ngày càng hiệu quả của Ukraine sâu trong lãnh thổ Nga hầu như ít được để ý. Trong những tuần gần đây, lực lượng Ukraine đã tiến hành khoảng mười cuộc tấn công vào các nhà máy lọc dầu của Nga. Họ cũng đã đánh trúng các cơ sở sản xuất và lưu trữ máy bay không người lái. Financial Times đưa tin rằng Nga đang chịu tình trạng thiếu hụt nhiên liệu cũng như giá xăng cao kỷ lục, và đã đình chỉ xuất khẩu sản phẩm dầu tinh chế.
Áp lực sẽ còn gia tăng. Hôm 17 tháng 8 xuất hiện hình ảnh tên lửa hành trình FP-5 “Flamingo” mới của Ukraine. Loại vũ khí này có tầm bắn 3.000km, mang theo 1.150kg đầu đạn, và có thể phá hủy bán kính 14 mét quanh mục tiêu. Động cơ phản lực cánh quạt cho phép nó đạt tốc độ cuối 950km/h. Nhà sản xuất Fire Point cho biết sản lượng hiện nay là 30 chiếc mỗi tháng—và sẽ tăng gấp bảy lần. Còn quá sớm để coi đây là một bước ngoặt. Nhưng nếu Ukraine có thể mở rộng sản xuất, Flamingo sẽ trở thành một trong những công cụ mạnh mẽ nhất để tấn công trực diện vào cỗ máy chiến tranh của Nga.
Người Mỹ ít đọc sách hơn trước
Người Mỹ hiện đọc sách để giải trí ít hơn nhiều so với trước đây. Một nghiên cứu của Đại học Florida và University College London cho thấy tỷ lệ người đọc vì niềm vui trong một ngày bất kỳ đã giảm từ 28% vào năm 2004 xuống còn 16% vào năm 2023.
Khảo sát American Time Use, theo dõi cách 236.270 người sử dụng từng phút trong một ngày, cho thấy sự chênh lệch ngày càng lớn. Thói quen đọc sách giảm nhiều nhất ở người da đen, những người có thu nhập hoặc trình độ học vấn thấp và những người sống ngoài khu vực đô thị. Phụ nữ và người trưởng thành có học vấn cao vẫn là nhóm đọc sách nhiều nhất. Trong các nhóm này, thời gian đọc tăng từ 83 phút mỗi ngày năm 2003 lên 97 phút năm 2023.
Các nhà nghiên cứu cho rằng nguyên nhân là do các công cụ giải trí kỹ thuật số, thời gian giải trí thu hẹp, và việc tiếp cận thư viện hạn chế hơn trước. Họ cho biết kéo dài thời gian mở cửa thư viện và các chương trình khuyến khích đọc từ thời thơ ấu có thể giúp đảo ngược xu hướng này.
