Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Giá vàng vượt ngưỡng 4.000 USD mỗi ounce lần đầu tiên trong lịch sử, tăng hơn 50% kể từ khi Donald Trump quay lại Nhà Trắng. Các chính sách thương mại của ông đã làm lung lay niềm tin của giới đầu tư vào trái phiếu kho bạc Mỹ và khiến lo ngại về lạm phát gia tăng. Các ngân hàng trung ương, lo ngại về sự suy yếu của đồng USD, cũng đang tích trữ vàng với tốc độ cao.
Ủy ban châu Âu đề xuất cắt giảm gần một nửa lượng thép được nhập khẩu miễn thuế vào EU, xuống còn 18,3 triệu tấn mỗi năm. Cơ quan này cũng muốn tăng gấp đôi mức thuế đối với khối lượng vượt hạn ngạch, lên 50%. Ngành thép châu Âu đang vật lộn với tình trạng dư thừa công suất toàn cầu, đặc biệt là từ Trung Quốc. Thay đổi này đe dọa xuất khẩu thép của Anh, vốn xuất tới 80% lượng hàng sang EU.
Lực lượng Vệ binh Quốc gia Texas đã tập trung gần Chicago để chuẩn bị cho khả năng được triển khai đến thành phố. Ông Trump tuyên bố lực lượng này là cần thiết để “dẹp bạo lực” ở các thành phố do đảng Dân chủ điều hành. Thống đốc bang Illinois, J.B. Pritzker, cáo buộc tổng thống đang kích động bạo lực nhằm tạo cớ viện dẫn Đạo luật Nổi loạn năm 1807. Trong khi đó, đặc vụ liên bang đã bắt đầu các chiến dịch truy quét nhập cư tại Chicago.
Đồng yên tiếp tục giảm sâu vào thứ Tư, chạm mức thấp nhất kể từ tháng Hai so với đồng đô la, khi chiến thắng bất ngờ của Takaichi Sanae trong cuộc bầu cử lãnh đạo đảng Dân chủ Tự do cầm quyền vẫn gây áp lực lên thị trường. Chính sách kinh tế của bà Takaichi — người dự kiến sẽ trở thành thủ tướng Nhật Bản trong tuần tới — có thể thúc đẩy lạm phát và làm trầm trọng thêm thâm hụt ngân sách.
Ông Trump dự đoán Canada sẽ “rời bàn đàm phán trong vui vẻ” sau các cuộc thương lượng thương mại với Mỹ, khi thủ tướng Mark Carney đến Washington để gặp ông. Tại Nhà Trắng, ông Trump nói rằng việc đạt được thỏa thuận là “phức tạp,” vì hai nước láng giềng có “xung đột lợi ích kinh doanh tự nhiên.” Ông Carney đáp lại rằng Canada sẽ đạt được “một thỏa thuận công bằng.”
Tập đoàn Intercontinental Exchange (ICE) — công ty mẹ của Sở Giao dịch Chứng khoán New York — sẽ đầu tư tới 2 tỷ USD vào Polymarket, định giá nền tảng dự đoán dựa trên tiền điện tử này ở mức khoảng 8 tỷ USD. Polymarket cho phép người dùng đặt cược vào kết quả của các sự kiện như thể thao hay bầu cử, làm mờ ranh giới giữa cờ bạc và giao dịch tài chính. ICE cũng sẽ trở thành nhà phân phối dữ liệu của Polymarket.
Hãng xe điện Tesla đã công bố các phiên bản giá rẻ hơn của hai mẫu xe chủ lực: Model Y (SUV cỡ nhỏ) và Model 3 (sedan). Cả hai mẫu xe mới sẽ có giá dưới 40.000 USD, thấp hơn khoảng 15% so với mức rẻ nhất trước đó. Hãng đang chuẩn bị đối phó với sự sụt giảm nhu cầu tại Mỹ sau khi tín dụng thuế xe điện trị giá 7.500 USD hết hiệu lực vào tháng trước. Cổ phiếu Tesla giảm 4,5% vào thứ Ba.
Con số trong ngày: 46%, là tỷ lệ người Canada ủng hộ chính phủ của thủ tướng Mark Carney trong cuộc thăm dò ngày 5 tháng 10.
TIÊU ĐIỂM
Anh – Ấn xích lại gần nhau hơn
Cả Keir Starmer và Narendra Modi đều đang trải qua một năm đầy sóng gió. Các vụ bê bối đã làm suy yếu vị thế của thủ tướng Anh, người mới nắm quyền 16 tháng. Tại Ấn Độ, ông Modi cũng đối mặt với khó khăn của riêng mình, sau khi tổng thống Mỹ Donald Trump áp thuế “trừng phạt” 50% lên hàng hóa Ấn Độ hồi tháng 8. Các đảng đối lập ở cả hai nước đều đang ngửi thấy mùi máu từ chính quyền đương nhiệm.
Điều đó khiến chuyến thăm chính thức đầu tiên của ông Starmer tới Ấn Độ vào thứ Tư trở nên đặc biệt đáng chú ý — một cuộc gặp giữa nhà lãnh đạo của một cường quốc đang lên và một cựu đế quốc đang suy yếu. Nền kinh tế Ấn Độ đã tăng trưởng nhanh chóng trong những năm gần đây: năm 2021, nước này vượt Anh để trở thành nền kinh tế lớn thứ năm thế giới. Trong khi đó kinh tế Anh đang trì trệ. Tháng 7 vừa qua, hai nước đã ký một hiệp định thương mại cắt giảm thuế nhập khẩu ô tô, rượu whisky, và quần áo. Hai bên cũng đang bàn về hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng và công nghệ. Với ông Modi, điều này có thể báo hiệu một “bước xoay trục sang châu Âu,” nơi ông hy vọng tìm được các đối tác ổn định để hỗ trợ quá trình trỗi dậy của Ấn Độ. Còn đối với ông Starmer, chỉ riêng việc được rời khỏi nước Anh lúc này đã là một sự nhẹ nhõm.
Ukraine muốn có tên lửa Tomahawk của Mỹ
Cuộc chiến ở Ukraine đang diễn ra sôi động hơn trên bầu trời so với mặt đất. Phạm vi hoạt động của các loại máy bay không người lái điều khiển qua cáp quang — có khả năng chống gây nhiễu — của cả hai bên đã tăng, khiến hầu như không vật thể nào có thể di chuyển dọc tiền tuyến mà không bị tấn công. Đây là một lý do khiến cuộc tấn công mùa hè của Nga bị đình trệ: quân đội nước này chỉ chiếm được thêm một nửa diện tích so với tháng trước.
Bị chặn đứng ở tiền tuyến, Nga chuyển sang gia tăng các cuộc tấn công drone và tên lửa vào dân thường và cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine. Đáp lại, Ukraine đang tăng cường chiến dịch tấn công vào các nhà máy lọc dầu của Nga, đã đánh trúng gần một nửa trong số đó, gây ra tình trạng thiếu nhiên liệu.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đang cân nhắc việc bán tên lửa hành trình Tomahawk cho Ukraine. Những vũ khí tầm xa này có thể tấn công các mục tiêu mới sâu trong lãnh thổ Nga, bao gồm nhà máy sản xuất máy bay không người lái Gerbera lớn nhất ở Yelabuga, cách tiền tuyến khoảng 1.300 km. Song ngay cả khi không có Tomahawk, Ukraine vẫn có thể sớm tấn công được các mục tiêu như vậy bằng loại tên lửa hành trình nội địa Flamingo, vốn đang tiến gần đến giai đoạn sản xuất hàng loạt.
Các cuộc đàm phán hòa bình căng thẳng giữa Hamas và Israel
Vào thứ Tư, các nhà ngoại giao sẽ tiếp tục gặp nhau tại Sharm el-Sheikh, Ai Cập, để thảo luận về kế hoạch ngừng bắn do Donald Trump đề xuất. Bầu không khí được cho là khá lạc quan: ông Trump tin rằng có “cơ hội rất tốt” để đạt được thỏa thuận, và các quan chức Ai Cập cũng đánh giá thảo luận đang diễn ra tích cực. Nhưng vẫn chưa có dấu hiệu cụ thể nào cho thấy hai bên đã nhất trí về những vấn đề gai góc nhất — từ việc giải giáp Hamas đến mức độ rút quân của Israel khỏi Gaza.
Khi chiến tranh nổ ra ngày 7 tháng 10 năm 2023, không ai ngờ nó lại kéo dài đến nay. Cả hai bên đều tỏ ra cứng rắn: thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu né tránh ngừng bắn vì sợ làm tan rã liên minh cầm quyền, còn Hamas vẫn kiên quyết không buông vũ khí dù Gaza bị tàn phá nặng nề. Áp lực từ Mỹ và các nước Ả Rập đã đưa họ trở lại bàn đàm phán, nhưng vẫn chưa đủ mạnh để buộc họ ký thoả thuận hòa bình.
