Thế giới hôm nay: 21/10/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Các trang mạng xã hội, dịch vụ tài chính, ứng dụng nhắn tin, và nhiều trang web khác đều đang chật vật khắc phục sự cố của Amazon Web Services (AWS). Bộ phận điện toán đám mây của Amazon cho biết họ vẫn đang nỗ lực khôi phục toàn bộ dịch vụ sau mười giờ kể từ khi sự cố bắt đầu. Đây là vụ gián đoạn Internet lớn nhất kể từ năm 2024, khi một bản cập nhật phần mềm định kỳ của công ty an ninh mạng CrowdStrike làm sập hệ thống máy tính tại các văn phòng, bệnh viện, và sân bay trên toàn thế giới.

Hamas cho biết sẽ trao trả thêm một thi thể con tin cho Israel trong khuôn khổ thỏa thuận ngừng bắn. Việc hoàn trả thi thể chậm chạp đã khiến thỏa thuận chịu nhiều sức ép. Trước đó, Israel tuyên bố sẽ nối lại việc cung cấp viện trợ cho Gaza và tuân thủ lệnh ngừng bắn, sau khi từng tạm ngừng viện trợ và tiến hành không kích khiến 26 người thiệt mạng.

Cơ quan quản lý môi trường Brazil cho phép tập đoàn dầu khí quốc doanh Petrobras bắt đầu khoan thăm dò tại lưu vực sông Amazon, cách cửa sông khoảng 500 km. Petrobras hy vọng có thể “chứng minh sự tồn tại của dầu mỏ” tại khu vực được coi là “biên giới năng lượng toàn cầu mới.” Khu vực này có đặc điểm địa chất tương tự với Guyana, nơi tập đoàn Mỹ ExxonMobil đang phát triển các mỏ dầu.

MỹÚc đã đồng ý đầu tư 3 tỷ USD vào các dự án khoáng sản chiến lược trong sáu tháng tới nhằm thúc đẩy “tự chủ” trong chế biến nguyên liệu quan trọng. Trung Quốc — nơi tập trung phần lớn nguồn cung toàn cầu — gần đây thông báo sẽ siết chặt xuất khẩu đất hiếm, khiến Donald Trump đáp trả bằng thuế quan bổ sung đối với hàng hóa Trung Quốc. Tổng thống Mỹ cũng gợi ý rằng ông sẽ thăm Trung Quốc vào đầu năm tới.

Một tòa phúc thẩm liên bang cho phép chính quyền Trump triển khai Vệ binh Quốc gia đến Portland, bang Oregon. Phán quyết này tạm dừng quyết định của tòa cấp dưới từng ngăn ông Trump tiếp quản lực lượng Vệ binh Quốc gia Oregon hoặc gửi binh sĩ từ các bang khác tới thành phố, nơi ông mô tả là “bị tàn phá bởi chiến tranh.” Chính quyền hiện đã triển khai binh sĩ liên bang tới Los Angeles, Washington D.C., và Memphis.

Cổ phiếu của BNP Paribas giảm hơn 10% sau khi một tòa án Mỹ hồi thứ Sáu yêu cầu ngân hàng Pháp này bồi thường hơn 20 triệu USD cho ba người tị nạn Sudan. Luật sư của họ cáo buộc BNP Paribas đồng lõa với Omar al-Bashir, cựu độc tài của Sudan. Năm 2014, ngân hàng này từng bị phạt vì cung cấp dịch vụ tài chính cho chính quyền Bashir. Phán quyết mới có thể dẫn đến nhiều khoản phạt bổ sung nữa.

Một thiết bị cấy ghép vào mắt đã giúp gần 30 người mù nhìn lại được, theo một nghiên cứu công bố trên The New England Journal of Medicine. Thiết bị được cấy dưới võng mạc, mô phỏng các tế bào bị thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (AMD) – nguyên nhân phổ biến nhất gây mù lòa ở người cao tuổi. Khi kết hợp với kính hồng ngoại đặc biệt, công nghệ này có thể mang lại hy vọng cho hàng triệu người trên thế giới mắc bệnh AMD.

TIÊU ĐIỂM

“Bà đầm thép” của Nhật

Chỉ mới tuần trước tình hình của bà Takaichi Sanae, lãnh đạo mới của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền tại Nhật Bản, còn rất bấp bênh. Đối tác liên minh lâu năm của đảng, Komeito, rút khỏi liên minh do lo ngại về lập trường bảo thủ cứng rắn của bà Takaichi. Vì bà cần được quốc hội phê chuẩn, điều này làm mờ triển vọng trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản. Song giờ bà có thể yên tâm. Vào thứ Hai, LDP đã ký một thỏa thuận với Đảng Duy tân Nhật Bản (Ishin), một đảng đối lập trung hữu, để thành lập liên minh mới. Bà Takaichi dự kiến sẽ tuyên thệ nhậm chức vào thứ Ba.

Ishin có lập trường tương đồng với LDP về các giá trị xã hội bảo thủ và quan điểm cứng rắn trong quốc phòng. Song đảng này tự coi mình là lực lượng thách thức giới cầm quyền, kêu gọi một chính phủ tinh gọn và trong sạch hơn. Họ đề xuất các cải cách như giảm số ghế trong quốc hội và cấm các khoản quyên góp từ doanh nghiệp. Những ý tưởng này có thể gây mâu thuẫn với LDP, nhưng hiện tại, bà Takaichi đã củng cố được con đường tiến tới quyền lực của mình.

Scandal điệp viên Trung Quốc làm chấn động nước Anh

Vào thứ Ba, chính phủ Anh dự kiến sẽ ra quyết định về đơn xin xây dựng đại sứ quán Trung Quốc mới tại London. Song quyết định có lẽ sẽ lại bị hoãn, giữa lúc có tranh cãi chính trị gay gắt về hoạt động gián điệp của Trung Quốc. Tháng trước, các công tố viên Anh đã rút vụ kiện chống lại hai người bị cáo buộc làm gián điệp cho Trung Quốc ngay trước khi phiên tòa bắt đầu, với lý do chính phủ không chứng minh được rằng Trung Quốc là mối đe dọa an ninh quốc gia đối với Anh.

Sau đó, chính phủ đã công bố các bản tuyên bố của nhân chứng, trong đó mô tả quy mô lớn của hoạt động gián điệp Trung Quốc, đồng thời nhấn mạnh mong muốn của Anh về quan hệ kinh tế tích cực với Bắc Kinh. Giới chuyên gia pháp lý thắc mắc vì sao vụ kiện sụp đổ. Bất luận như thế nào, quan hệ Anh-Trung Quốc vẫn đang trở nên mong manh. Trong những ngày gần đây, Trung Quốc đã đe dọa “hậu quả” nếu đại sứ quán mới — dự kiến là lớn nhất châu Âu — không được phê duyệt. Cho đến lúc đó, Royal Mint Court vẫn sẽ là một khu đất trống đắt giá giữa lòng London.