Nguồn: Tetsuya Fujita, Hirofumi Yamamoto, và Sotaro Sakai, “Succession of Kim’s daughter would end North Korea bloodline: defector,” Nikkei Asia, 28/10/2025
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Nhà ngoại giao đào tẩu cho biết xã hội gia trưởng ở Triều Tiên sẽ không cho phép Kim Ju Ae trở thành nhà lãnh đạo.
Theo Lee Il-kyu, cựu quan chức ngoại giao cấp cao tại Đại sứ quán Triều Tiên ở Cuba, người đã đào tẩu sang Hàn Quốc vào năm 2023, con gái của nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un khó có thể kế nhiệm cha mình do chế độ này coi trọng dòng dõi gia trưởng.
Lee đã trao đổi với Nikkei Asia về thời gian làm việc dưới quyền Kim, suy nghĩ của ông về kế hoạch kế nhiệm của nhà lãnh đạo Triều Tiên, và triển vọng về một hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều.
Dưới đây là những trích đoạn đã được biên tập của cuộc phỏng vấn.
Hỏi: Ông có thể kể lại một kỷ niệm đáng nhớ trong thời gian làm việc với Kim Jong Un không?
Đáp: Tôi gặp Kim Jong Un lần đầu tiên vào ngày 09/09/2018, tại sự kiện kỷ niệm 75 năm thành lập các lực lượng vũ trang Triều Tiên. Lần cuối cùng chúng tôi nói chuyện trực tiếp là vào tháng 11 cùng năm, khi Chủ tịch Cuba Miguel Diaz-Canel đến thăm Bình Nhưỡng. Tôi là người giám sát chính của sự kiện chào đón này.
Khi đó, phiên dịch viên của Kim Jong Un nói tiếng Tây Ban Nha rất trôi chảy, nhưng anh ấy lại liên tục ngắt lời Kim Jong Un trong lúc phiên dịch song song. Sau cuộc họp, trong lúc tôi đang ngồi cùng xe với giám đốc phụ trách các vấn đề quốc tế của Đảng Lao động Triều Tiên, Kim Jong Un đã gọi điện cho vị giám đốc này.
Ông nói: “Sao anh lại đưa phiên dịch viên đó đến? Hắn ta thật sự vô lễ. Hắn có thể đợi tôi nói xong rồi phiên dịch, sao cứ ngắt lời tôi? Đừng bao giờ để hắn phiên dịch nữa.” Trong thâm tâm, tôi nghĩ: “Lại thêm một người nữa chết rồi.” Tuy nhiên, anh ta chỉ bị cho ra rìa sau khi bị khiển trách hơn một tuần.
Hỏi: Từng có báo cáo rằng Kim Jong Un đã đổ lỗi cho các cơ quan sắp xếp hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều năm 2019 tại Hà Nội sau khi hội nghị này thất bại. Ông có thể cho biết gì về thời điểm đó?
Đáp: Kim Jong Un khi đó quyết định rằng Bộ Ngoại giao nên đảm nhiệm “cuộc chiến chống Mỹ” vì cơ quan này có năng lực chuyên môn. Bộ Ngoại giao đã rất kinh hoàng [sau thất bại của hội nghị thượng đỉnh], nên theo chỉ thị của Kim Jong Un, một trận bóng bàn đã được tổ chức giữa Bộ Ngoại giao và cơ quan trung ương của Đảng Lao động để đưa họ xích lại gần nhau.
Khi đứng theo dõi trận đấu, Kim Jong Un nói: “Tôi hoàn toàn trung lập.” Bên trái ông là một quan chức cấp cao của Đảng Lao động, còn bên kia là một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao. Phía Đảng mạnh hơn vì họ có một vận động viên bóng bàn chuyên nghiệp, trong khi Bộ Ngoại giao, do [Ngoại trưởng hiện tại] Choe Son Hui đại diện, thì lại yếu hơn. Còn Hyon Song Wol làm trưởng đội cổ vũ, khích lệ tinh thần cho cả hai bên.
Hỏi: Ông đang nói đến Hyon, phó giám đốc cơ quan tuyên truyền, người được cho là có quan hệ đặc biệt với Kim Jong Un?
Đáp: Hyon luôn dõi theo nét mặt của Kim Jong Un, cố gắng đoán xem ông ủng hộ bên nào. Khi bên Đảng dẫn trước, Kim Jong Un nở một nụ cười. Biểu cảm nhỏ đó đã không qua khỏi mắt Hyon. Bà ấy đột nhiên bắt đầu cổ vũ cuồng nhiệt: “Đảng phải thắng! Phải diệt Bộ Ngoại giao!”
Choe Son Hui lúc đó đang chuẩn bị giao bóng. Bà bất ngờ đặt cả bóng và vợt xuống bàn, rồi sau đó quay sang Hyon và đặt ngón trỏ lên miệng, ra hiệu cho Hyon im lặng.
Hành động của Choe khiến cả phòng rùng mình. Thật không thể tưởng tượng được rằng có ai lại dám hành xử thô lỗ như vậy trước mặt Kim Jong Un. Vào thời điểm đó, Choe không được Kim Jong Un ưu ái như hiện tại. Khoảnh khắc đó, tôi nghĩ: “Lại có người chết rồi.”
Hỏi: Mọi chuyện được giải quyết như thế nào?
Đáp: Kim Jong Un ra lệnh cho Hyon: “Lại đây.” Ông thì thầm điều gì đó vào tai Hyon và bà sau đó tiến đến gần xin lỗi Choe: “Đồng chí, tôi xin lỗi.”
Nhiều quan chức Bộ Ngoại giao thường xuyên nói xấu Hyon. Họ nói bà là một người phụ nữ ưa phù phiếm và xấc xược. Bà hoàn toàn khác với Kim Yo Jong [em gái Kim Jong Un và hiện là Phó Chủ tịch Đảng Lao động].
Hỏi: Bà ấy khác với Kim Yo Jong như thế nào?
Đáp: Sau khi trận đấu kết thúc, khi các quan chức Bộ Ngoại giao bắt đầu dọn dẹp ghế, Kim Yo Jong tiến đến và nói: “Các đồng chí Bộ Ngoại giao không cần làm việc này. Chúng tôi sẽ lo việc dọn dẹp tất cả ghế.”
Tôi cảm thấy bà ấy là một người lịch sự và chu đáo. Nhận thức về Kim Yo Jong và Hyon Song Wol trong Bộ Ngoại giao đã hoàn toàn thay đổi.
Kim Yo Jong dường như là người chịu trách nhiệm về an ninh cá nhân của Kim Jong Un. Tôi đã tiếp xúc với Kim Yo Jong nhiều lần trong quá trình chuẩn bị cho chuyến thăm Triều Tiên của Chủ tịch Cuba. Tôi cảm thấy bà ấy không có thẩm quyền hoạch định chiến thuật hay chiến lược, mà chỉ chịu trách nhiệm về an ninh và an toàn cá nhân của Kim Jong Un.
Hỏi: Ông cho rằng con gái Kim Jong Un, Kim Ju Ae, sẽ không phải là người kế nhiệm cha mình.
Đáp: Lý do rất đơn giản: vì cô bé là nữ giới. Triều Tiên là một xã hội gia trưởng, và dòng dõi Núi Paektu đã được truyền từ Kim Il Sung đến Kim Jong Il và Kim Jong Un. Nếu Kim Ju Ae thừa kế quyền lực, điều đó đồng nghĩa với việc dòng dõi Núi Paektu sẽ chấm dứt. Chế độ cha truyền con nối của triều đại họ Kim sẽ chấm dứt. Tôi không nghĩ điều đó là khả thi.
Nhưng gần đây, Kim Ju Ae thường xuyên xuất hiện trước công chúng. Dường như điều này đang gửi đi thông điệp đến người dân Triều Tiên rằng sẽ xuất hiện nhân vật kế nhiệm thế hệ thứ tư. Ngay cả khi Kim Ju Ae không phải là người kế nhiệm, tôi nghĩ họ đang đặt nền móng để thông báo rằng người kế nhiệm sẽ là con trai của Kim Jong Un.
Hỏi: Xin ông cho biết thêm về cách quyết định lịch trình ngoại giao của Kim Jong Un.
Đáp: Lịch trình do Ban Bí thư Đảng Lao động Triều Tiên lập ra, và Kim Jong Un ký duyệt, đôi khi ông cũng chỉ thị để chừa lại một số khoảng thời gian trống. Thật may khi ông làm vậy, vì điều đó có nghĩa là chúng tôi biết trước ông sẽ gặp gỡ ai đó.
Nhưng rất khó để thực sự sử dụng thông tin này. Nếu chúng tôi cố gắng sắp xếp một cuộc gặp giữa Kim Jong Un và lãnh đạo một quốc gia khác, quốc gia đó sẽ hỏi về lịch trình của ông ấy, nhưng chúng tôi lại không biết. Ngay cả khi chúng tôi hỏi Ban Bí thư Đảng về lịch trình, họ cũng sẽ không nói cho chúng tôi.
Hỏi: Liệu một cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Triều có được hiện thực hóa không?
Đáp: Tôi không nghĩ sự kiện đó sẽ sớm diễn ra. Triều Tiên đang yêu cầu Mỹ và cộng đồng quốc tế công nhận vị thế cường quốc hạt nhân của mình, dựa trên niềm tin rằng sẽ không còn bất kỳ thảo luận nào về phi hạt nhân hóa nữa. Một hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều không mang lại bất kỳ lợi ích hữu hình nào dường như là điều bất khả. Nhưng không thể hoàn toàn loại trừ khả năng một cuộc gặp bất ngờ.
