Nguồn: “President Andrew Johnson impeached,” History.com (truy cập ngày 23/02/2016).
Biên dịch: Nguyễn Huy Hoàng
Vào ngày này năm 1869, Hạ viện Hoa Kỳ đã bỏ phiếu nhằm thông qua 11 điều khoản luận tội Tổng thống Andrew Johnson, trong đó có 9 điều liên quan đến việc ông sa thải Bộ trưởng Chiến tranh Edwin M. Stanton vốn vi phạm Đạo luật Nhiệm kỳ Quan chức chính phủ (Tenure of Office Act) 1867. Cuộc bỏ phiếu của Hạ viện đưa Johnson trở thành vị tổng thống đầu tiên bị luận tội trong lịch sử Hoa Kỳ.
Khi Nội chiến Hoa Kỳ bùng nổ năm 1861, Andrew Johnson, thượng nghị sĩ từ tiểu bang Tennessee, là thượng nghị sĩ Hoa Kỳ duy nhất đến từ một tiểu bang ky khai (tức thuộc Liên minh miền Nam) mà vẫn trung thành với Liên minh miền Bắc. Năm 1862, Tổng thống Abraham Lincoln bổ nhiệm ông làm thống đốc quân sự của Tennessee, và đến năm 1864 ông được bầu làm Phó Tổng thống Hoa Kỳ.
Tuyên thệ nhậm chức tổng thống sau khi Lincoln bị ám sát vào tháng 4 năm 1865, Tổng thống Johnson đã ban hành một chính sách tái thiết mang tính khoan dung cho miền Nam bị đánh bại, bao gồm việc ân xá cho gần như toàn bộ cựu quân nhân Liên minh miền Nam, một chương trình nhằm phục hồi nhanh chóng tư cách tiểu bang Hoa Kỳ cho các tiểu bang ly khai cũ, và phê chuẩn các chính quyền địa phương mới của miền Nam, nơi có khả năng soạn thảo các đạo luật Đen (“Black Codes”) để duy trì chế độ nô lệ trên danh nghĩa.
Quốc hội do Đảng Cộng hòa chiếm ưu thế đã cực lực phản đối chương trình tái thiết của Johnson, và vào tháng 3 năm 1867 đã thông qua Đạo luật Nhiệm kỳ Quan chức chính phủ chống lại quyền phủ quyết của tổng thống. Đạo luật này ngăn tổng thống sa thải các quan chức được Thượng viện phê chuẩn nếu việc sa thải không được Thượng viện thông qua, và được thiết kế để bảo vệ các thành viên trong nội các của Johnson như Bộ trưởng Chiến tranh Edwin M. Stanton, một người cấp tiến của Đảng Cộng hòa trong chính quyền Lincoln.
Vào mùa thu năm 1867, Tổng thống Johnson đã cố gắng thách thức tính hợp hiến của đạo luật này bằng cách thay thế Stanton bằng Đại tướng Ulysses S. Grant. Tuy nhiên, Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ đã từ chối ra phán quyết về trường hợp này, và Grant đã trả lại vị trí cho Stanton sau khi Thượng viện thông qua một biện pháp để phản đối việc sa thải Stanton.
Ngày 21 tháng 2 năm 1868, Tổng thống Johnson quyết định loại bỏ Stanton vĩnh viễn và bổ nhiệm Đại tướng Lorenzo Thomas, một người còn ít được Quốc hội ủng hộ hơn so với Grant, làm Bộ trưởng Chiến tranh. Stanton từ chối nhượng bộ, giam mình trong văn phòng, và Hạ viện, vốn đã thảo luận việc luận tội sau lần sa thải Stanton đầu tiên của Johnson, chính thức bắt đầu quá trình luận tội tổng thống.
Đến ngày 24, Johnson bị luận tội, và đến ngày 13 tháng 3 phiên xét xử luận tội ông bắt đầu tại Thượng viện dưới sự chỉ đạo của Chánh án Tối cao Pháp viện Salmon P. Chase. Phiên xét xử kết thúc vào ngày 26 tháng 5 với kết quả là các đối thủ của Johnson đã thất bại sít sao trong việc đạt được hai phần ba tổng số phiếu cần thiết để kết tội ông.
Ảnh: Tranh minh họa phiên xét xử luận tội Tổng thống Johnson của Theodore R. Davis. Nguồn: Harper’s Weekly, April 11, 1868.
[efb_likebox fanpage_url=”DAnghiencuuquocte” box_width=”620″ box_height=”” locale=”en_US” responsive=”0″ show_faces=”1″ show_stream=”0″ hide_cover=”0″ small_header=”0″ hide_cta=”0″ ]
