Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron dương tính với covid-19. Ông sẽ tự cách ly nhưng vẫn tiếp tục làm việc từ xa, theo lời các quan chức. Thủ tướng Jean Castex đã tự cách ly do có tiếp xúc gần đây với ông Macron, cũng như thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez và Tổng thư ký OECD Angel Gurría. Tuần này, Pháp đã dỡ bỏ phong tỏa áp dụng từ 29 tháng 10, nhưng thiết lập lệnh giới nghiêm hàng đêm trên toàn quốc do tỷ lệ lây nhiễm liên tục ở mức cao.
Số đơn xin trợ cấp thất nghiệp ở Mỹ lên 885.000 vào tuần trước, mức cao nhất trong ba tháng, xuất phát từ các hạn chế covid-19 ở những nơi như California. Số đơn xin vẫn còn thấp hơn nhiều so với con số hơn 6 triệu hồi tháng 3, nhưng thị trường việc làm vẫn sẽ chưa cải thiện cho đến khi vắc-xin coronavirus được tung ra rộng rãi hơn vào mùa xuân.
Giá dầu đạt mức cao nhất trong chín tháng vì kho dự trữ dầu thô của Mỹ giảm quy mô và đồng đô la mất giá trong bối cảnh sắp có gói cứu trợ coronavirus . Giá của hợp đồng tương lai West Texas Intermediate (WTI) là 48,59 USD, mức tốt nhất kể từ đầu tháng 3. Còn dầu thô Brent cũng tương tự.
Các bộ trưởng môi trường của EU đồng ý xây dựng thành luật mục tiêu chống biến đổi khí hậu mới của họ — cắt giảm vào năm 2030 55% lượng phát thải khí nhà kính ròng so với mức 1990. Mục tiêu này đã được các nhà lãnh đạo của tất cả 27 nước thành viên nhất trí vào tuần trước. Nhưng các nhà lập pháp trong Nghị viện châu Âu đang thúc đẩy giảm tới 60% lượng khí thải.
Thụy Điển ghi nhận số ca nhiễm coronavirus mới kỷ lục: 8.881 ca trong 24 giờ. Nhà vua cho biết trong bài phát biểu hàng năm của mình, được phát đi hôm thứ Hai, rằng đất nước đã “thất bại” trong việc phản ứng với virus. Phương pháp tiếp cận không khẩu trang và phong tỏa nhẹ của Thụy Điển khác biệt rõ rệt so với các nước láng giềng, và có số người chết [vì covid-19] trên 100.000 dân cao gấp tám lần Na Uy và Phần Lan.
Phát biểu tại cuộc họp báo thường niên của mình, Tổng thống Nga Vladimir Putin gợi ý rằng nước này đang phát triển “vũ khí siêu thanh” mới để đáp trả Mỹ. Ông cũng cho biết ông muốn chính quyền Joe Biden đồng ý gia hạn Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Chiến lược, theo đó kiểm soát vũ khí hạt nhân của cả hai bên, thêm một năm. Nó sẽ hết hạn vào tháng 2.
Quốc hội Tây Ban Nha đã bỏ phiếu hợp pháp hóa an tử và trợ tử có hỗ trợ của bác sĩ trong trường hợp mắc bệnh “nghiêm trọng và không thể cứu chữa” hoặc đau đớn “không thể chịu đựng được”. Dự luật được thông qua với tỉ lệ 198-138, trong đó cánh hữu phản đối. Nếu trở thành luật — dự kiến sớm được Thượng viện thông qua — Tây Ban Nha sẽ gia nhập Canada, Colombia và Hà Lan trong nhóm các nước cho phép trợ tử và an tử.
TIÊU ĐIỂM
Các nước Đông Phi họp thượng đỉnh
Các nhà lãnh đạo Đông Phi sẽ gặp nhau tại Djibouti vào Chủ nhật để thảo luận về những gì được gọi là “tình hình hiện tại” trong khu vực. Abdalla Hamdok, thủ tướng Sudan và là chủ tịch của khối IGAD gồm các nước Đông Phi, đã kêu gọi tổ chức hội nghị thượng đỉnh khẩn cấp sau cuộc họp thất bại vào tuần trước với Abiy Ahmed, thủ tướng Ethiopia. Ông Hamdok nói rõ cuộc nội chiến ở Ethiopia, bùng nổ hồi tháng trước, sẽ nằm trong chương trình nghị sự.
Sudan đang tiếp nhận gần 50.000 người Ethiopia tị nạn và lo ngại giao tranh tràn qua biên giới. Vào ngày 16 tháng 12 quân đội Sudan cho biết một số binh sĩ của họ đã bị phục kích (báo cáo cho biết có 4 người thiệt mạng) bởi các lực lượng Ethiopia trong một cuộc tuần tra an ninh. Chính phủ Ethiopia khẳng định cuộc chiến ở khu vực Tigray miền bắc hoàn toàn là vấn đề nội bộ và sẽ không được đưa ra thảo luận. Sự kiên nhẫn ấn tượng cho đến nay của ông Hamdok sẽ bắt đầu suy yếu.
Quốc hội Mỹ sắp thông qua dự luật kích thích kinh tế
Cũng như hầu hết các sinh viên đại học, Quốc hội thích trì hoãn quá mức. Họ đã kéo dài đến hôm nay thời hạn đạt đồng thuận về dự luật chi tiêu giúp giữ cho chính phủ liên bang mở cửa, và đồng thời cũng là ngày cuối cùng của kỳ họp mùa đông của Quốc hội. Điều này là để giúp họ có thời gian giải quyết tranh chấp xoay quanh một vòng kích thích kinh tế khác, vốn đã bị trì hoãn gần một năm. Các lãnh đạo Dân chủ và Cộng hòa trong Quốc hội khẳng định họ sắp đạt được một thỏa thuận.
Được biết, biện pháp kích thích mới sẽ một lần nữa tài trợ tiền cho mọi người Mỹ — mức chi một lần 600 đô la mỗi người so với 1.200 đô la trước đó – và tăng trợ cấp thất nghiệp lên 300 đô la mỗi tuần (trước đây là 600 đô la một tuần trước khi hết hạn vào tháng 8). Cả hai bên đều phải nhượng bộ: đảng Cộng hòa muốn hạn chế trách nhiệm của các doanh nghiệp đối với nhân viên hoặc khách hàng bị nhiễm covid-19; trong khi đảng Dân chủ yêu cầu trợ cấp liên bang cho các chính quyền địa phương và tiểu bang đang thiếu tiền mặt. Nếu muốn đạt thỏa thuận, có thể vẫn sẽ phải gia hạn thêm. Các nhà lập pháp đã được thông báo ở lại dịp cuối tuần.
Tesla gia nhập giỏ chỉ số S&P 500
Vào thứ Hai, Tesla sẽ tham gia chỉ số S&P 500, một trong hai chỉ số thị trường chứng khoán hàng đầu của Mỹ, thay thế Apartment Investment and Management, một quỹ đầu tư bất động sản. Việc gia nhập giúp khép lại một năm đáng kinh ngạc của hãng ô tô điện, công ty có vốn hóa thị trường 590 tỷ đô la. Cổ phiếu của công ty giờ đây có giá gấp 7 lần so với thời điểm đầu năm, khiến Elon Musk, ông chủ của công ty, trở thành người giàu thứ hai trên thế giới.
Bất chấp quy mô của Tesla — là công ty lớn nhất tại thời điểm tham gia S&P — các nhà quản lý chỉ số đã quyết định bổ sung cổ phiếu Tesla ngay lập tức, thay vì theo từng tuần. Điều đó đồng nghĩa với việc kể từ thứ Hai sẽ có nhiều người Mỹ hơn bao giờ hết được hưởng lợi từ thành công của Tesla — và từ ông Musk, người nổi tiếng là có các phát ngôn và hành động thường khiến cổ phiếu tăng giảm bất ngờ.
Hulu tăng giá thuê bao truyền hình
Hulu, một dịch vụ phát trực tuyến video thuộc sở hữu Disney, hôm nay đã tăng giá gói cước truyền hình trực tiếp của họ thêm 10 đô la lên mức 64,99 đô la một tháng. Họ không phải là hãng duy nhất làm như vậy trong năm nay. YouTube TV cung cấp một gói tương tự với giá 64,99 đô la, sau khi tăng từ mức 49,99 đô la hè năm ngoái. Cả hai dịch vụ đều nhằm mục đích thu hút “những người cắt dây”: những người muốn chuyển từ các gói truyền hình cáp đắt tiền bằng sang các gói kênh trực tuyến nhỏ hơn.
Song, truyền hình trực tiếp rất tốn kém và các dịch vụ đã được bán dưới giá thành, khiến các hãng bị lỗ ban đầu. Giờ đây các công ty mẹ của họ muốn thu lợi nhuận, trong khi vẫn thu hút người xem mới. Hulu đang đến điểm đó. Người đăng ký dịch vụ truyền hình trực tiếp của hãng đã tăng hơn 50% lên 4,1 triệu trong năm qua. Tuy nhiên, Live TV của Hulu chỉ là một phần nhỏ trong đế chế phát trực tuyến đang phát triển của Disney — họ tự hào có 137 triệu người đăng ký trên tất cả các dịch vụ khác nhau của mình.
Thổ Nhĩ Kỳ xét xử người bất đồng chính kiến
Đầu năm nay Osman Kavala, một nhà từ thiện đáng kính của Thổ Nhĩ Kỳ và là người chỉ trích Tổng thống Recep Tayyip Erdogan, đã được xóa các cáo buộc khủng bố không đúng sự thật liên quan đến việc ông tham gia vào các cuộc biểu tình chống chính phủ. Sau đó, ông bị truy tố vì những cáo buộc phi lý không kém liên quan đến một cuộc đảo chính thất bại hồi năm 2016. Bằng chứng mới chống lại ông Kavala bao một cuộc gặp tình cờ với một cựu quan chức Mỹ tại một nhà hàng ở Istanbul ba ngày sau nỗ lực đảo chính.
Phiên tòa xử ông sẽ mở lại vào hôm nay; nếu bị kết tội, ông phải đối mặt với mức án tối đa là chung thân không ân xá. Vô số tù nhân chính trị khác đã phải chịu tù đày ở Thổ Nhĩ Kỳ. Vào ngày 22 tháng 12, Tòa án Nhân quyền châu Âu sẽ công bố phán quyết của họ trong vụ Selahattin Demirtas, cựu lãnh đạo của đảng người Kurd lớn nhất đất nước. Ông Kavala đã ngồi tù hơn ba năm. Ông Demirtas bốn năm. Không ai nghĩ rằng hai ông sẽ được trả tự do sớm.
