Thế giới hôm nay: 05/04/2023

Print Friendly, PDF & Email

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Donald Trump đã đến tòa hình sự Manhattan trình diện và nghe công bố quyết định truy tố. Cựu tổng thống Mỹ bị đại bồi thẩm đoàn buộc tội hồi tuần trước liên quan đến cáo buộc che đậy khoản tiền bịt miệng trả cho một nữ diễn viên khiêu dâm. Ông phủ nhận hành vi sai trái. Cuộc biểu tình gần nơi ông trình diện đã không thu hút được nhiều người như dự đoán.

Phần Lan chính thức gia nhập NATO và trở thành thành viên thứ 31 của liên minh quân sự, sau buổi lễ bên ngoài trụ sở của tổ chức ở Brussels. Quốc gia Bắc Âu nộp đơn xin gia nhập liên minh từ tháng 5 năm 2022, chưa đầy ba tháng sau khi Nga xâm lược Ukraine. Việc nước này gia nhập đã tăng gấp đôi chiều dài biên giới của NATO với Nga. Người phát ngôn Nga Dmitry Peskov nói động thái này là một “sự xâm phạm” an ninh của Nga.

Số lượng việc làm đang được tuyển dụng ở Mỹ đã giảm xuống còn 9,9 triệu trong tháng 2 so với 10,6 triệu của tháng trước đó, một dấu hiệu cho thấy thị trường lao động đang hạ nhiệt đôi chút. Lần gần đây nhất số việc làm mới giảm xuống dưới 10 triệu là hồi tháng 5 năm 2021, và vẫn chưa quay lại mức tiền đại dịch. Tỷ lệ thất nghiệp dự kiến sẽ duy trì ở mức thấp lịch sử là 3,6%.

Một tòa án Nga kết tội nhà hoạt động phản chiến Darya Trepova tội khủng bố. Hôm thứ Hai, các nhà điều tra Nga đã công bố đoạn băng — có thể là ghi âm dưới áp lực — về việc bà Trepova thú nhận gài bom trong quán cà phê ở St Petersburg. Vụ nổ đã giết chết một blogger ủng hộ cuộc xâm lược Ukraine của Nga và làm bị thương 30 người khác. Ủy ban điều tra Nga cáo buộc Ukraine tạo điều kiện cho vụ tấn công; Ukraine phủ nhận có liên quan.

Một cơ quan quản lý của Anh đã phạt TikTok 12,7 triệu bảng Anh (15,9 triệu USD) vì thu thập và sử dụng dữ liệu cá nhân của trẻ em mà không có sự đồng ý của cha mẹ. Văn phòng Ủy viên Thông tin cho biết ứng dụng đã không thực thi giới hạn độ tuổi, dẫn tới việc có 1,4 triệu trẻ em Anh dùng TikTok trong năm 2020. TikTok nói “không đồng ý” với quyết định này.

Virgin Orbit, công ty phóng vệ tinh của tỉ phú Richard Branson, đã nộp đơn xin phá sản ở Mỹ chỉ 15 tháng sau khi lên sàn vì khó khăn trong huy động vốn. Lần phóng cuối cùng của họ hồi tháng 1 đã thất bại vì sự cố động cơ. Công ty tạm dừng hoạt động từ tháng trước và đã tuyên bố cắt giảm 85% lực lượng lao động để tiết kiệm chi phí. CEO Dan Hart cho biết ông đang kỳ vọng tìm được người mua lại.

Tòa án Tối cao Pakistan phán quyết rằng quyết định trì hoãn bầu cử ở hai tỉnh là “vi hiến”. Tháng trước, chính phủ nước này đã hoãn các cuộc bỏ phiếu ở Punjab và Khyber Pakhtunkhwa với lý do lo ngại an ninh và kinh phí. Imran Khan, cựu thủ tướng và là lãnh đạo của đảng đối lập chính, khi ấy muốn thúc đẩy bầu cử sớm ở cả hai tỉnh. Người ủng hộ ông, vốn đông đảo, rất tức giận vì lệnh hoãn.

Con số trong ngày: 56%, là tỷ lệ người Mỹ tin rằng bằng cấp không còn xứng đáng với thời gian và tiền bạc bỏ ra cho nó.

TIÊU ĐIỂM

Các lãnh đạo EU thăm Trung Quốc

Thứ Tư này, tổng thống Pháp Emmanuel Macron và người đứng đầu Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen sẽ đến thăm Bắc Kinh. Chuyến thăm của họ diễn ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Trung Quốc và Mỹ và các lo ngại về quan hệ nồng thắm của chủ tịch Tập Cận Bình với người đồng cấp Nga Vladimir Putin. Hai nhà lãnh đạo phương Tây muốn thuyết phục Trung Quốc gây áp lực lên ông Putin về chiến tranh Ukraine.

Tuy vậy, hai người lại phát đi các thông điệp khác nhau. Trong một bài phát biểu gần đây, bà von der Leyen tỏ ra cứng rắn với Trung Quốc khi cho rằng châu Âu nên “giảm rủi ro” thương mại với nước này và sàng lọc các đề xuất đầu tư vào những ngành công nghiệp Trung Quốc có tiềm năng quân sự, chẳng hạn như AI. Còn ông Macron, người dù cũng cảnh báo châu Âu phải cảnh giác với Trung Quốc, lại mang theo hơn 50 lãnh đạo doanh nghiệp khao khát hợp đồng. Châu Âu phải có chính sách ngoại giao thật khéo léo để quản lý những khác biệt như vậy và tránh không bị Trung Quốc khai thác.

Bà Thái Anh Văn sẽ gặp chủ tịch Hạ viện Mỹ

Vào thứ Tư, tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn sẽ gặp chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Kevin McCarthy tại Los Angeles. Hai nước không có quan hệ ngoại giao chính thức vì Mỹ công nhận Trung Quốc. Do đó, chuyến đi của bà Thái trên danh nghĩa chỉ là chuyến “quá cảnh” chứ không phải thăm chính thức. Mặc dù bà đã “quá cảnh” qua Mỹ sáu lần trước đó, nhưng hội kiến với ông McCarthy sẽ là cuộc gặp gỡ cấp cao nhất của bà cho tới nay ở Mỹ. Trung Quốc coi đây là việc Mỹ ngầm ủng hộ Đài Loan độc lập.

Các quan chức Mỹ-Đài quyết tâm duy trì quan hệ trước căng thẳng gia tăng với Trung Quốc. Dù thế họ vẫn nói giảm đi tầm quan trọng của chuyến đi, với lý do chính đáng. Còn nhớ vào năm ngoái, Trung Quốc đã tiến hành tập trận phong tỏa và bắn tên lửa qua Đài Loan khi chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đến thăm. Chính phủ Đài Loan rất muốn tránh một cuộc khủng hoảng khác. Nhưng có lẽ là không đủ, khi chính phủ Trung Quốc lớn tiếng đe dọa “các biện pháp đối phó kiên quyết” nếu bà thật sự gặp ông McCarthy.

UBS đón CEO cũ quay lại

Vào thứ Tư, Sergio Ermotti sẽ quay về làm CEO của UBS, tập đoàn ngân hàng Thụy Sĩ khổng lồ ông từng lãnh đạo từ năm 2011 đến 2020. Ông quay lại đúng vào một trong những thời điểm thử thách nhất trong lịch sử 161 năm của ngân hàng. Hiện UBS đang trong quá trình tiếp quản Credit Suisse sau khi ngân hàng đối thủ này gần như sụp đổ vì một loạt sai lầm và bê bối. Hôm thứ Ba, chủ tịch Axel Lehmann của Credit Suisse nói với các cổ đông rằng ông “thực sự xin lỗi” đã không khôi phục được niềm tin vào ngân hàng.

Nhiệm vụ của ông Ermotti không hề đơn giản. Những người phản đối lo ngại việc thành lập một “ngân hàng quái vật” của Thụy Sĩ là không tốt, vì nhà nước có thể sẽ phải bảo lãnh nếu nó thất bại. Ông Ermotti cần có được chấp thuận của cổ đông khi thiết kế một chương trình tái cấu trúc cắt giảm đáng kể nhân sự. Nhưng ông không phải mẫu người ngại khó khăn: ông lên nắm quyền hồi năm 2011 khi UBS vẫn đang chịu hậu quả của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.

Nintendo bắt tay với Universal làm phim

Mario nhảy từ màn ảnh nhỏ sang màn ảnh rộng vào thứ Tư khi “Phim Super Mario Bros.” ra rạp. Bộ phim Mario đầu tiên cách đây 30 năm từng bị giới phê bình chỉ trích gay gắt. Nhưng Nintendo đã rút kinh nghiệm: cuộc phiêu lưu hoạt hình mới được thực hiện với sự trợ giúp của Illumination, một hãng phim của Universal Pictures. Illumination từng làm các bản hit như “Minions” hay “Sing.”

Nintendo và Universal đang hợp tác không chỉ trên phim ảnh. Super Nintendo World, một khu vực theo chủ đề trong công viên Universal Studios ở Osaka, khai trương từ năm 2021. Tháng 2 này Universal Studios ở Hollywood cũng ra mắt một khu vực theo chủ đề Nintendo. Đối với Nintendo, các bộ phim và công viên giúp làm sâu sắc thêm tình yêu của người hâm mộ đối với Mario và các thương hiệu game của họ. Còn đối với Universal, Nintendo mang lại cho họ một nguồn tài sản trí tuệ mới, nhất là khi khán giả phàn nàn về việc hãng liên tục làm đi làm lại các tựa phim cũ ( “Fast and Furious” phần 10 của Universal ra rạp vào tháng tới). Sẽ còn nhiều trò chơi hơn nữa được ra rạp.