Thế giới hôm nay: 25/09/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Trung Quốc công bố kế hoạch cắt giảm 7-10% lượng khí thải nhà kính (so với mức năm 2020) trước năm 2035. Quốc gia phát thải lớn nhất thế giới cũng cam kết tăng công suất năng lượng tái tạo. Trong một bài phát biểu qua video tại Liên Hợp Quốc, Tập Cận Bình mô tả quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch là “xu thế của thời đại.” Phát biểu của chủ tịch Trung Quốc hoàn toàn trái ngược với người đồng cấp Mỹ, người hôm thứ Ba gọi biến đổi khí hậu là một “trò lừa bịp.”

Donald Trump được cho là đã hứa với các nhà lãnh đạo Ả Rập và Hồi giáo rằng ông sẽ không cho phép Israel sáp nhập Bờ Tây. Ông Trump đưa ra cam kết này trong một cuộc họp bên lề Đại hội đồng Liên Hợp Quốc. Ông cũng trình bày một kế hoạch chấm dứt chiến tranh ở Gaza, bao gồm lệnh ngừng bắn vĩnh viễn và việc Israel rút quân dần khỏi lãnh thổ này.

Volodymyr Zelensky cảnh báo rằng trí tuệ nhân tạo đang thúc đẩy “cuộc chạy đua vũ trang hủy diệt nhất trong lịch sử loài người.” Tổng thống Ukraine kêu gọi các nhà lãnh đạo thế giới chấm dứt cuộc chiến của Nga. Bài phát biểu của ông tại LHQ diễn ra một ngày sau khi ông Trump gợi ý Ukraine có thể “giành lại” lãnh thổ từ Nga. Hôm thứ Tư, Điện Kremlin nói sẽ là một “sai lầm” nếu nghĩ Ukraine có thể làm điều đó.

HSBC tuyên bố đã đạt được một “thời khắc Sputnik” trong lĩnh vực máy tính lượng tử. Ngân hàng Anh cho biết một dự án thí điểm sử dụng bộ xử lý lượng tử do IBM chế tạo đã tăng khả năng dự đoán xác suất một trái phiếu được giao dịch ở mức giá nhất định lên 34%. Máy tính lượng tử sử dụng vật lý lượng tử để giải quyết các vấn đề phức tạp nhanh hơn nhiều so với máy tính truyền thống.

Cơ quan hải quan Mỹ thông báo sẽ tịch thu các lô xe đạp và linh kiện xe đạp do Giant sản xuất, cáo buộc công ty Đài Loan sử dụng lao động cưỡng bức. Các quan chức cho rằng Giant, nhà sản xuất xe đạp lớn nhất thế giới, đang làm suy yếu các doanh nghiệp Mỹ thông qua nhiều hình thức, trong đó có lao động cưỡng bức nợ, giam tiền lương, và điều kiện làm việc tồi tệ. Đây là công ty nước ngoài thứ ba bị trừng phạt trong năm nay. Giant hiện chưa đưa ra bình luận.

Bộ trưởng tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết ông đang đàm phán để cung cấp cho Argentina một hạn mức hoán đổi tiền tệ trị giá 20 tỉ USD nhằm ổn định đồng peso. Ông cũng nói rằng các công ty Mỹ đang lên kế hoạch đầu tư “đáng kể” vào Argentina nếu cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tháng tới mang lại “kết quả tích cực.” Thị trường Argentina đầy biến động kể từ khi đảng của Javier Milei, tổng thống thân Trump của Argentina, thua trong một cuộc bầu cử cấp tỉnh hôm 7/9.

Các nhà nghiên cứu tại Anh công bố một phương pháp điều trị tiềm năng cho bệnh Huntington, một rối loạn di truyền chết người có thể gây co giật ngoài ý muốn và vấn đề về trí nhớ. Trong các thử nghiệm lâm sàng, liệu pháp gen đã có thể làm chậm tiến triển của bệnh tới 75%. Song chi phí điều trị có thể sẽ rất đắt đỏ.

Con số trong ngày: 90%, là tỷ lệ thanh niên trên thế giới sống ở các nước đang phát triển.

TIÊU ĐIỂM

Erdogan ve vãn Trump

Vào thứ Năm, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan sẽ có chuyến thăm Nhà Trắng lần đầu tiên kể từ năm 2019. Quan hệ giữa hai đồng minh NATO nhìn chung căng thẳng trong thập kỷ qua, chủ yếu vì bất đồng về Syria và Nga, cũng như việc chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ coi thường pháp quyền. Cuộc gặp Erdogan-Trump báo hiệu một sự tái khởi động trong quan hệ song phương.

Các hợp đồng trị giá hàng tỷ đô la đang góp phần vào sự hòa giải này. Hai nhà lãnh đạo dự kiến sẽ công bố việc Thổ Nhĩ Kỳ mua khoảng 250 máy bay thương mại Boeing, hàng chục tiêm kích F-16, cùng các loại vũ khí khác từ Mỹ. Ông Erdogan cũng hy vọng thuyết phục chủ nhà dỡ bỏ lệnh cấm bán tiêm kích tàng hình F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ, vốn được áp đặt sau khi nước này mua hệ thống phòng không S-400 của Nga vào năm 2017.

Thổ Nhĩ Kỳ cũng có thể hứa tăng nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng từ Mỹ, đáp ứng mong muốn của ông Trump rằng các đồng minh giảm phụ thuộc vào năng lượng Nga. Nước này là khách hàng lớn của dầu và khí đốt Nga. Ông Erdogan sẽ muốn bảo vệ đất nước mình khỏi bị trừng phạt như ông Trump đã làm với Ấn Độ, một khách hàng lớn khác.

Sức khoẻ của thị trường nhà ở Mỹ

Thị trường nhà ở Mỹ đã cho thấy những dấu hiệu phục hồi trong mùa hè này sau một mùa xuân ảm đạm. Trong tháng 7, doanh số bán nhà hiện hữu đã bất ngờ tăng 2% so với tháng trước, theo Hiệp hội Môi giới Bất động sản Quốc gia.

Liệu đà tăng này có tiếp tục trong tháng 8 sẽ được làm rõ vào thứ Năm, khi hiệp hội công bố dữ liệu mới nhất. Theo một số thước đo, nhà ở đang trở nên dễ tiếp cận hơn. Tiền lương đang tăng nhanh hơn giá nhà, và lượng nhà tồn kho hiện ở mức cao nhất kể từ năm 2020. Vào tháng 7, giá nhà trung bình đã giảm lần đầu tiên trong sáu tháng. Nhưng chi phí thế chấp vẫn cao, với lãi suất vay 30 năm ở mức khoảng 6%. Cục Dự trữ Liên bang đã bắt đầu hạ lãi suất, nhưng tác động lên các khoản vay thế chấp dự kiến sẽ không nhiều vì lãi suất này gắn với lợi suất trái phiếu kho bạc dài hạn. Trong khi đó, giấy phép xây dựng giảm hơn 11% so với cùng kỳ năm ngoái. Nguồn cung sụt giảm có thể cắt ngắn quá trình phục hồi mong manh này.