Nguồn: Elke Kahr: „Von über 6000 Euro Gehalt behalte ich nur 1950 Euro, den Rest spende ich“, WELT, 1/12/2021.
Biên dịch: Nguyễn Xuân Hoài
Thành phố lớn thứ hai của Áo từ hai tuần nay do một người cộng sản lãnh đạo. Thắng lợi trong cuộc bầu cử của bà Elke Kahr ở Graz đã gây chấn động dư luận quốc tế. Theo bà, thành công của mình là một tín hiệu cho thấy sự củng cố nói chung của lý tưởng xã hội chủ nghĩa ở châu Âu.
Elke Kahr, 60 tuổi, là thị trưởng của Graz và là nữ đảng viên cộng sản đầu tiên đứng đầu thành phố lớn thứ hai của nước Áo, với khoảng 300.000 dân, chỉ sau thủ đô Viên.
WELT: Thưa bà Kahr, thuật ngữ chủ nghĩa cộng sản đã bốc mùi trong lịch sử, nó gắn liền với sự trói buộc, mất tự do cá nhân và tàn bạo. Bà làm thế nào để giành được thắng lợi bất chấp sự ám ảnh này?
Elke Kahr: Đây là một lý tưởng tốt đẹp nhất. Tôi thấy chủ nghĩa Marx và thế giới quan của nó đầy tính nhân văn, cho dù các đảng đại diện cho chủ nghĩa này không ứng xử như vậy. Khi chủ nghĩa xã hội được thực nghiệm ở Đông Âu đã phạm những tội ác kinh khủng; đã từng xẩy ra những sự việc ghê rợn, đây là điều không thể bao che hay bênh vực. Tất cả những cái đó hoàn toàn không phải là một tấm gương đối với tôi. Nhưng cũng đã có biết bao chiến sỹ cộng sản tuyệt vời ở trên thế giới này, cả ở các nước Tây Âu, họ là những tấm gương sáng. Thí dụ những người Cộng sản Bồ Đào Nha, Cộng sản Pháp hay Cộng sản Italia.
WELT: Từ khóa “Tấm gương” được tờ báo Croatia “Jutarnji list” dùng khi giật tít cho cuộc phỏng vấn với bà – “Ông Tito là một tấm gương sáng đối với tôi”. Điều đó có làm bà khó chịu không?
Kahr: Tôi không hề phát biểu như vậy. Tôi thấy con đường mà Nam Tư đã chọn hồi đó tốt hơn so với các nước Đông Âu khác – đó là chính sách không liên kết. Tuy nhiên, bất chấp một số sai lầm trong sự phát triển của đất nước, như việc bắt giam những người bất đồng chính kiến, về cơ bản ông Tito là một chính khách được thừa nhận rộng rãi trên thế giới.
WELT: Phải chăng đây là biểu thị sự hoài niệm với Liên Xô, điều mà tất cả các đảng dân chủ cần phải đoạn tuyệt?
Kahr: Xét cho cùng, người ta cần phải nói chuyện với những người đã sống ở đó, với giới bình dân cũng như giới trí thức, lắng nghe những gì họ nói. Nhiều người trong số họ mang theo mình một hình ảnh rất tích cực về nhiều mặt của Nam Tư cũ.
WELT: Một số nhà quan sát cuộc bầu cử hội đồng thành phố Graz khẳng định không phải lý do ý thức hệ đã quyết định kết quả cuộc bầu cử, mà là sự đánh giá cao những năm tháng làm việc của đảng, và trên hết của những người đại diện cho đảng, sự thực dụng trong chính trị đã được đền đáp. Điều đó có nghĩa là ít nhất 30 phần trăm những cử tri ở Graz đã bỏ phiếu cho bà, họ hoàn toàn không phải là cộng sản. Trên cơ sở này, làm thế nào để ý tưởng về một xã hội không giai cấp mà bà mơ ước trở thành hiện thực?
Kahr: Đối với các cử tri của Đảng Nhân dân Áo (ÖVP), không phải tất cả họ đều là những người bảo thủ theo chủ nghĩa tân tự do. Hoàn toàn hợp lý khi cho rằng kết quả một cuộc bầu cử chính quyền địa phương là sự kết hợp của nhiều yếu tố. Bằng cách này, chúng tôi đã có thể thuyết phục được một số lượng lớn những người thậm chí có ý định không đi bầu, những người đã xa rời chính trị từ lâu. Không phải vì họ không có quan điểm hay thái độ chính trị, mà bởi họ đã quá chán ngán khi không còn bên nào đáng tin cậy đối với họ nữa. Chính lực lượng giáo viên dân chủ xã hội cũng như nhiều dân thường đã bỏ phiếu cho chúng tôi; Cũng có một số người rõ ràng chọn chúng tôi trên cơ sở nội dung hoạt động của chúng tôi trong những năm qua.
WELT: Nhưng dù sao đi nữa thì tỷ lệ nhóm cử tri này, theo ước tính, vẫn chỉ ở mức một con số.
Kahr: Theo tôi thì đúng vậy, nhưng con số này đang ngày càng tăng lên.
WELT: Vị trí chính trị của cá nhân bà hoàn toàn không hiện diện ở cấp liên bang, tức là trong Hội đồng Quốc gia Áo, điều đó có làm bà khó chịu hay điều này có tác động thôi thúc, động viên bà?
Kahr: Điều đó chưa bao giờ quan trọng đối với tôi. Ngay cả khi còn là một nữ thanh niên, hoạt động chống đế quốc và hoạt động vì hòa bình luôn thôi thúc và có ý nghĩa rất quan trọng đối với tôi, điều đó đã gây xúc động mạnh và cuốn hút tôi trong những năm 1970, đó là các cuộc biểu tình lớn ủng hộ hòa bình cũng như chủ trương giải trừ quân bị. Đến một lúc nào đó tôi nhận ra rằng mọi người là chính họ chứ không phải là thứ bạn muốn họ trở thành. Sự thay đổi trong xã hội cũng không thể diễn ra trong một sớm một chiều. Vì vậy, bạn phải bắt đầu từ nơi bạn sống và đó là nơi để bạn chứng tỏ bản thân mình. Tôi thấy rõ rằng, với tư cách là một thành viên của Đảng Cộng sản (KPÖ), tôi muốn làm tất cả ở Graz để làm cho đảng Cộng sản Áo tỏa sáng, vì đảng xứng đáng được như vậy. Người dân ở Graz không coi mình là những người cộng sản, và không liên quan gì đến lý tưởng xã hội chủ nghĩa vĩ đại, nhưng họ coi trọng KPÖ và những người đại diện cho nó. Không ai phải sợ chúng tôi cả.
WELT: Bà là thị trưởng cộng sản đầu tiên ở nước Áo. Thành phố Graz có đi vào lịch sử? Liệu đây có phải là một ví dụ tích cực đầu tiên về lý tưởng xã hội chủ nghĩa?
Kahr: Trên bình diện địa phương, chúng tôi không thể làm suy yếu các cơ chế của chủ nghĩa tân tự do và cán cân quyền lực chính trị mà chúng tôi đang đối mặt. Tuy nhiên, bất luận thế nào, chúng tôi sẽ luôn tiếp tục phấn đấu, như đã làm từ trước đến nay, để mở rộng cánh cửa cho tất cả mọi người. Hàng năm, tôi thực hiện hàng nghìn cuộc tiếp xúc với người dân, luôn trực tiếp và với tư cách cá nhân; chúng tôi trao đổi về mọi vấn đề. Giờ đây, là thị trưởng, tôi vẫn sẽ tiếp tục làm việc này. Graz phải trở nên mang tính xã hội hơn, sự giúp đỡ, hỗ trợ nhau phải nhanh hơn và ít quan liêu hơn. Ngoài ra, trong liên minh chính quyền với Đảng Dân chủ Xã hội và Đảng Xanh, chúng tôi muốn làm cho thành phố thân thiện hơn với khí hậu, và trên hết, dân chủ hơn, không bỏ sót một ai. Dù già hay trẻ, phụ nữ hay nam giới, người trong nước hay ngoại kiều: tất cả mọi người sinh sống ở đây đều được tham gia, chia sẻ như nhau, bất kể đó là về vấn đề gì.
WELT: Mới đây trong một bài trả lời phỏng vấn bà có nói Đảng Cộng sản Áo ở vùng Steiermark từ nhiều năm nay đã đi một con đường riêng của mình, thậm chí tách hẳn ra với đảng ở Liên bang. Ý của bà ở đây là gì?
Kahr: Sau cuộc bầu cử, chúng tôi đã nhận được hàng nghìn lá thư, không chỉ từ Graz, mà từ khắp nước Áo và Châu Âu, kết quả bầu cử khiến nhiều người vui mừng. Họ có hy vọng và vui mừng vì trong chính trị không phải lúc nào mọi thứ cũng đi theo cùng một hướng.
WELT: Và bây giờ bà nghĩ rằng có thể minh chứng một phiên bản cho điều này?
Kahr: Không có một công thức thành công nào cho tất cả mọi người. Trong 35 năm qua, tôi và các đồng chí của mình ở trong đảng luôn tâm niệm, không có bất kỳ một sự quan tâm hay vấn đề gì là quá nhỏ cả. Để làm được như vậy với tư cách là một chính trị gia, bạn không được nổi trội hơn so với dân chúng, ngay cả với mức lương của mình. Tôi là ủy viên hội đồng thành phố từ năm 2005, có nghĩa là tôi có mức lương như một chính trị gia, hơn 2/3 trong số đó tôi không giữ lại cho mình. Trong số hơn 6.000 euro, tôi chỉ giữ lại 1.950 euro, và tôi quyên góp phần còn lại. Bởi vì người ta không thể chỉ an ủi mọi người về một thế giới tốt đẹp hơn; bạn phải hàng ngày sẵn sàng làm mọi việc vì nhân dân.
WELT: Tại sao không thể áp dụng thành quả trong cuộc bầu cử này trên bình diện cả liên bang?
Kahr: Người ta không thể làm chính trị bằng cách áp đặt từ trên xuống. KPÖ chỉ là một đảng nhỏ ở Áo, nhưng ít nhất từ năm 2012, chúng tôi đã là một đảng mạnh thứ hai ở Graz, và bây giờ chúng tôi đã trở thành đảng mạnh nhất. Tôi tin rằng KPÖ chỉ có thể đạt được sức mạnh trong chính phủ liên bang nếu đảng tạo ra được các “đảo kháng chiến” trên khắp nước Áo, và thu hút được những người có cùng mục tiêu và lý tưởng. Điều này đã thành công ở Salzburg, nơi KPÖ đã có mặt trong hội đồng địa phương. Chúng tôi cũng đã thành công ở Linz và ở một số quận ở Viên, đây là cách để chúng tôi có thể xây dựng đảng lớn mạnh.
WELT: Điều đó có nghĩa là về cơ bản, bà có tham vọng cũng sẽ thành công ở cấp độ Liên bang?
Kahr: Riêng bản thân tôi thì không.
WELT: Nếu xét về toàn đảng? Liệu chủ nghĩa cộng sản trong thế kỷ 21 chỉ có thể thành công ở địa phương, hay bà muốn lý giải thành công trong cuộc bầu cử của mình là một sự củng cố chung cho lý tưởng xã hội chủ nghĩa?
Kahr: Con người ai cũng khao khát một cách sâu sắc về một xã hội công bằng hơn, điều này không chỉ ở Áo. Và theo quan điểm của tôi, điều này chỉ có thể đạt được thông qua một chính đảng cánh tả thực sự kiên quyết. Chúng tôi thành công trong vấn đề này ở Steiermark. Có thể nói, Graz là điểm khởi đầu, đây là nơi tỏa sáng và tạo ra sự cuốn hút đầu tiên. Tại các xã và thị xã, chúng tôi không chỉ có gần 40 ủy viên hội đồng hàng xã, mà còn có các ủy viên hội đồng thị xã và hai nữ đồng chí là phó thị trưởng.
WELT: Câu hỏi cuối cùng, thưa bà Kahr, liệu bà sẽ được trải nghiệm một xã hội không giai cấp hay không?
Kahr: Tôi đã quá già để trông đợi điều đó. Rốt cuộc, tôi đã ngoài 60 rồi.
