Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Boris Johnson và Michel Barnier đã đấu khẩu về mối quan hệ Anh-EU hậu Brexit. Thủ tướng Anh muốn có một thỏa thuận thương mại tự do kiểu Canada, nói rằng Anh thà không có thỏa thuận nào còn hơn là bị áp đặt các quy định của EU. Trưởng nhóm đàm phán của EU thì nói bất kỳ thỏa thuận nào cũng phải bao gồm một “sân chơi bình đẳng”, tức thương mại tự do cần có các quy định chung cho tất cả các bên.
Ông Johnson cũng tuyên bố Anh sẽ tăng cường các quy tắc để giữ những người bị kết án phạm tội khủng bố trong tù lâu hơn, ngay sau cuộc tấn công thứ hai trong bốn tháng qua được thực hiện bởi một người vừa được trả tự do sớm. Sudesh Amman, với đai bom giả, đã đâm chết hai người trước khi bị cảnh sát tiêu diệt ở phía nam London vào Chủ nhật; tên này trước đó đã bị kết án vì tuyên truyền chủ nghĩa khủng bố Hồi giáo.
Tổ chức Hợp tác Hồi giáo đã bác bỏ kế hoạch hòa bình cho Israel và Palestine của Tổng thống Donald Trump, kêu gọi 57 quốc gia thành viên của tổ chức “không tham gia” vào kế hoạch này. Liên đoàn Ả Rập cũng đã nhất trí phản đối. “Thỏa thuận thế kỷ” do Jared Kushner, con rể ông Trump, chuẩn bị được nhiều người coi là quá ưu ái Israel.
Hong Kong đóng cửa 10 trong số 13 cửa khẩu biên giới với Trung Quốc đại lục trong nỗ lực kiểm soát sự lây lan của coronavirus Vũ Hán. Hơn 2.500 nhân viên y tế của lãnh thổ này đã đình công nhằm kêu gọi đóng cửa hoàn toàn (với Trung Quốc). Hồng Kông đã có 15 trường hợp được xác nhận nhiễm loại virus chết người này; Trung Quốc đại lục có hơn hơn 17.000 người bị nhiễm, và hơn 360 người chết.
Sau khi mở cửa trở lại lần đầu tiên kể từ ngày 24 tháng 1, các thị trường chứng khoán Trung Quốc đã lao dốc trước sự lây lan đáng báo động của coronavirus. Bất chấp các biện pháp kích thích kinh tế của ngân hàng trung ương Trung Quốc – bơm 1,2 nghìn tỷ nhân dân tệ (173 tỷ USD) vào thị trường tài chính – chỉ số Shanghai Composite vẫn giảm gần 8%, mức giảm lớn nhất trong hơn 4 năm qua. Đồng nhân dân tệ cũng giảm theo.
Imperial Brands bổ nhiệm giám đốc điều hành mới. Công ty thuốc lá của Anh sẽ được lãnh đạo bởi Stefan Bomhard, giám đốc của Inchcape, một tập đoàn kinh doanh xe hơi. Imperial đã gặp khó khăn: họ đưa ra một cảnh báo lợi nhuận vào năm ngoái, viện dẫn lo ngại về các quy định chặt chẽ hơn lên thuốc lá điện tử vì những lo ngại về sức khỏe. Giám đốc điều hành hiện tại, Alison Cooper, cho biết vào tháng 10 rằng bà sẽ từ chức.
Hai đại gia thanh toán Pháp sẽ hợp nhất. Worldline, một công ty dịch vụ tài chính, đã công bố kế hoạch mua lại Ingenico, nhà cung cấp các thiết bị điểm cuối bán hàng (point of sale), với giá 7,8 tỷ euro (tương đương 8,6 tỷ đô la). Với việc người tiêu dùng ngày càng thắt chặt tài chính và thanh toán hàng hóa bằng kỹ thuật số, nhiều công ty thanh toán đã xây dựng cho mình các vai trò chuyên biệt– và hiện đang tìm cách sinh tồn thông qua hợp nhất.
TIÊU ĐIỂM
Ngành hàng không chao đảo trước coronavirus
Không ngành công nghiệp nào bị ảnh hưởng nặng nề bởi coronavirus Vũ Hán như hàng không; lệnh cấm du lịch và nỗi sợ hãi bệnh dịch đang gây nguy hiểm cho ngành này. Hôm thứ Hai, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, một trong những trung tâm hàng không lớn nhất thế giới, cho biết họ sẽ tạm dừng các chuyến bay đến và đi Trung Quốc trừ Bắc Kinh.
Kinh nghiệm từ các đại dịch trước khiến các nhà đầu tư hàng không lo lắng. Các hãng hàng không châu Á đã bị giảm 35% lượng hành khách hàng tháng do dịch SARS 2003. Tác động đối với các hãng hàng không của dịch Ebola ở Tây Phi năm 2014 còn tồi tệ hơn. Lượng khách hàng không quốc tế đến Sierra Leone giảm tận 93%. Và nhiều nơi chưa bị ảnh hưởng bởi coronavirus cũng nên lo lắng, nếu khách du lịch trên toàn thế giới quyết định ở nhà bất kể rủi ro ở mức nào. Ebola đã khiến đặt phòng khách sạn ở Tanzania giảm một nửa – mặc dù nước này cách vùng dịch đến 3.000 dặm (4,800km) và chẳng có một trường hợp nhiễm bệnh nào.
Thổ Nhĩ Kỳ gặp rắc rối ở Syria
Thổ Nhĩ Kỳ giờ chỉ có thể hi vọng trì hoãn một thảm họa ở Syria. Hôm qua, sáu binh sĩ của họ đã vô tình bị giết bởi quân đội Syria ở Idlib, pháo đài cuối cùng của phe nổi dậy ở nước này. Được hỗ trợ bởi các máy bay phản lực Nga, chế độ Syria đang tiến hành một chiến dịch tiêu thổ để chiếm lại nó. Bệnh viện và trường học đã bị đánh bom; hàng trăm ngàn người phải bỏ chạy. Thổ Nhĩ Kỳ đã cố gắng làm chậm bước tiến. Họ đã nhận 3,6 triệu người tị nạn Syria và không muốn phải nhận thêm hàng triệu người nữa.
Năm 2018, họ đã ký một thỏa thuận với Nga, nước ủng hộ chế độ Syria, để thiết lập một chuỗi các trạm quan sát quân sự ở Idlib. Nhưng quân đội Syria đã làm ngơ và băng qua các trạm này – và hiện đang bắn phá một đoàn xe Thổ Nhĩ Kỳ. Tuần trước, họ đã chiếm lại Maarat al-Numan, nơi trấn giữ tuyến đường Bắc-Nam quan trọng và đang tiến về phía Saraqeb, thị trấn tiếp theo con đường đi qua. Thổ Nhĩ Kỳ khó có thể ngăn chặn cuộc chiến, và thường dân sẽ sớm không còn nơi nào để đi ngoại trừ hướng bắc (vào Thổ Nhĩ Kỳ).
Trump chuẩn bị đọc Thông điệp Liên bang
Tổng thống Donald Trump có lý do để lạc quan khi ông có bài phát biểu Thông điệp Liên bang hàng năm của mình hôm nay. Phiên tòa luận tội ông có thể sẽ kết thúc ngày mai với một sự tha bổng. Một cuộc thăm dò mới từ NBC News và Wall Street Journal cho thấy tỷ lệ cử tri “ủng hộ mạnh mẽ” ông đạt điểm cao nhất từ trước đến nay, và tỷ lệ tán thành ông trong số những người độc lập đạt mức cao nhất kể từ mùa hè năm ngoái. Trong khi đó, những người Dân chủ xuất hiện chia rẽ sâu sắc khi họ bỏ phiếu sơ bộ để xác định ứng viên tổng thống của mình.
Ông Trump có kế hoạch sử dụng bài phát biểu tối nay để đưa ra quyết định tái tranh cử, nêu bật nền kinh tế mạnh mẽ của Hoa Kỳ và những thành tựu của ông trong ba năm qua, bao gồm các thỏa thuận thương mại và các lần bổ nhiệm chức danh tư pháp. Mặc dù ông tranh cử bốn năm trước với tư cách là một ứng viên không chính thống, các chính sách của ông (với một số ngoại lệ) chủ yếu mang tính bảo thủ chính thống, và ông sẽ sử dụng bài phát biểu tối nay để củng cố nền tảng ủng hộ cho mình.
Vụ kiện Barclays/Qatar ở Anh
Có phải các giám đốc tại Barclays đã phạm tội lừa đảo khi họ thuyết phục các nhà đầu tư bơm tiền chống đỡ cho ngân hàng này giữa cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu? Đó là câu hỏi mà một bồi thẩm đoàn ở London sẽ phải đau đầu suy nghĩ khi phiên tòa xét xử ba cựu giám đốc điều hành kết thúc. Các lập luận cuối cùng đang dần hoàn thiện. Văn phòng chống Gian lận Nghiêm trọng (SFO) của Vương quốc Anh cáo buộc rằng việc gọi vốn khẩn cấp, vốn giúp Barclays tránh được một cuộc can thiệp giải cứu từ nhà nước, đã vượt quá ranh giới.
Họ cáo buộc ngân hàng đã thực hiện các khoản thanh toán bí mật (dưới dạng phí tư vấn) cho các nhà đầu tư Qatar để đảm bảo các nhà đầu tư này bơm vào hơn 4 tỷ bảng Anh (5,2 tỷ USD); và những khoản chi này không được tiết lộ đầy đủ vì Barclays lo ngại làm sụt giảm niềm tin vào ngân hàng. Các giám đốc điều hành không nhận tội. John Varley, giám đốc điều hành trong cuộc khủng hoảng, đã được tha bổng trong một phiên tòa trước đó, và các thủ tục tố tụng hình sự chống lại ngân hàng này cũng đã bị bác bỏ vào năm 2018. Những thất bại trong phòng xử án làm tăng rủi ro cho SFO – nơi mà hồ sơ kiện tụng nghèo nàn của họ đang bị soi mói chặt chẽ.
BP có sếp mới
Bob Dudley hôm nay từ chức giám đốc điều hành của BP sau gần một thập niên. Ông Dudley tiếp quản khi gã khổng lồ dầu lửa đang khủng hoảng. Vụ tai nạn Deepwater Horizon ở Vịnh Mexico là sự cố tràn dầu lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ; khiến BP phải đối mặt với hàng tỷ đô la chi phí và tiền phạt. Dudley giám sát quá trình phục hồi của BP, mặc dù giá dầu sụt giảm trong năm 2014. Nếu ông đã lèo lái thành công BP qua những thời khắc hỗn loạn, người kế nhiệm của ông sẽ phải đối mặt với cơn đau đầu dài hạn.
Bernard Looney, người trước đây đứng đầu bộ phận khai thác thượng nguồn của BP, sẽ phải vạch ra đường đi cho công ty trong bối cảnh lo ngại về biến đổi khí hậu đang gia tăng. Ông Dudley đã bắt đầu đa dạng hóa hoạt động kinh doanh của BP – chẳng hạn như đầu tư vào các trạm sạc xe điện. Năm ngoái, BP đã đồng ý cung cấp chi tiết cho nhà đầu tư về cách mà đầu tư của họ phù hợp với thỏa thuận khí hậu Paris. Nhưng sản lượng dầu khí năm 2018 của hãng đã tăng 13% so với hai năm trước.
