Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Ukraine từ chối đầu hàng ở Mariupol, thành phố cảng miền nam đang bị quân Nga vây hãm suốt ba tuần qua. Hôm Chủ nhật, một tướng Nga đã tuyên bố người dân sẽ được phép rời thành phố theo hành lang an toàn nếu quân Ukraine hạ vũ khí từ 5 giờ sáng theo giờ Moscow (2 giờ sáng GMT). Mariupol đang bị thiếu lương thực, nước uống và điện, trong khi trở thành một chiến trường ác liệt. Hiện có khoảng 300.000 người vẫn bị mắc kẹt trong thành phố.
Nga triệu tập đại sứ Mỹ tại Moscow để cảnh báo rằng quan hệ song phương đang “trên bờ vực rạn nứt,” sau khi Tổng thống Joe Biden gọi người đồng cấp Nga là “tội phạm chiến tranh.” Được biết ông Biden sẽ thăm châu Âu trong tuần này, bắt đầu với hội nghị thượng đỉnh NATO và cuộc họp G7 tại Brussels vào thứ Năm trước khi đến Ba Lan. EU có thể sẽ áp đặt thêm biện pháp trừng phạt lên Nga; hôm thứ Hai các bộ trưởng ngoại giao Ireland và Litva kêu gọi cấm nhập khẩu dầu từ Nga.
Thủ tướng Israel Naftali Bennett cho biết nỗ lực làm trung gian hòa giải giữa Nga và Ukraine của ông đã đạt được một số tiến bộ nhưng vẫn còn các vấn đề “cơ bản.” Trước đó vào Chủ nhật, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã phát biểu trước quốc hội Israel rằng “các nước láng giềng muốn thấy chúng tôi chết” và so sánh Nga với Đức Quốc xã. Ông Zelensky đề nghị Israel gửi đạn dược và trừng phạt Nga. Trong một bài phát biểu khác, ông còn đề nghị Jerusalem là địa điểm tổ chức đàm phán hòa bình.
Chính phủ Trung Quốc cam kết hỗ trợ nhân đạo 10 triệu nhân dân tệ (1,6 triệu USD) cho Ukraine. Không rõ liệu Trung Quốc có hỗ trợ Nga hay không. Trung Quốc từng dự đoán Nga sẽ nhanh chóng giành chiến thắng trong cuộc chiến và đẩy Mỹ cũng như các đồng minh vào thế bị động. Song giờ đây, mọi động thái hỗ trợ Nga sẽ khiến Trung Quốc gánh chịu hậu quả kinh tế vì vi phạm các lệnh trừng phạt Nga.
Ít nhất 4 người thiệt mạng trong đêm qua sau khi Nga nã pháo vào quận Podil của thủ đô Kyiv, theo giới chức thành phố. Các vụ nổ lớn trong thành phố cũng được ghi nhận vào sáng thứ Hai. Trước đó người ta cũng ghi nhận một vụ rò rỉ amoniac tại nhà máy hóa chất ở phía đông thành phố Sumy sau khi bị Nga không kích. Người dân địa phương được yêu cầu tìm nơi trú ẩn, nhưng tới nay vụ rò rỉ đã được kiểm soát.
Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ ra một đề nghị yêu cầu các công ty đại chúng phải tiết lộ lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính và các rủi ro khí hậu. Nếu lượng khí thải do các nhà cung cấp và đối tác của công ty tạo ra là đáng kể đối với chiến lược của nhà đầu tư, thì chúng cần phải được công khai • Một máy bay chở hơn 130 người rơi gần Ngô Châu, miền nam Trung Quốc. Truyền thông nhà nước cho biết chiếc Boeing 737 đã bốc cháy khi rơi xuống đất. Hiện vẫn chưa rõ có ai sống sót không.
Berkshire Hathaway, công ty đầu tư của Warren Buffett, đã mua lại tập đoàn Alleghany với giá 11,6 tỷ USD. Giống như Berkshire, Alleghany sở hữu một số công ty bảo hiểm, bên cạnh một hãng sản xuất đồ chơi • Thu nhập ròng năm 2021 của Saudi Aramco tăng gấp đôi lên 110 tỷ USD. Trong bối cảnh giá cao, hãng cho biết sẽ đẩy mạnh tăng sản lượng.
Con số trong ngày: 1,1 triệu, là số nhân công của Amazon ở Mỹ. Công ty này là nhà tuyển dụng lớn thứ hai của nước này.
TIÊU ĐIỂM
Nỗ lực làm trung gian hòa giải của thủ tướng Israel
Trong hai tuần kể từ khi thủ tướng Israel Naftali Bennett bay đến Moscow để gặp tổng thống Nga Vladimir Putin, những nỗ lực hòa giải của ông mang lại cả sự hy vọng lẫn hoài nghi.
Nhiều công dân Israel đã rời khỏi Nga hoặc Ukraine. Và cho đến nay, Israel vẫn giữ quan điểm trung lập khi từ chối cung cấp vũ khí cho Ukraine hay tham gia trừng phạt Nga. Điều này đặt họ vào một vị trí độc nhất thích hợp làm trung gian. Nhưng kiến tạo hòa bình là một công việc không hề dễ. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và ông Bennett đã thường xuyên liên lạc và có tin đồn hai ông sẽ sớm gặp nhau. Nhưng trong một bài phát biểu trước Quốc hội Israel vào ngày 20 tháng 3, ông Zelensky lại nói “bạn có thể làm trung gian giữa các quốc gia, song không phải giữa cái thiện và cái ác.” Về phần mình, ông Bennett tuyên bố đàm phán đạt được tiến bộ dù còn tồn tại các vấn đề căn bản. Cho dù các bên có đồng ý đàm phán tại Jerusalem thì vẫn còn một bước dài trước khi ông Bennett được công nhận như một nhà kiến tạo hòa bình.
Tại sao Israel muốn làm trung gian hòa giải giữa Nga và Ukraine?
Alexei Navalny lại chuẩn bị hầu tòa
Cho đến nay ông là đối thủ đối lập lớn nhất của tổng thống Nga Vladimir Putin, người luôn tìm cách bịt miệng ông. Năm 2020, Alexei Navalny sống sót sau một vụ đầu độc và nhanh chóng bị bỏ tù ba năm vì những cáo buộc khống. Vào thứ Ba, ông sẽ biết mình còn bao nhiêu năm tù nữa — lần này với cáo buộc tham ô và khinh thường tòa án. Trước đó, trong một phiên toà khác, các công tố viên đã kết án 13 năm tù và hai năm quản chế đối với ông. Các thẩm phán dường như chắc chắn sẽ không khoan hồng.
“Tội ác” thực sự của ông Navalny là thách thức chế độ Putin và công khai nạn tham nhũng tràn lan của nó. Bản thân ông Navalny vẫn bất chấp. “Các người không thể tống tất cả mọi người vào tù,” ông nói tại phiên tòa gần đây nhất. “Ngay cả khi các người có phán 113 năm, tôi cũng không sợ.” Hiện sức khỏe của ông đang xấu đi sau một thời gian bị giam tại một trại lao động. Mỗi ngày trôi qua ảnh hưởng đạo đức và chính trị của ông càng lớn dần lên.
Tesla chuẩn bị khai trương nhà máy Berlin
Tại buổi lễ vào thứ Ba này, người ta sẽ được chứng kiến những chiếc ô tô điện đầu tiên lăn bánh khỏi nhà máy “Giga Berlin” của Tesla. Sự kiện khai trương nhà máy châu Âu đầu tiên của hãng đánh dấu một cột mốc quan trọng trong nỗ lực của họ nhằm soán ngôi các công ty xe lâu đời của Đức.
Các hãng ô tô của Đức, dẫn đầu là Volkswagen, thống trị doanh số bán hàng trong nước cũng như trên toàn châu Âu. Nhưng Tesla đang bắt kịp. Doanh số bán hàng ở châu Âu của họ tăng tới 30% so với cùng kỳ năm trước trong tháng 12, trong khi Volkswagen giảm 30%. Nhà máy mới, với mục tiêu sản xuất 500.000 xe mỗi năm, sẽ đẩy nhanh xu thế này, buộc các đối thủ phải thay đổi chiến lược. Volkswagen đang xây một nhà máy mới với mục đích sản xuất ô tô điện nhanh như Tesla.
Nhà máy của Tesla sẽ nhấn mạnh các cam kết xanh của Đức và củng cố vị thế của nước này như là vua ô tô của châu Âu. Chắc chắn các quan chức chính phủ muốn các vị khách Mỹ cảm thấy được chào đón — hôm nay thủ tướng Olaf Scholz sẽ gặp ông chủ của Tesla, Elon Musk.
Các siêu dự án hạ tầng của Mexico vướng nhiều rắc rối
Quyết định hồi năm 2018 của Tổng thống Mexico Andrés Manuel López Obrador trong việc hủy bỏ dự án sân bay đang xây dở ở Thành phố Mexico đã khiến chính phủ ông mất trắng ít nhất 185 tỷ peso (9 tỷ USD). Vì vậy có rất nhiều điều đáng nói khi sân bay thay thế nó, mang tên Sân bay Quốc tế Felipe Ángeles, mở cửa vào thứ Hai này. Nó có công suất 19,5 triệu hành khách mỗi năm, bằng 40% công suất của sân bay hiện tại. Hai sân bay sẽ hoạt động song song, qua đó làm cho không phận của thủ đô thêm phần phức tạp, trong khi kết nối hạ tầng mặt đất vẫn chưa hoàn thành. Cho đến nay chỉ mới có bốn hãng hàng không đăng ký khai thác bay.
Đây là một biểu hiện thường thấy đối với các siêu dự án cơ sở hạ tầng đặc trưng của ông López Obrador —tiêu biểu là nhà máy lọc dầu ở bang Tabasco hay hệ thống đường sắt quanh bán đảo Yucatán. Các dự án này đều thiếu minh bạch, bị đội chi phí và gây ô nhiễm môi trường. Mọi người đều cho rằng Mexico cần đầu tư công nhiều hơn. Nhưng họ cũng cho rằng Mexico sẽ có lợi từ đường sá, trường học và bệnh viện mới hơn là các siêu dự án của tổng thống.
