Biên dịch: Nguyễn Hải Hoành
Thời báo Hoàn Cầu Trung Quốc ngày 6/5/2022 có đăng toàn văn bài trả lời phỏng vấn bằng văn bản của Đại sứ Trung Quốc tại Nga Trương Hán Huy (Zhang Han-hui) với Thông tấn xã TASS (Nga). Nội dung như sau:
Hỏi: Sau khi bắt đầu Hành động quân sự đặc biệt tại Ukraine, phải chăng phương hướng ưu tiên hợp tác quân sự Nga-Trung Quốc đã có thay đổi? Phải chăng sẽ có sự gia tăng? Có phải là hai bên đang tiến hành đàm phán mua một loại vũ khí nào đó của Nga? Công tác cùng nhau xây dựng hệ thống cảnh báo tên lửa Trung Quốc đã có tiến triển ra sao?
Đáp: Hợp tác kỹ thuật quân sự là một trong nhiều lĩnh vực hợp tác Trung Quốc-Nga, thể hiện đầy đủ mối quan hệ hợp tác chiến lược giữa hai bên ở trình độ cao và mức độ tin tưởng lẫn nhau trong mối quan hệ song phương. Những năm gần đây, hợp tác kỹ thuật quân sự đôi bên đã thu được thành quả phong phú, và đang được vững bước đẩy mạnh.
Hợp tác kỹ thuật quân sự Trung Quốc-Nga phù hợp lợi ích cốt lõi của đôi bên, được triển khai trên nguyên tắc cùng có lợi, không nhằm vào bên thứ ba, có lợi cho sự ổn định và phát triển khu vực. Phía Trung Quốc coi trọng cao độ sự hợp tác trên lĩnh vực đó, sẽ cùng phía Nga cố gắng đẩy mạnh hợp tác kỹ thuật quân sự giữa hai nước hướng tới trình độ cao hơn và lĩnh vực mở rộng hơn.
Hỏi: Vào thời điểm các nước châu Âu tuyên bố các kế hoạch hạ thấp sự phụ thuộc vào nguồn năng lượng của Nga, phải chăng phía Trung Quốc đã chuẩn bị tăng mua dầu khí của Nga? Phải chăng Trung Quốc có thể bù đắp phần thiệt hại của Nga trên thị trường châu Âu?
Đáp: Trong lĩnh vực dầu khí, Trung Quốc và Nga trở thành đối tác chiến lược quan trọng của nhau, trong mấy năm gần đây sự hợp tác ấy liên tục có tiến triển mới, hợp tác năng lượng chủ yếu về dầu khí luôn luôn là lĩnh vực hợp tác thực sự Trung Quốc-Nga, có khối lượng lớn nhất, thành tích nhiều nhất, phạm vị rộng nhất. Hiện nay Nga đã trở thành một trong các nước cung ứng dầu khí chủ yếu nhất của Trung Quốc, và Trung Quốc cũng là thị trường quan trọng về xuất khẩu dầu khí của Nga. Thị trường Trung Quốc có tiềm lực lớn, nhu cầu không ngừng tăng. Hai bên sẽ tiếp tục dựa trên tinh thần bình đẳng cùng có lợi, phát huy tốt tác dụng đầu tàu của các dự án có tính chiến lược quan trọng, không ngừng đi sâu phát triển sự hợp tác nhất thể hóa Thượng-trung-hạ du trong lĩnh vực nguồn năng lượng truyền thống, thực hiện bổ sung lẫn nhau và có lợi lẫn nhau về ưu thế của hai bên.
Hỏi: Trong hợp tác kinh tế còn tồn tại những khả năng nào có thể tránh được sự trừng phạt đối với Nga? Trong thương mại song phương hiện nay, phần thanh toán bằng đồng bản tệ là bao nhiêu? Trong tình hình trừng phạt kinh tế đối với Nga đang tăng lên, phải chăng Moskva và Bắc Kinh đang dốc sức tăng thành phần thanh toán bằng đồng bản tệ?
Đáp: Trung Quốc và Nga là hai nước láng giềng lớn nhất của nhau và là đối tác hợp tác chiến lược lớn nhất, hợp tác kinh tế thương mại là nội dung quan trọng trong mối quan hệ hai nước. Năm ngoái, thương mại song phương vượt 140 tỷ USD, mở ra tiền đồ rộng lớn và tiềm lực to lớn. Hai bên đang cùng cố gắng tiến tới mục tiêu mà nguyên thủ hai nước đã xác định là năm 2024 kim ngạch buôn bán đạt mức 200 tỷ USD.
Đã nhiều năm nay hai nước triển khai thanh toán bằng đồng bản tệ. Trong thanh toán thương mại song phương Trung Quốc-Nga, tỷ lệ của đồng Nhân dân tệ đã từ 3,1% năm 2014 tăng lên 17,5% năm 2020. Tác dụng chi trả của đồng bản tệ dần dần tăng lên, đồng thời hạ thấp được rủi ro về tỉ giá đối với các công ty, tiết kiệm giá thành tỉ giá. Thanh toán bản tệ có ưu thế rõ rệt trong thương mại song phương Trung Quốc-Nga, nhu cầu thanh toán bản tệ của các công ty hai nước không ngừng tăng lên.
Hiện nay việc Mỹ và phương Tây trừng phạt Nga đúng là có gây ra khó khăn nhất định cho sự hợp tác Trung Quốc-Nga. Hai nước cần tăng cường liên thông, phối hợp giải quyết các khó khăn do sự trừng phạt đem lại cho việc thanh toán và lưu thông hàng hóa. Trung Quốc sẽ tiếp tục ủng hộ việc tăng cường tính giá thanh toán bằng bản tệ trong thương mại, đầu tư và tín dụng song phương, phát huy tốt tác dụng của các tổ chức cơ sở và cơ quan tài chính hai nước.
Hỏi: Ý muốn của Nga về việc bãi bỏ đồng USD trong thương mại với Trung Quốc phải chăng sẽ dẫn đến sự tăng trưởng việc chi trả băng đồng Nhân dân tệ số hóa? Điều đó có phải sẽ là bước đầu tiến tới khu vực thương mại không dùng đồng USD?
Đáp: Trong thương mại song phương Trung Quốc-Nga, hai nước chưa từng tuyên bố về phương thức chi trả thanh toán từ bỏ đồng USD hoặc đồng Euro, các phương thức thanh toán bằng bản tệ đều là hình thức bổ sung hữu ích trong thanh toán thương mại song phương. Sau này, trong thanh toán thương mại, hai bên sẽ căn cứ vào nhu cầu buôn bán thực tế giữa hai nước và tình hình hiện thực để áp dụng các hình thức hợp tác thực dụng và linh hoạt đa dạng.
Hỏi: Phải chăng Ngài đề xướng người Nga mở tài khoản đồng Nhân dân tệ? Phải chăng đang nghiên cứu khả năng sử dụng tại Trung Quốc hệ thống thanh toán MIR của Nga? Có đúng là đang dự kiến mở rộng sự hợp tác giữa Ngân hàng Nga với Ngân Liên [UnionPay của Trung Quốc], trong đó kể cả việc phát hành Thẻ Tín dụng tiêu chuẩn kép MIR và Ngân Liên [MIR and UnionPay dual-standard cards]?
Đáp: Những năm gần đây, do kết cấu và bố cục khu vực kinh tế Trung Quốc liên tục được cải thiện, cải cách mở cửa đi vào chiều sâu, mặt cơ bản của kinh tế Trung Quốc không ngừng tốt lên, thành tích phát triển nổi bật, tạo điều kiện mạnh mẽ nâng đỡ việc quốc tế hóa đồng Nhân dân tệ. Số liệu do IMF công bố trong báo cáo “Cơ cấu dự trữ ngoại tệ nhà nước” cho thấy, quý IV năm 2021, phần của đồng Nhân dân tệ trong dự trữ ngoại tệ toàn cầu đạt mức cao kỷ lục, tăng lên tới 2,79%. Đặc biệt là năng lực chống rủi ro của tỉ giá đồng Nhân dân tệ đã liên tục được tăng cường, trong tình hình có các nhân tố rủi ro như dịch bệnh COVID-19, xung đột địa chính trị, đồng Nhân dân tệ vẫn giữ được cơ bản ổn định ở mức cân bằng hợp lý, chẳng những phát huy tác dụng quan trọng đối với việc ổn định thị trường tài chính mà còn tăng cường được sức hút của tài sản đồng Nhân dân tệ.
Trung Quốc hoan nghênh dân chúng Nga căn cứ vào nhu cầu thực tế mà sử dụng đồng Nhân dân tệ hoặc gửi tiền bằng đồng Nhân dân tệ. Nhiều năm qua, UnionPay đã triển khai nghiệp vụ tại Nga, ngày càng có nhiều dân chúng Nga chấp nhận và sử dụng nghiệp vụ đó. Ngân hàng Nhà nước hai bên sẽ bàn bạc xác định vấn đề phát triển và sử dụng hệ thống thanh toán MIR của Nga hoặc hệ thống thanh toán UnionPay của Trung Quốc.
Hỏi: Trong tình hình chịu sức ép trừng phạt, phải chăng có thể tăng tốc thực hiện dự án máy bay chở khách đường dài CR929 mà Trung Quốc-Nga cùng triển khai? Hiện nay dự án này đang ở vào giai đoạn nào?
Đáp: Dự án máy bay chở khách đường dài thân rộng CR929 là một trong các dự án hợp tác quan trọng của Trung Quốc-Nga. Hiện nay hai bên đã đạt được đồng thuận về các vấn đề chính như đầu tư, thiết kế, phân công nghiên cứu triển khai. Công tác liên kết nghiên cứu chế tạo đang triển khai thuận lợi.
Hỏi: Cách đây ít lâu ông Rogozin, Giảm đốc Cơ quan Vũ trụ Liên bang Nga, nói vì Washington tiến hành trừng phạt nên Nga không cho Mỹ tham gia dự án “Sao Kim—D” của Nga, Moskva sẽ hoàn thành dự án này một mình hoặc có sự tham gia của Trung Quốc . Ông xác nhận đã chỉ thị Cơ quan Vũ trụ Nga bắt đầu đàm phán với Trung Quốc về vấn đề hỗ trợ kỹ thuật trong tất cả các dự án thám hiểm không gian. Công việc này hiện tiến triển ra sao?
Đáp: Nga là nước lớn về hàng không vũ trụ, công nghệ hàng không vũ trụ Nga có bề dầy, có ưu thế tự thân và đặc sắc riêng. Trong những năm gần đây sự nghiệp hàng không vũ trụ của Trung Quốc thu được thành tựu nổi bật, cách đây ít lâu phi thuyền chở người “Thần Châu 13” hạ cánh thành công, nhiệm vụ phi hành thành công trọn vẹn.
Trung Quốc đánh giá cao việc cùng Nga triển khai hợp tác về hàng không vũ trụ. Hai bên đang triển khai hợp tác hữu hiệu với quy mô rộng lớn về thăm dò Mặt Trăng và không gian sâu, du hành chở người, dẫn đường vệ tinh, quan trắc Trái Đất, kỹ thuật không gian. Hợp tác hàng không vũ trụ đã trở thành bộ phận quan trọng trong mối quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Trung Quốc-Nga ở thời đại mới, có không gian hợp tác rộng lớn và triển vọng phát triển tốt. Tin rằng sự liên hợp giữa hai cường quốc Trung Quốc-Nga tất sẽ thu được hiệu quả một cộng một lớn hơn hai, đem lại hạnh phúc cho nhân dân hai nước và cho toàn nhân loại.
Hỏi: Trong bối cảnh Nga bị trừng phạt, phải chăng Bắc Kinh có ý định tăng cung cấp cho Nga các sản phẩm công nghệ cao? Khi các công ty phương Tây rời bỏ thị trường lĩnh vực sản phẩm điện tử ở Nga, phải chăng Trung Quốc sẽ chuẩn bị bù vào?
Đáp: Buôn bán sản phẩm công nghệ cao Trung Quốc-Nga đang được thúc đẩy theo quy luật thị trường và theo nhu cầu. Thực tế chứng tỏ, sự hợp tác đổi mới công nghệ Trung Quốc-Nga có tiềm lực lớn, tiền đồ rộng mở. Trong thời kỳ 2020-2021, sự hợp tác này đã thu được thành quả to lớn. Hợp tác Trung Quốc-Nga trong lĩnh vực KHKT tuân theo quy luật sáng tạo đổi mới, không chịu sự can nhiễu từ các nhân tố khác, độc lập tự chủ tiến hành. Hai bên sẽ dựa trên tinh thần cùng có lợi cùng thắng, tiếp tục đẩy mạnh sự hợp tác trên lĩnh vực này.
Hỏi: Trước tình hình nhiều công ty sản xuất ô tô rời khỏi thị trường Nga, phải chăng các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc sẽ có kế hoạch tăng cường lượng xe cung cấp cho Nga và tăng sản lượng xe sản xuất tại Nga? Các công ty ô tô Trung Quốc có thể đáp ứng nhu cầu phát sinh hay không?
Đáp: Hiện nay các nhãn hiệu ô tô Trung Quốc như Trường Thành, Kỳ Thụy đã phát triển nhiều năm ở Nga, các công ty này nắm chính xác nhu cầu thị trường để đưa ra nhiều mẫu xe qua lựa chọn và đã thu được thành tích tốt. Đặc biệt các mẫu xe Trường Thành, Haval bán rất chạy tại Nga, được đông đảo dân chúng Nga ưa thích và chấp nhận.
Những năm gần đây công nghiệp ô tô Trung Quốc phát triển nhanh, chất lượng tốt, tính năng đa dạng, trên một số lĩnh vực đã qua mặt đối thủ cạnh tranh nước ngoài. Các công ty ô tô Trung Quốc sẽ căn cứ theo đặc điểm và nhu cầu của thị trường Nga, tiếp tục thâm canh thị trường này, cố gắng nâng cao sản lượng và lượng tiêu thụ. Tin rằng dựa vào ưu thế chuỗi sản nghiệp tự thân, dựa vào tiềm lực nghiên cứu chế tạo và không ngừng nâng cao chất lượng và sức ảnh hưởng hàng hiệu, ngành xe hơi Trung Quốc tất nhiên sẽ giành được thị phần lớn hơn, được dân chúng Nga yêu thích hơn.
Nguyễn Hải Hoành biên dịch từ nguồn tiếng Trung中方是否准备增购俄石油天然气？中国驻俄大使回应俄媒提问, 2022-05-06.
