Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Các nhà lãnh đạo Mỹ, Canada và Mexico ra tuyên bố chung lên án vụ bạo loạn ở Brazil của những người ủng hộ cựu tổng thống Jair Bolsonaro. Trong khi đó, một số đảng viên Dân chủ của Joe Biden đã yêu cầu ông trục xuất Bolsonaro khỏi Mỹ — ông này hiện đang nằm viện ở Florida để chữa bệnh liên quan vùng bụng. Cảnh sát Brazil đã bắt giữ khoảng 1.500 người liên quan đến vụ bạo loạn tại các tòa nhà chính phủ ở thủ đô Brasília hôm 8/1.
Bộ Tài chính Nga cho biết thâm hụt ngân sách của nước này đã tăng lên mức kỷ lục 3,3 nghìn tỷ rúp (47 tỷ đô la) trong năm 2022. Nga trang trải cho chi phí xâm lược Ukraine bằng nguồn thu từ khí đốt và dầu mỏ, qua đó duy trì được thặng dư ngân sách trong phần lớn thời gian của năm. Tuy nhiên, các hạn chế đối với năng lượng nhập khẩu từ Nga của châu Âu và trần giá dầu của G7 đã khiến ngân sách của nước này thu hẹp đáng kể trong tháng 12.
EU và NATO ký một tuyên bố chung — lần đầu tiên kể từ năm 2018 — nhằm đoàn kết chống lại “các mối đe dọa và thách thức an ninh” từ Nga và Trung Quốc. Thỏa thuận này chính thức thừa nhận mối quan hệ bền chặt hơn giữa hai tổ chức kể từ khi Nga xâm lược Ukraine. Trước đó nó liên tục bị hoãn do lo ngại việc EU can thiệp vào chính sách quốc phòng sẽ làm suy yếu vai trò của NATO.
Theo Bộ Quốc phòng Anh, quân Nga có thể đang kiểm soát hầu hết Soledar, một thị trấn gần Bakhmut ở vùng Donbas phía đông Ukraine. Nga và lính đánh thuê của Tập đoàn Wagner giờ đây có thể sẽ chuyển sang mục tiêu giành lại Bakhmut. Trước đó, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết Soledar đã trở thành bình địa phủ đầy xác chết quân Nga khi Ukraine đẩy lùi cuộc tiến công.
Lượng phát thải khí nhà kính của Mỹ tăng 1,3% trong năm 2022, theo ước tính của công ty nghiên cứu Rhodium Group. Như vậy chỉ số khí thải của Mỹ đã quay lại quỹ đạo dài hạn là tăng chậm lại sau đại dịch, vốn làm phát thải giảm đột ngột trong năm 2020 và tăng mạnh 6% trong năm 2021. Lượng khí thải tương đối do hoạt động kinh tế tạo ra dường như cũng đang giảm.
Trung Quốc ngừng cấp thị thực ngắn hạn cho người đến từ Nhật Bản và Hàn Quốc để trả đũa việc hai nước này áp đặt các hạn chế covid-19 lên người đến từ Trung Quốc. Đại sứ quán Trung Quốc tại Seoul cho biết sẽ điều chỉnh chính sách nếu Hàn Quốc dỡ bỏ “các hạn chế nhập cảnh mang tính phân biệt đối xử.” Trong khi đó, Pfizer thông báo bắt đầu sản xuất Paxlovid, một loại thuốc kháng virus có tác dụng chống covid, tại Trung Quốc trong vòng ba đến bốn tháng.
Sàn giao dịch tiền điện tử Coinbase thông báo sa thải khoảng 950 nhân viên, tương đương 20% lực lượng lao động, trong lần sa thải thứ ba của công ty kể từ tháng 6. Lĩnh vực tiền điện tử đã mất hơn 1 nghìn tỷ đô la trong năm ngoái vì lãi suất tăng và hậu quả từ vụ sụp đổ của sàn giao dịch FTX. Giám đốc điều hành của Coinbase đã cảnh báo “hậu quả lây lan tệ hơn nữa” và đổ lỗi cho “những kẻ hành động vô đạo đức” — một sự ám chỉ không hề giấu giếm đến Sam Bankman-Fried, ông chủ cũ của FTX.
Con số trong ngày: Ít nhất 3.000, là số người bị bắt cóc vào năm ngoái ở Nigeria, tăng gần 30 lần so với năm 2016.
TIÊU ĐIỂM
Nhiều khó khăn bủa vây Brazil
Tuần này các công tố viên ở Brazil sẽ điều tra xem nhờ đâu mà hàng nghìn người ủng hộ Jair Bolsonaro, cựu tổng thống cánh hữu, lại có thể xông vào Quốc hội, dinh tổng thống, và Tòa án Tối cao vào Chủ nhật. Các công tố viên sẽ tập trung vào phương diện tài chính của vụ bạo loạn và tại sao lực lượng an ninh ở thủ đô Brasília không ngăn chặn được nó. Những người biểu tình tin rằng cuộc bầu cử hồi tháng 10 — với phần thắng thuộc về cựu tổng thống cánh tả Luiz Inácio Lula da Silva — là gian lận.
Thái độ phẫn nộ của công chúng về vụ bạo loạn có thể giúp ông Lula thông qua được những cải cách kinh tế cần thiết. Nhưng nó sẽ không kéo dài vì nền kinh tế kém tích cực. Đến thứ Tư này, khi doanh số bán lẻ của tháng 11 được công bố, người ta sẽ biết được tình trạng của nền kinh tế. Ngân hàng trung ương dự đoán tăng trưởng thực sẽ chỉ đạt 1% trong năm 2023. Nó bị kìm hãm bởi lãi suất tăng và lo ngại về cuộc khủng hoảng tài khoá của Brazil. Chính phủ Lula đã hứa hẹn công bố một khuôn khổ tài khóa mới để giảm thâm hụt ngân sách và cải cách thuế.
Kinh tế Úc vẫn sáng sủa hơn nhiều nước giàu khác
Các số liệu được công bố vào thứ Tư sẽ cho thấy liệu Úc có đang kiểm soát được lạm phát hay không. Lạm phát lên mức 6,9% trong năm tính đến tháng 10 năm 2022, giảm từ mức cao nhất 32 năm qua là 7,3% hồi tháng 9. Ngân hàng Dự trữ Úc dự đoán lạm phát sẽ đạt đỉnh khoảng 8%, trước khi giảm trong năm 2023.
Mặc dù cao, tỷ lệ lạm phát của Úc vẫn thấp hơn nhiều so với mức trung bình của các nước OECD. Nền kinh tế của nó vẫn tăng trưởng bất chấp nhiều đợt thắt chặt tiền tệ. Các ngân hàng trung ương dự đoán Úc sẽ tăng trưởng khoảng 1,5% trong năm nay theo giá trị thực, trong khi nhiều nước khác rơi vào suy thoái. Điều này nhờ một phần vào trữ lượng năng lượng phong phú và lượng người nhập cư phục hồi sau đại dịch. Úc đã trải qua gần 30 năm không suy thoái trước khi đại dịch gây ra suy thoái ngắn trong năm 2020. Và họ khả năng cao sẽ tránh được suy thoái toàn cầu sắp tới.
Thời kỳ khó khăn của tập đoàn Goldman Sachs
Goldman Sachs đang trải qua những ngày ảm đạm. Ngân hàng này dự kiến sẽ sa thải 3.200 nhân viên vào thứ Tư – đợt sa thải lớn nhất kể từ khủng hoảng tài chính 2008. Và những người còn giữ được việc sẽ thấy tiền thưởng của mình thu hẹp đi vào cuối tháng này. Ngay cả các quầy cà phê cao cấp tại sở làm cũng không còn miễn phí cho nhân viên nữa.
Lãi suất cao và lo ngại suy thoái kinh tế đang khiến Phố Wall bớt sôi động đi. Goldman sẽ đặc biệt cắt giảm hai mảng giao dịch và ngân hàng đầu tư, tương tự như các ngân hàng đầu tư đối thủ khác. Nhưng hoàn cảnh của Goldman nghiêm trọng hơn vì Marcus, một dự án thử nghiệm cho vay tiêu dùng đã thua lỗ suốt từ khi ra mắt vào năm 2016. Hồi tháng 10, Marcus được cải tổ lần thứ ba trong ba năm qua để giúp giảm bớt một số khoản lỗ. Ngoài ra nguyên nhân cho đợt cắt giảm của Goldman còn là vì thuê quá nhiều nhân viên. David Solomon, CEO kể từ năm 2018, tiến hành tuyển dụng ráo riết nhưng sau đó không thanh lọc các “nhân viên kém hiệu quả” hàng năm trong giai đoạn đại dịch. Giờ đây Goldman dường như đang chạy đua cho kịp thời gian đã mất.
