Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Các quan chức địa phương cho biết số người chết trong vụ tấn công tên lửa của Nga vào tòa nhà chung cư ở Dnipro, một thành phố Ukraine, đã tăng lên 40 người. Vụ tấn công đã khiến phương Tây cam kết gửi thêm vũ khí hạng nặng cho Ukraine. Trong khi đó, Belarus và Nga đồng tổ chức tập trận không quân “thuần túy phòng thủ” vào thứ Hai – khiến Ukraine lo ngại Điện Kremlin có kế hoạch tấn công đường bộ từ Belarus.
Bộ trưởng Quốc phòng Đức Christine Lambrecht tuyên bố từ chức sau nhiều chỉ trích về thông điệp bà đăng trên mạng xã hội vào đêm giao thừa. Trong video — được quay với pháo hoa ở hậu cảnh — bà nói cuộc chiến ở Ukraine gắn liền với “nhiều cuộc gặp gỡ với những con người thú vị, tuyệt vời.” Bà Lambrecht, một thành viên của Đảng Dân chủ Xã hội cầm quyền, còn bị chỉ trích vì các thiếu sót quản lý trong tiến trình cải cách quân đội.
Trùm mafia khét tiếng người Ý Matteo Messina Denaro đã bị bắt sau 30 năm trốn chạy. Ông Denaro bị kết án chung thân vắng mặt vì tội giết người, trong đó có vụ giết hai công tố viên nổi tiếng, Giovanni Falcone và Paolo Borsellino, vào năm 1992. Thủ tướng Ý Giorgia Meloni gọi đây là “chiến thắng lớn của quốc gia.”
Giới chức Trung Quốc cho phép Didi, một ứng dụng gọi xe, mở lại đăng ký người dùng mới. Didi bị xóa khỏi các cửa hàng trực tuyến từ năm 2021 vì công ty này lên sàn ở Mỹ mà không tham vấn các quan chức Trung Quốc. Họ nhanh chóng bị buộc hủy niêm yết và bị điều tra an ninh mạng. Việc nới lỏng các hạn chế cho thấy chính phủ Trung Quốc có thể sẽ chấm dứt cuộc đàn áp các công ty công nghệ.
Chủ tịch Ủy ban Giám sát Hạ viện Hoa Kỳ, người thuộc đảng Cộng hòa, đã yêu cầu được xem nhật ký khách đến thăm nhà của tổng thống Joe Biden ở Delaware. Tin từ ngày 9 tháng 1 cho thấy các tài liệu mật đã được phát hiện ở nhà ông từ tháng 11; bên cạnh một lô khác vừa được tìm thấy trong tuần này. Đảng Cộng hòa tố cáo phe Dân chủ đạo đức giả — vì đảng này luôn cho rằng Donald Trump phải bị truy tố vì vi phạm quy định về tài liệu mật.
Cảnh sát Nepal cho biết “khả năng cao không có” ai sống sót trong vụ rơi máy bay gần thị trấn Pokhara. Có 72 người trên máy bay và 69 người được xác nhận đã thiệt mạng. Đây là vụ tai nạn hàng không nghiêm trọng nhất của Nepal kể từ năm 1992. EU đã cấm các hãng hàng không Nepal vào không phận của họ từ năm 2013 vì lo ngại về an toàn.
Các nhà khoa học lần đầu tiên chứng minh được các xung laser cường độ cao có thể dẫn tia sét “đi qua một khoảng cách đáng kể.” Để tiến hành thí nghiệm này, họ chiếu một loạt tia laser mạnh vào các đám mây dông trên một ngọn núi ở Thụy Sĩ vào mùa hè năm 2021. Đây có thể là một bước phát triển lớn cho hệ thống chống sét dựa trên tia laser chuyên dụng cho các sân bay và cơ sở hạ tầng lớn.
TIÊU ĐIỂM
Belarus mở phiên toà xử các nhà hoạt động dân chủ
Thứ Ba này phiên tòa xét xử Sviatlana Tsikhanouskaya và bốn nhà hoạt động dân chủ Belarus khác sẽ bắt đầu. Nhưng bà Tskihanouskaya — lãnh đạo phe đối lập của đất nước, người đã đứng ra thách thức tổng thống Alexander Lukashenko trong cuộc bầu cử 2020 — sẽ không có mặt. Bà đã rời đất nước ngay sau cuộc bầu cử và đã sống lưu vong kể từ đó. Tuần này bà sẽ đến Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos để nói về hồi sinh kinh tế ở một Belarus dân chủ.
Những chỉ trích về hồ sơ nhân quyền của Belarus đang nhường chỗ cho làn sóng lên án việc nước này ủng hộ Nga xâm lược Ukraine. Nhưng Belarus đang đẩy mạnh đàn áp kể từ sau cuộc bầu cử: hàng trăm nhóm xã hội dân sự bị đóng cửa, bên cạnh khoảng 1.500 người bất đồng chính kiến bị bắt giam. Đầu tháng 1, nhà hoạt động nhân quyền Ales Bialiatski, chủ nhân giải Nobel Hòa bình, đã bị xét xử ở thủ đô Minsk vì tội tài trợ biểu tình. Bà Tsikhanouskaya được cho là bị buộc tội phản quốc và bạo loạn, và chắc chắn sẽ bị kết tội. Bà đã gọi phiên tòa là một “sự ô nhục.”.
Thị trường lao động Anh thắt chặt
Số liệu lạm phát tháng 12 của Anh, được công bố vào thứ Tư, sẽ cho thấy áp lực giá cả đang giảm nhẹ, phần nào nhờ giá năng lượng giảm. Nhưng quan trọng hơn đối với các quyết định lãi suất trong tương lai của Ngân hàng Anh sẽ là số liệu thị trường lao động trong ba tháng tính đến tháng 11, được công bố vào thứ Ba.
Mặc dù nền kinh tế đang chậm lại, có rất ít dấu hiệu cho thấy tỷ lệ thất nghiệp của Anh đang tăng. Một thị trường lao động thắt chặt như vậy là mối lo cho ngân hàng trung ương. Nhưng vấn đề đáng quan ngại hơn là việc lượng lớn người lao động rời bỏ thị trường lao động trong thời kỳ đại dịch, chủ yếu là người cao tuổi. Để kéo họ quay lại, bộ tài chính Anh thậm chí đã cân nhắc tạm thời giảm thuế cho người trên 50 tuổi để hạ tỉ lệ nghỉ hưu sớm. Tăng cung để hạ nhiệt thị trường lao động sẽ ít đau đớn hơn là dùng lãi suất cao để kéo giảm cầu.
Tiến trình điều tra vụ giẫm đạp Itaewon
Cuộc điều tra của quốc hội Hàn Quốc về vụ giẫm đạp ở Seoul hôm 29 tháng 10 năm 2022, vốn khiến 159 người thiệt mạng, sẽ khép lại vào thứ Ba. Nó sẽ không thể an ủi nhiều gia đình các nạn nhân. Các thành viên của uỷ ban có nhiệm vụ điều tra lý do tại sao những người đi chơi lễ Halloween lại được phép chen chúc vào các con hẻm chật hẹp của Itaewon, một địa điểm tiệc tùng nổi tiếng, để dẫn đến thương vong thảm khốc. Nhưng thay vào đó họ đã bị phân tâm bởi các hoạt động chính trị, những lời buộc tội mang tính tư lợi và đấu khẩu nảy lửa. Cuộc điều tra riêng của cảnh sát kết thúc hôm 13 tháng 1 đề nghị truy tố 23 người. Chỉ có các cơ quan chức năng địa phương bị cáo buộc, dù một số người cho rằng chính phủ quốc gia phải chịu trách nhiệm.
Đây là bi kịch thứ hai vì buông lỏng quản lý xảy ra với giới trẻ Hàn Quốc trong những năm gần đây. Năm 2014, vụ chìm phà ngoài khơi bờ biển phía tây nam của đất nước đã giết chết hơn 300 người, hầu hết là học sinh. Chính thảm họa đó đã góp phần khiến tổng thống bị mất chức. Gia đình các nạn nhân ở Seoul, và công chúng, sẽ tiếp tục thúc đẩy tìm kiếm câu trả lời.
