Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ giữ nguyên lãi suất cơ bản ở mức 5,25% đến 5,5%, mà hiện là mức cao nhất 22 năm qua. Các lãnh đạo Fed nói sẽ có thêm một đợt tăng lãi suất nữa trong năm nay, với kỳ vọng giữ lãi suất ổn định trong năm tới để chống lạm phát.
Lệnh ngừng bắn được thực hiện ở Nagorno-Karabakh, một ngày sau khi ít nhất 32 người được cho là đã thiệt mạng trong cuộc tấn công của Azerbaijan vào phe ly khai Armenia. Theo thỏa thuận, lực lượng dân quân Armenia trong khu vực sẽ giải giáp và giải tán. Cuộc chiến ở Karabakh hồi năm 2020 đã chứng kiến Azerbaijan chiếm lại lãnh thổ trong và xung quanh khu vực. Cuộc tấn công mới nhất của Azerbaijan, và thỏa thuận đình chiến hôm nay, xem như đã định đoạt số phận của Karabakh.
Trong bài phát biểu trước Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã chỉ trích ghế thường trực và quyền phủ quyết của Nga. Ông cũng đề xuất một hội nghị thượng đỉnh hòa bình. Đây là lần đầu tiên ông Zelensky trực tiếp tham dự hội đồng và là lần đầu tiên ông ngồi cùng bàn với các quan chức cấp cao của Nga kể từ khi Nga xâm lược Ukraine. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cũng sẽ phát biểu.
Thủ tướng Anh Rishi Sunak tuyên bố sẽ làm suy yếu một số biện pháp khử carbon ở nước ông. Cụ thể chính phủ sẽ trì hoãn lệnh cấm mua ô tô chạy bằng xăng và dầu diesel mới cho đến năm 2035. Ngoài ra, các hộ gia đình cũng sẽ không bị buộc phải thay thế nồi hơi bằng máy bơm nhiệt cho đến năm 2035. Ông Sunak gọi cách tiếp cận của mình là “thực tế hơn.”
Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu đã gặp tổng thống Joe Biden bên lề Đại hội đồng Liên Hợp Quốc. Đây là lần đầu tiên hai người gặp nhau kể từ khi ông Netanyahu trở lại nắm quyền vào tháng 12 năm ngoái. Đầu năm nay, ông Biden đã chỉ trích ông Netanyahu về những nỗ lực làm suy yếu tòa tối cao của Israel, và từ đó quyết không mời ông đến thăm Nhà Trắng.
Đức kêu gọi chính phủ Ba Lan phản hồi trước những cáo buộc cho rằng nước này đồng lõa trong việc cung cấp thị thực mà không kiểm tra đầy đủ. Các đảng đối lập ở Ba Lan cho rằng chính phủ biết về hoạt động này, trong đó những người di cư đến từ ngoài EU trả tiền cho trung gian để đẩy nhanh quá trình nộp đơn. Vụ bê bối đã làm rung chuyển đảng Luật pháp và Công lý cầm quyền, vốn đang tranh cử cho cuộc bầu cử vào tháng tới dựa trên cương lĩnh chống nhập cư.
Ấn Độ kêu gọi công dân thận trọng khi đến Canada, cảnh báo về “các hoạt động chống Ấn Độ ngày càng gia tăng.” Quan hệ hai bên xấu đi kể từ khi Canada cáo buộc cơ quan an ninh Ấn Độ dàn dựng vụ bắn Hardeep Singh Nijjar, một người Canada theo đạo Sikh mà Ấn Độ coi là khủng bố, ở Vancouver hồi tháng 6. Ông Nijjar ủng hộ việc thành lập một nhà nước ly khai theo đạo Sikh ở miền bắc Ấn Độ.
Con số trong ngày: 17 tỷ USD, là tổng doanh số bán vũ khí của Hàn Quốc trong năm 2022, gấp đôi số tiền của năm trước đó.
TIÊU ĐIỂM
Tình hình thương mại của châu Á qua trường hợp Hàn Quốc
Hàn Quốc, nhà cung cấp chất bán dẫn và linh kiện điện tử hàng đầu thế giới, được coi là trung tâm thương mại của châu Á, sẽ công bố số liệu xuất khẩu trong 20 ngày đầu tiên của tháng 9 vào thứ Năm. Những con số này sẽ phần nào cho thấy các “Công xưởng châu Á” đang hoạt động ra sao.
Nhu cầu toàn cầu yếu và tồn kho cao đã gây tổn hại cho các nhà sản xuất trong khu vực trong năm qua. Ví dụ, xuất khẩu của Hàn Quốc giảm 16,4% tính theo đồng đô la trong năm tính đến tháng 7. Nhưng số liệu của tháng 8 tốt hơn dự kiến, làm dấy lên hy vọng rằng chu kỳ thương mại có thể đã chạm đáy. Điều tương tự cũng xảy ra ở Trung Quốc và Đài Loan. Tuy nhiên số liệu thương mại của Hàn Quốc trong 10 ngày đầu tháng này kém khả quan hơn. Do đó, thị trường vẫn chưa nắm rõ được hướng đi của toàn ngành.
Zelensky đến thủ đô Mỹ
Sau màn thể hiện cứng rắn tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York, thứ Năm này Volodymyr Zelensky sẽ đến thăm Washington. Tổng thống Ukraine sẽ theo đuổi hai mục tiêu khi gặp tổng thống Joe Biden và các lãnh đạo quốc hội. Thứ nhất, để đảm bảo được càng nhiều càng tốt danh sách vũ khí mong muốn của ông (dù ông Biden vẫn còn miễn cưỡng chưa cam kết cung cấp tên lửa ATACMS tầm xa mà Ukraine khao khát); và thứ hai, củng cố hỗ trợ cho nguồn viện trợ dồi dào trong tương lai. Yêu cầu của ông Biden để kêu gọi Quốc hội cấp thêm 24 tỷ USD cho Ukraine đang bị mắc kẹt trong mớ hỗn độn của chính trị ngân sách.
Khi ông Zelensky đến Washington hồi tháng 12, ông đã nhận được một tràng pháo tay dài hai phút tại Quốc hội. Nhưng nhiều thành viên đảng Cộng hòa, bao gồm cả ứng cử viên hàng đầu cho đề cử tổng thống của họ, Donald Trump, không muốn ký thêm những tấm séc lớn cho Ukraine. Ông Zelensky nói với The Economist trong tháng này rằng ông Trump sẽ “không bao giờ” ủng hộ tổng thống Nga, Vladimir Putin. Tuy nhiên, với tiến độ phản công chậm chạp của Ukraine và một cuộc chiến tiêu hao kéo dài có thể xảy ra, việc thuyết phục Washington kiên trì đang ngày càng khó khăn hơn.
Quốc hội Mỹ và tình hình phê chuẩn ngân sách
Chủ tịch Hạ viện Mỹ Kevin McCarthy có nhiều việc phải làm để tránh cho chính phủ đóng cửa — và để giữ chức vụ của mình. Các dân biểu có thời hạn đến ngày 30 tháng 9 để thống nhất về các hóa đơn chi tiêu cần thiết, nếu không chính phủ sẽ phải đóng cửa. Trọng tâm của ông McCarthy là thông qua một dự luật tạm thời để duy trì hoạt động trong khi Quốc hội đi tìm điểm chung. Vào Chủ nhật, một nhóm đảng viên Cộng hòa, hiện chiếm đa số 221-212 trong Hạ viện, đã đồng ý đề xuất một thỏa thuận có thời hạn một tháng.
Hạ viện dự kiến bỏ phiếu về vấn đề này vào thứ Năm. Nhưng những đảng viên Cộng hòa theo đường lối cứng rắn, những người coi việc đóng cửa là biện pháp cần thiết để có được các chính sách bảo thủ, đã từ chối bỏ phiếu tán thành. Do đó, các đảng viên Cộng hòa ôn hòa hơn có thể bị buộc phải đàm phán trực tiếp với phe Dân chủ tại Thượng viện, nơi đảng Dân chủ chiếm đa số mong manh, để thống nhất về luật có thể được Quốc hội thông qua với sự ủng hộ lưỡng đảng. Nếu mọi chuyện đến nước đó, uy quyền của ông McCarthy sẽ bị suy yếu đáng kể.
Thổ Nhĩ Kỳ tăng lãi suất một cách bất chợt
Dự đoán lãi suất của Thổ Nhĩ Kỳ trong thời đại ngày nay chỉ dành cho các thầy bói nổi tiếng của đất nước, những người tuyên bố đã phát hiện ra điềm báo trong bã cà phê. Song hầu như không ai đoán đúng được.
Tổng thống Recep Tayyip Erdogan tin rằng lãi suất cao sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng lạm phát, do đó đã chủ trương lãi suất thấp trong nhiều năm. Nhưng đến tháng 6 năm nay – trong bối cảnh giá cả tăng vọt và cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt nghiêm trọng – ông đã thay đổi chiến thuật và đại tu đội ngũ kinh tế của mình. Các nhà phân tích lập tức dự đoán lãi suất tăng mạnh, để rồi được tin ngân hàng trung ương chỉ tăng có 2,5 điểm phần trăm. Một tháng sau, khi thị trường đã kéo giảm kỳ vọng, ngân hàng bỗng nhiên tăng lãi suất lên tới 7,5 điểm phần trăm.
Lạm phát năm trong tháng 8 là gần 60%. Điều đó, kết hợp với đồng lira Thổ Nhĩ Kỳ yếu, có thể báo trước một bước tăng lãi khổng lồ vào thứ Năm. Reuters dự đoán lãi suất chuẩn của ngân hàng trung ương, hiện là 25%, sẽ được nâng lên 30%. Chính sách tiền tệ đang đi đúng hướng, nhưng chẳng ai biết tốc độ ra sao.
