Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Tổng thống Joe Biden đã gọi cuộc tấn công của Hamas vào Israel – vụ việc đẫm máu nhất kể từ cuộc tấn công của Ai Cập và Syria cách đây 50 năm – là “độc ác.” Ông cũng xác nhận có công dân Mỹ trong số những người bị Hamas bắt làm con tin (ông ví nhóm này như Nhà nước Hồi giáo), đồng thời cho biết 14 người Mỹ đã thiệt mạng. Israel tuyên bố đã tấn công 200 mục tiêu ở Gaza trong đêm và thu hồi thi thể của 1.500 tay súng Hamas trên lãnh thổ của mình. Hamas cảnh báo sẽ bắt đầu hành quyết các con tin Israel nếu Israel tiếp tục ném bom mục tiêu dân sự ở Gaza mà không báo trước.
Người đứng đầu hoạt động nhân đạo của Liên Hợp Quốc, Volker Turk, đã lên án việc Israel phong tỏa Gaza, khiến khu vực này bị cắt nguồn cung cấp thực phẩm, điện và nhiên liệu. Ông Turk cho rằng luật nhân đạo quốc tế nghiêm cấm một cuộc “bao vây” gây nguy hiểm đến tính mạng dân thường; cũng như việc Hamas bắt cóc con tin từ Israel. Gần 200.000 người, tương đương 1/10 dân số Gaza, đã phải rời bỏ nhà cửa.
PepsiCo cho biết sự phổ biến của các loại thuốc giảm cân không hề làm giảm lợi nhuận của công ty, với thu nhập quý tốt hơn mong đợi. Các loại thuốc mới ngăn chặn sự thèm ăn, qua đó giúp người dùng ăn vặt ít hơn. Tuần trước Walmart đã thông tin người Mỹ đang mua ít thực phẩm hơn. PepsiCo cho biết sẽ cung cấp các gói kiểm soát khẩu phần và đồ uống không đường cho người tiêu dùng quan tâm đến sức khỏe.
Hai tướng lĩnh cấp cao nhất của Ba Lan từ chức vài ngày trước cuộc bầu cử quốc gia đầy căng thẳng. Việc hai vị này từ chức đã giáng một đòn mạnh vào đảng Luật pháp và Công lý (PiS) cầm quyền, vốn đang muốn thể hiện mình là người bảo đảm an ninh quốc gia. Tomasz Piotrowski, chỉ huy tác chiến của các lực lượng vũ trang, đã xung đột với bộ quốc phòng vì một tên lửa Nga rơi xuống Ba Lan mà không hề được chú ý đến vào năm ngoái. Người thay thế ông đã được chỉ định.
IMF kêu gọi các ngân hàng trung ương tiếp tục kiểm soát chính sách tiền tệ khi quỹ nâng dự báo lạm phát toàn cầu từ 5,2% lên 5,8% vào năm tới. Tỷ lệ lạm phát toàn cầu đạt 8,7% vào năm 2022, mức cao nhất trong nhiều thập niên và dự kiến sẽ vẫn cao hơn hầu hết các mục tiêu của các ngân hàng trung ương trong năm 2024. Quỹ cũng hạ nhẹ dự báo tăng trưởng toàn cầu trong năm tới xuống 2,9%.
Hơn 29 người, trong đó có trẻ em, đã thiệt mạng ở miền bắc Myanmar trong một vụ đánh bom vào trại tị nạn. Trại này nằm trong khu vực do Quân đội Độc lập Kachin kiểm soát (đây là lực lượng đã nội chiến với quân đội Myanmar suốt nhiều thập niên qua). Vụ đánh bom là một trong những sự cố chết người nhất trong cuộc xung đột; chính quyền quân sự phủ nhận ra lệnh tấn công.
Các nhà khoa học đã tạo ra những con gà có khả năng kháng cúm gia cầm cao hơn bằng cách chỉnh sửa DNA của chúng. Sau khi cho những con gà đã được chỉnh sửa tiếp xúc với một lượng nhỏ bệnh cúm, chỉ có một trong mười con bị nhiễm bệnh. Tuy nhiên, với liều lượng gấp 1000 lần, virus thích nghi và vẫn gây ra các vụ nhiễm bệnh. Các nhà nghiên cứu cho biết khả năng kháng thuốc lâu dài có thể cần nhiều chỉnh sửa.
Con số trong ngày: 33.000, là quân số tại ngũ của quân đội Rwanda – không nhiều đối với một quốc gia đang muốn xuất khẩu lực lượng an ninh.
TIÊU ĐIỂM
Israel chuẩn bị cho chiến tranh
Quá trình chuẩn bị của Israel cho một cuộc xâm lược trên bộ vào Gaza sẽ tăng tốc từ thứ Tư. Cho tới nay không kích đã tấn công hơn 2.000 mục tiêu ở Palestine; quân dự bị với xe thiết giáp đang đổ về các điểm tập trung. Và Lầu Năm Góc đã bắt đầu cung cấp thêm đạn dược từ đầu tuần này.
Khi quá trình chuẩn bị diễn ra, thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu và Benny Gantz, lãnh đạo phe đối lập, dự kiến sẽ tiếp tục đàm phán để thành lập một chính phủ đoàn kết khẩn cấp, một mô hình tạm thời với các thành viên từ liên minh cầm quyền và phe đối lập. Cho đến nay, ông Netanyahu dường như đã từ chối những lời đề nghị có điều kiện từ ông Gantz, người muốn đảm bảo rằng quốc hội Israel sẽ không thông qua luật trong khi chính phủ khẩn cấp nắm quyền. Ông Gantz cũng gợi ý rằng kinh nghiệm quân sự là điều kiện bắt buộc để gia nhập “nội các chiến tranh” – điều mà nhiều thành viên trong liên minh cánh hữu của ông Netanyahu thiếu.
Con đường phía trước chắc chắn là nghiệt ngã. Đã có hơn 900 người Israel và 800 người Palestine thiệt mạng; một cuộc xâm lược vào Gaza sẽ có nghĩa là thương vong còn lớn hơn cho cả hai bên.
Liệu Hizbullah có tham chiến?
Những ngày sau cuộc chiến của Hamas với Israel, lo ngại về xung đột khu vực vẫn còn cao. Tên lửa và đạn pháo đã bay qua biên giới phía bắc của Israel theo cả hai hướng khi Hizbullah, lực lượng dân quân người Shia ở Lebanon được Iran hậu thuẫn, tấn công các vị trí của Israel ở Cao nguyên Golan.
Các nhà phân tích cho rằng đây chỉ đơn thuần là nỗ lực xoa dịu những kẻ cực đoan trong nội bộ Hizbullah, những người muốn tham chiến. Nhưng nhiều người Lebanon lo sợ một cuộc xung đột rộng hơn. Đường cao tốc ven biển đã bị tắc nghẽn do dòng ô tô đổ về miền bắc đất nước. Và, giống như Israel, Hizbullah đã cho tuyển quân hàng loạt. Môi trường xung đột dễ làm tăng nguy cơ mắc sai lầm – chính xác là điều đã gây ra cuộc chiến giữa Israel và Hizbullah năm 2006.
Hizbullah phải chứng minh rằng họ vẫn có sức chiến đấu ngang Hamas. Nhưng nhà lãnh đạo tối cao của Iran, Ayatollah Ali Khamenei, cần phải giữ Hizbullah toàn vẹn để đảm bảo còn nguyên khả năng răn đe Israel. Ông cũng đã cho phép các cuộc đàm phán trực tiếp giữa các nhà đàm phán hạt nhân của Iran và Mỹ. Để tối đa hóa sức nặng trên bàn đàm phán, ông có thể sẽ không muốn động tay chân quá nhiều.
Phe Cộng hoà ở Hạ viện Mỹ chọn ứng viên thay McCarthy
Vào thứ Tư, các đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện Mỹ sẽ cố gắng chọn một chủ tịch Hạ viện mới. Chức vụ này bị bỏ trống từ ngày 3 tháng 10, khi 8 thành viên nổi dậy của đảng Cộng hòa, cùng với tất cả các hạ nghị sĩ Dân chủ, bỏ phiếu lật đổ Kevin McCarthy trong một cuộc truất ngôi chưa từng có.
Chưa rõ ai sẽ kế nhiệm ông. Người chiến thắng cần 218 phiếu bầu; đảng Cộng hòa có 221 ghế. Có hai người đã tuyên bố tranh cử: Steve Scalise, lãnh đạo phe đa số bảo thủ trong Hạ viện; và Jim Jordan, người đồng sáng lập Freedom Caucus. Ông McCarthy dường như cũng quan tâm đến khả năng lấy lại vị trí của mình, và đang nhận được một số hỗ trợ.
Mục đích của cuộc bầu cử nội bộ vào thứ Tư là quyết định xem đảng Cộng hòa sẽ đưa ai ra để toàn thể Hạ viện bỏ phiếu. Người được đề cử sẽ được quyết định theo đa số đơn giản. Song cuộc bầu cử kéo dài của ông McCarthy hồi tháng 1 – trải qua 15 vòng bỏ phiếu – vẫn ám ảnh các đảng viên Cộng hòa. Do đó họ đặt mục tiêu có được nhất trí gần như tuyệt đối vào thứ Tư để đảm bảo bỏ phiếu suôn sẻ tại Hạ viện. Một viễn cảnh xa vời.
