30/11/1950: Tổng thống Truman từ chối loại trừ vũ khí nguyên tử

Nguồn: President Truman refuses to rule out atomic weapons, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1950, Tổng thống Harry S. Truman tuyên bố trong một cuộc họp báo rằng ông sẵn sàng cho phép sử dụng vũ khí nguyên tử để đạt được hòa bình ở Triều Tiên. Vào thời điểm Truman đưa ra thông báo, Trung Quốc cộng sản đã tham gia cùng lực lượng Bắc Triều Tiên trong các cuộc tấn công vào quân đội Liên Hiệp Quốc, vốn bao gồm lính Mỹ, những người đang cố gắng ngăn chặn sự bành trướng của cộng sản vào Hàn Quốc.

Truman đổ lỗi cho Liên Xô vì đã sử dụng lính cộng sản Trung Quốc như một phần trong kế hoạch của mình nhằm truyền bá chủ nghĩa cộng sản sang châu Á. Tổng thống Mỹ cũng cam kết “tăng cường khả năng phòng thủ của chúng ta đến mức mà chúng ta có thể nói chuyện—theo cách chúng ta nên làm—như một bên có thẩm quyền.” Sau đó, báo chí hỏi Truman dự định làm gì nếu phe Quốc Dân Đảng, những người đang đấu tranh chống lại sự lan rộng của chủ nghĩa cộng sản trên đất nước họ, không tham gia vào cuộc xung đột Triều Tiên. Truman trả lời rằng Mỹ sẽ thực hiện “bất kỳ bước đi nào cần thiết” để ngăn chặn sự bành trướng của cộng sản ở Triều Tiên. Một phóng viên liền hỏi “Điều đó có bao gồm bom nguyên tử không?” Truman đáp “Điều đó bao gồm mọi vũ khí mà chúng ta có.”

Năm 1945, Truman đã cho phép sử dụng hai quả bom nguyên tử để chấm dứt chiến tranh với Nhật Bản. Bom được thả xuống hai thành phố Hiroshima và Nagasaki, và dù quân Nhật đã đầu hàng nhưng kết quả kinh hoàng vẫn còn in đậm trong tâm trí mọi người. Vào thời điểm đó, Mỹ là quốc gia duy nhất sở hữu vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, khi xung đột Triều Tiên nổ ra, Liên Xô cũng đã phát triển được bom nguyên tử.

Sau khi khẳng định tổng thống luôn phải cân nhắc đến việc sử dụng vũ khí hạt nhân trong bất kỳ kịch bản nào liên quan đến quân đội Mỹ, Truman đã đảm bảo với báo giới ngày hôm đó rằng ông không bao giờ muốn thấy loại bom này được sử dụng một lần nữa. “Đó là một vũ khí khủng khiếp và không nên sử dụng nó trên những người đàn ông, phụ nữ, và trẻ em vô tội.” Truman vẫn để tâm đến sự nguy hiểm của cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân cho đến cuối nhiệm kỳ của mình. Trên thực tế, trong bài phát biểu chia tay Quốc hội năm 1953, ông cảnh báo, “Chúng ta đang tiến rất nhanh về phía trước, trong việc làm chủ vũ khí nguyên tử…hướng tới những đỉnh cao chưa thể lường trước được của sức mạnh hủy diệt, khi con người có thể phá hủy cấu trúc của cả một nền văn minh…một cuộc chiến như vậy không phải là một chính sách khả thi đối với những người có lý trí.”

Sau cùng, xung đột Triều Tiên đã kết thúc trong bế tắc, nhưng không có bên nào sử dụng vũ khí nguyên tử. Bán đảo Triều Tiên được chia thành khu vực dân chủ ở phía nam và cộng sản ở phía bắc, với một khu phi quân sự ngăn cách hai khu vực này, do quân đội Mỹ tuần tra cho đến tận ngày nay. Chính phủ cộng sản Bắc Triều Tiên hiện đang trong quá trình phát triển vũ khí hạt nhân của riêng mình.