Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Không kích của Israel ở miền nam Lebanon đã giết chết một chỉ huy cấp cao của Hizbullah, một nhóm chiến binh do Iran hậu thuẫn. Cuộc tấn công được thực hiện sau khi ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cảnh báo xung đột ở Trung Đông “có thể dễ dàng di căn lan rộng” trong bối cảnh ông công du 5 ngày tới khu vực. Ông sẽ đến thăm Ả Rập Saudi vào thứ Hai trước khi tới Israel, nơi ông dự kiến sẽ thúc giục các quan chức nỗ lực tránh thương vong cho dân thường ở Gaza. Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu thề sẽ tiếp tục chiến đấu cho đến khi Hamas bị loại bỏ.
Tổng thống Somalia, Hassan Sheikh Mohamud, cảnh báo Ethiopia không nên tiến tới thỏa thuận với Somaliland, một khu vực ly khai của Somalia, về quyền tiếp cận Biển Đỏ. Thỏa thuận sẽ chứng kiến Ethiopia đổi cổ phần của hãng hàng không quốc doanh Ethiopian Airlines cho Somaliland để đổi lấy một hành lang xuyên lãnh thổ đến bờ biển. Ông Mohamud cho biết ông sẽ “thực hiện mọi biện pháp cần thiết” để bảo vệ “lãnh thổ Somali.”
Cổ phiếu Boeing giảm 8,6% trong phiên giao dịch sớm sau khi cánh cửa của một chiếc 737 Max 9 bị rơi ra trong chuyến bay của Alaska Airlines hôm thứ Sáu. Vụ tai nạn khiến cơ quan quản lý Mỹ cấm các máy bay cùng mẫu, đồng thời làm giảm giá cổ phiếu của Spirit AeroSystems, một nhà cung cấp lớn của Boeing. Cổ phiếu của Alaska Airlines và United, một hãng hàng không lớn khác, cũng sụt giảm.
Élisabeth Borne từ chức thủ tướng Pháp. Được biết đến như một nhà kỹ trị hiệu quả, bà Borne là người phụ nữ thứ hai giữ chức vụ này. Cũng như bà Borne, tổng thống Emmanuel Macron đang có tỷ lệ ủng hộ thấp, và dự kiến sẽ cải tổ nội các để củng cố đảng trung dung của ông trước phe cực hữu đang trỗi dậy. Gabriel Attal, bộ trưởng giáo dục 34 tuổi, được cho là có khả năng thay thế bà.
Johnson & Johnson tuyên bố sẽ chi 2 tỷ USD để mua Ambrx Biopharma, một công ty công nghệ sinh học chuyên phát triển các liệu pháp điều trị ung thư mới. Được gọi là liên hợp thuốc kháng thể, phương pháp điều trị này từng tạo ra một loạt các thương vụ hợp nhất và mua lại của các công ty dược phẩm khác như Pfizer và AbbVie. Cổ phiếu của Ambrx tăng vọt trong phiên giao dịch đầu ngày thứ Hai.
Nga tấn công Ukraine bằng một loạt tên lửa và máy bay không người lái, tiếp tục chiến lược nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng của nước này trong mùa đông thứ hai liên tiếp. Các cuộc không kích đã giết chết 4 thường dân và khiến 15.000 người không có điện trong thời tiết lạnh giá. Trong khi đó, các đòn tấn công của Ukraine vào Nga khiến chính quyền phải sơ tán khoảng 300 người khỏi thành phố biên giới Belgorod.
TIÊU ĐIỂM
Mỹ cố gắng ngăn xung đột ở Gaza lan rộng
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken sẽ đến Israel vào thứ Ba – chuyến thăm thứ tư của ông kể từ tháng 10. Trong chuyến công du khu vực kéo dài một tuần, ông đang cố gắng giữ cho cuộc chiến giữa Israel và Hamas không lan thành xung đột khu vực. Trong thời gian dừng chân ở Qatar, ông cảnh báo xung đột “có thể dễ dàng di căn lan rộng.” Nhưng có lẽ nó đã di căn rồi.
Hôm thứ Hai, một cuộc không kích của Israel ở miền nam Lebanon đã giết chết chỉ huy của lực lượng Radwan, một đơn vị đặc công tinh nhuệ của nhóm chiến binh Hizbullah. Nó diễn ra chỉ vài ngày sau đòn tấn công bằng máy bay không người lái của Israel vào Beirut làm chết Saleh al-Arouri, một trong những thủ lĩnh hàng đầu của Hamas. Khi Israel bắt đầu rút bớt binh sĩ khỏi Gaza, các đòn tấn công ở Lebanon đang làm dấy lên lo ngại nước này sẽ chuyển trọng tâm và mở rộng giao tranh lên mặt trận phía bắc. Cho đến hiện tại, Tel Aviv vẫn tỏ ra thận trọng. Nhưng các quan chức Mỹ ngày càng lo ngại sự thận trọng của Binyamin Netanyahu sẽ không kéo dài.
Liệu Trump có thể bị kiện ở toà hình sự?
Vào thứ Ba, các luật sư của Donald Trump sẽ cố gắng thuyết phục một tòa án ở Washington, DC, bác bỏ vụ kiện về gian lận bầu cử của cựu tổng thống. Các cựu tổng thống không thể bị kiện ra tòa dân sự vì những hành động mà họ đã thực hiện khi đương nhiệm có liên quan đến nhiệm vụ công. Nhưng ông Trump muốn “quyền miễn trừ tuyệt đối” này được mở rộng sang cả toà hình sự. Các luật sư của ông nhấn mạnh nếu không có sự bảo vệ rộng rãi như vậy, “các cuộc truy tố có động cơ chính trị” sẽ ám ảnh các tổng thống tương lai. Trong lập luận phản bác, công tố viên Jack Smith cho rằng âm mưu lật ngược kết quả bầu cử không cấu thành nhiệm vụ công.
Ông Smith biết sẽ có khó khăn phía trước. Hồi tháng 12, ông đã yêu cầu Tòa Tối cao bỏ qua quy trình kháng cáo thông thường và trực tiếp giải quyết. Yêu cầu của ông bị từ chối, nhưng vấn đề có thể sẽ quay lại bàn làm việc của các thẩm phán trong vòng vài tuần. Phiên tòa, dự kiến bắt đầu vào ngày 4 tháng 3, là một trong năm phiên tòa mà ông Trump sẽ phải đối mặt trong năm 2024. Bất kỳ sự chậm trễ nào cũng có thể khiến phán quyết bị lùi về sau ngày bầu cử.
Các thử thách cho thị trường năng lượng 2024
Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ EIA sẽ công bố dự báo hai năm một lần về thị trường năng lượng vào thứ Ba. Triển vọng có vẻ ảm đạm. Ở Biển Đỏ, Mỹ đang cân nhắc tấn công Houthi, một nhóm chiến binh Yemen thường xuyên tấn công các tàu trong tuyến đường vận chuyển 8-10% lượng dầu và khí đốt trên biển của thế giới. Căng thẳng gia tăng ở Trung Đông có nguy cơ lôi kéo các quốc gia vùng Vịnh vào cuộc chiến của Israel với Hamas. Trong khi đó, Nga tiếp tục tấn công Ukraine, cho thấy các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với các dự án khí đốt của nước này sẽ không sớm kết thúc. Bất kỳ leo thang nào ở Biển Đen cũng có thể cản trở nhiều chuyến hàng dầu hơn.
Nhưng EIA có lẽ sẽ giữ bình tĩnh. Sau nhiều năm giá cao, các nhà sản xuất dầu ngoài vùng Vịnh đã tăng sản lượng và thị trường đang dư thừa. Châu Âu đang tràn ngập khí đốt, một phần nhờ tích trữ tốt. Và nhu cầu cho cả dầu và khí đốt có vẻ sẽ tiếp tục giảm. Sẽ rất khó để thực sự phá vỡ thị trường năng lượng trong năm 2024.
Kinh tế Mexico vượt kỳ vọng
Dữ liệu chính thức công bố vào thứ Ba có thể cho thấy Mexico đã kết thúc năm 2023 với lạm phát năm khoảng 4,5% (và lạm phát “cốt lõi” 5,2%, không bao gồm giá thực phẩm và năng lượng biến động). Tháng 12 có thể là tháng thứ hai liên tiếp lạm phát tăng, sau khi đã giảm kể từ quý 3 năm 2022. Ngân hàng trung ương hiện không kỳ vọng đạt được mục tiêu 3% cho đến năm 2025. Mặc dù vậy, nền kinh tế thường chậm chạp của Mexico đang hoạt động khá tốt, với tăng trưởng GDP năm 2023 dự kiến vượt 3%.
Tiêu dùng tăng mạnh nhờ tổng thống Andrés Manuel López Obrador tăng lương tối thiểu, tăng trợ cấp xã hội, và tăng đầu tư công. Hoàn cảnh cũng thật tình cờ, khi nhiều công ty đang tìm đến Mexico để tránh căng thẳng giữa Trung Quốc và Mỹ. Nhưng bản thân các nhà đầu tư lại chán nản với vẻ thất thường của ông López Obrador. Claudia Sheinbaum – cựu thị trưởng Thành phố Mexico khả năng cao sẽ chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 6, người thuộc đảng cầm quyền – có thể tỏ ra thân thiện với doanh nghiệp hơn.
