Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Cơ quan y tế Gaza nói binh sĩ Israel đã bắn chết hơn 100 người và làm bị thương hàng trăm người khác đang xếp hàng nhận cứu trợ từ các xe tải. Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cho biết hàng chục người này thực chất là nạn nhân của một vụ giẫm đạp nổ ra khi xe tải đến. Chưa có bên độc lập đứng ra xác nhận, nhưng nhiều cơ quan báo chí dẫn lời một quan chức quân sự Israel cho biết IDF đã bắn vào những người được coi là mối đe dọa. Tổng thống Joe Biden cho rằng vụ việc sẽ làm phức tạp thêm cuộc đàm phán ngừng bắn đang diễn ra.
Chỉ số tiêu dùng cá nhân (PCE) theo năm của Mỹ đã giảm xuống 2,4% trong tháng 1, từ mức 2,6% của tháng 12, đánh dấu mức thấp nhất trong gần ba năm qua. Lạm phát giảm sẽ củng cố kỳ vọng của thị trường là Fed – vốn đặt mục tiêu lạm phát PCE ở mức 2% – sẽ cắt giảm lãi suất trong năm nay.
Văn phòng công tố ở Chad đưa tin Yaya Dillo, một thủ lĩnh phe đối lập, đã bị lực lượng chính phủ giết chết trong một cuộc đấu súng gần trụ sở đảng của ông. Bạo lực ở thủ đô N’Djamena nổ ra trước cuộc bầu cử tổng thống lịch sử, vòng đầu tiên dự kiến diễn ra vào tháng 5. Cuộc bỏ phiếu có thể đưa Chad, vốn do quân đội cai trị từ năm 2021, trở lại chế độ lập hiến.
Nga ban đầu bắt giữ và sau đó phạt Sergei Sokolov, tổng biên tập tờ báo độc lập Novaya Gazeta, vì “làm mất uy tín” lực lượng vũ trang Nga, tờ báo cho biết. Bài báo cụ thể được cho là đề cập đến việc trẻ mồ côi Nga được khuyến khích nhập ngũ; và số tiền phạt là khoảng 300 đô la. Ông Sokolov đảm nhận vai trò chủ bút của Novaya từ tháng 9 sau khi Nga gán cho Dmitry Muratov, người tiền nhiệm đoạt giải Nobel Hòa bình của ông, là “đặc vụ nước ngoài”.
Tỷ lệ lạm phát theo năm của Pháp đã giảm còn 3,1% trong tháng 2. Các số liệu cho thấy mức tăng giá tiêu dùng yếu nhất kể từ tháng 9 năm 2021. Lạm phát cũng chậm lại ở Đức, khi giá tiêu dùng chỉ tăng 2,7% so với cùng kỳ trong tháng 2, giảm từ mức 3,1% của tháng 1. Dữ liệu này sẽ củng cố giả định của Ngân hàng Trung ương châu Âu rằng lạm phát sẽ tiến gần hơn đến mục tiêu 2% trong những tháng tới.
Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã đến thăm miền đông đất nước trong nỗ lực chống lại đảng Sự Lựa chọn thay thế cho nước Đức (AfD), một đảng cực hữu. AfD hiện đứng thứ hai trong các cuộc thăm dò toàn quốc; ở Saxony, nơi ông Scholz đang gặp gỡ các giám đốc điều hành doanh nghiệp, đảng này dẫn đầu với sự ủng hộ của khoảng 30% cử tri. (Saxony sẽ tổ chức bầu cử cấp bang vào tháng 9.) Giới chủ ở Đức đang ngày càng lên tiếng về mối đe dọa từ phe cực hữu.
Tổng thống Joe Biden cảnh báo xe Trung Quốc có thể “thu thập dữ liệu nhạy cảm” của người Mỹ và ra lệnh điều tra phần mềm nước ngoài trên ô tô sản xuất tại “các quốc gia đáng lo ngại.” Ông tuyên bố những chiếc xe như vậy có thể được “truy cập hoặc vô hiệu hóa từ xa.” Cuộc điều tra có thể dẫn đến những quy định mới đối với ô tô Trung Quốc ở Mỹ, vốn đã phải chịu mức thuế 25% trên mức thuế nhập khẩu tiêu chuẩn.
Con số trong ngày: trong số 1.000 tòa nhà cao nhất thế giới, chỉ có 7 nằm ở EU.
TIÊU ĐIỂM
Iran bầu quốc hội trong căng thẳng gia tăng
Người Iran sẽ bỏ phiếu để thay máu quốc hội vào thứ Sáu. Đây là cuộc bầu cử đầu tiên kể từ đợt biểu tình rầm rộ vào năm 2022 sau khi Mahsa Amini, một phụ nữ 22 tuổi, thiệt mạng trong trại giam vì để lộ mái tóc. Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu dự kiến sẽ thấp. Trong lần bầu cử trước vào năm 2020, nó chỉ đạt 42,6%, thấp nhất trong lịch sử. Song dù gì thì cử tri cũng không có nhiều lựa chọn, vì chế độ đã loại bỏ những người thực dụng và mang hơi hướng cải cách. Những người trung thành chắc chắn sẽ thắng.
Cũng sắp tái tranh cử là Hội đồng Thông thái, cơ quan có nhiệm vụ bổ nhiệm lãnh đạo tối cao. Nhà lãnh đạo hiện nay, Ayatollah Ali Khamenei, 84 tuổi, đang lãnh đạo một nền kinh tế suy thoái. Theo Ngân hàng Thế giới, khoảng 10 triệu người Iran đã rơi vào cảnh nghèo đói trong thập niên qua. Hiện lạm phát theo năm đạt tới 35,8%. Căng thẳng gia tăng với Mỹ về cuộc chiến ở Gaza, hoạt động vận chuyển ở Biển Đỏ, và làm giàu hạt nhân sẽ chỉ khiến vấn đề trở nên tồi tệ.
Các thống kê kinh tế của Trung Quốc sau Tết và ngày 29 tháng 2
Kỳ nghỉ Tết Nguyên đán của Trung Quốc, vốn khác nhau về thời gian và thậm chí cả độ dài, làm cho số liệu thống kê kinh tế của đất nước rất hay trồi sụt. Và cứ bốn năm một lần, ngày 29 của tháng 2 lại làm gia tăng nhầm lẫn. Một công ty sản xuất cùng số lượng mỗi ngày trong năm nay và năm ngoái có thể ghi nhận mức tăng trưởng 3,6% so với cùng kỳ trong tháng 2, đơn giản vì 29 ngày dài hơn khoảng 3,6% so với 28 ngày.
Vì lý do này, năm nhuận có thể làm nổi bật số liệu sản xuất công nghiệp của Trung Quốc, sẽ được công bố vào cuối tháng này. Các nhà kinh tế tại ngân hàng Citigroup sẽ không ngạc nhiên trước mức tăng trưởng 8% cộng lại trong tháng 1 và tháng 2 so với một năm trước đó. Trong khi đó, kỳ nghỉ Tết Nguyên đán đã giúp thúc đẩy ngành du lịch, lữ hành, và ăn uống. Điều đó sẽ được phản ánh trong chỉ số nhà quản lý mua hàng chính thức cho dịch vụ, sẽ được công bố vào thứ Sáu.
Lễ tang của Navalny
Vào thứ Sáu, tang lễ của Alexei Navalny, nhà lãnh đạo đối lập hàng đầu của Nga, sẽ diễn ra tại Moscow. Ông qua đời tại một trại giam ở Siberia hôm 16 tháng 2. Trong nhiều ngày, các quan chức từ chối trả lại thi thể của nhà hoạt động cho mẹ ông trừ khi bà đồng ý tổ chức tang lễ không công khai. Bà từ chối, và chính quyền cuối cùng đã nhượng bộ. Nhưng các đồng minh của ông Navalny tuyên bố nỗ lực sắp xếp tang lễ và lễ tưởng niệm của họ đã bị cản trở vì các quan chức muốn ngăn tụ tập đông người.
Khi tin tức về cái chết của ông Navalny được tung ra, nhiều người Nga đã để hoa tại đài tưởng niệm các nạn nhân đàn áp chính trị. Hàng trăm người đã bị bắt. Vợ góa của ông Navalny, Yulia Navalnaya, nói cảnh sát có thể tống giam những ai đến để “tạm biệt” chồng bà. Cái chết của ông báo hiệu không khí đàn áp bóp nghẹt ở Nga. Hôm thứ Ba, Oleg Orlov, một trong những nhà hoạt động nhân quyền nổi tiếng nhất của Nga, đã bị kết án hai năm rưỡi tù vì chỉ trích cuộc chiến ở Ukraine.
Đình công lớn trong ngành giao thông công cộng ở Đức
Những người đi làm ở Đức sẽ gặp rắc rối khi cuộc đình công kéo dài một tuần qua của công nhân ngành giao thông công cộng lên đến đỉnh điểm vào thứ Sáu. Ngoài ra, nhóm bảo vệ môi trường Fridays for the Future cũng có kế hoạch đình công. Khoảng 90.000 thành viên của Ver.di, một trong những công đoàn lớn nhất nước Đức, sẽ ngừng làm việc ở hàng chục thành phố bao gồm Berlin, Frankfurt, và Hamburg. Xe buýt, xe điện, và tàu điện ngầm sẽ tạm dừng trong khoảng thời gian từ vài giờ đến hai ngày. Các chuyến tàu liên thành phố, vốn từng tê liệt trong thời gian ngắn vì tài xế đình công hồi tháng 1, sẽ không bị ảnh hưởng. Tuy vậy, một cuộc đình công riêng kéo dài ba ngày của nhân viên mặt đất của Lufthansa có thể làm gián đoạn giao thông hàng không.
Ver.di đang yêu cầu tăng lương và cải thiện điều kiện cho người lao động cũng như đầu tư nhiều hơn vào giao thông công cộng — do đó đã quyết định hành động chung với các nhà bảo vệ môi trường. Nhưng trong bối cảnh nền kinh tế Đức đi xuống và chính phủ phải vật lộn để đáp ứng các nhu cầu khác, chẳng hạn như hỗ trợ Ukraine, thì ngân sách sẽ rất eo hẹp.
