Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết hôm Chủ nhật rằng cuộc nổi dậy thất bại của nhóm lính đánh thuê Wagner đã tạo ra một “thách thức trực tiếp” cho tổng thống Nga Vladimir Putin. Cho đến hôm thứ Bảy, Wagner đang trên đường hành quân vào Moscow trước khi đột ngột quay đầu. Điều kiện mà Điện Kremlin phải chấp thuận là bỏ cáo buộc hình sự đối với Yevgeny Prigozhin, lãnh đạo của Wagner, và cho phép ông rời Nga đến Belarus. Ông Blinken nói sự việc “cho thấy những rạn nứt thực sự” trong chế độ của Putin, đồng thời dự đoán tình hình hỗn loạn có thể tạo ra “lợi thế” cho Ukraine trong cuộc phản công của họ.
Đảng Dân chủ Mới bảo thủ có vẻ sẽ giành được đa số rõ ràng trong cuộc tổng tuyển cử Hy Lạp hôm Chủ nhật. Đây là lần thứ hai người Hy Lạp đi bỏ phiếu kể từ tháng 5. Tháng trước, Đảng Dân chủ Mới do Kyriakos Mitsotakis lãnh đạo đã đánh bại đảng cánh tả Syriza với cách biệt 20 điểm phần trăm, nhưng không giành được đa số.
Chính phủ Israel đưa ra dự luật sẽ hủy bỏ một học thuyết quan trọng được dùng bởi các tòa án của đất nước. Dự luật này tìm cách xoá quyền bác bỏ các quyết định với lý do “không hợp lý” của các thẩm phán — mà trước đây từng được dùng để ngăn các chính phủ bổ nhiệm một số bộ trưởng và đặt ra quy định. Những nỗ lực của thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu nhằm giảm quyền lực tư pháp đã dẫn đến tình trạng bất ổn lan rộng trong những tháng gần đây.
Ngân hàng trung ương Thổ Nhĩ Kỳ sẽ nới lỏng các quy tắc buộc người gửi tiền phải tiết kiệm bằng đồng lira của đất nước. Thông báo này là dấu hiệu mới nhất cho thấy Thổ Nhĩ Kỳ đang hướng tới các chính sách kinh tế lành mạnh hơn. Trước đây các ngân hàng Thổ Nhĩ Kỳ phải nắm giữ 10% giá trị tiền gửi ngoại tệ của họ bằng đồng lira. Tuần này, Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng lãi suất cơ bản thêm 6,5 điểm phần trăm, lần đầu tiên sau hai năm.
Giao tranh ác liệt xuất hiện trên đường phố Khartoum, thủ đô Sudan, vào Chủ nhật. Cho tới nay cuộc xung đột nổ ra từ tháng 4 có rất ít dấu hiệu lắng xuống. Không kích và hỏa lực pháo binh được ghi nhận khắp xung quanh thành phố trong cuộc chiến giữa quân đội chính phủ và Lực lượng Hỗ trợ Nhanh, một nhóm bán quân sự của Muhammad Hamdan Dagalo. Ước tính khoảng 1,5 triệu người đã phải sơ tán vì chiến tranh.
Chính phủ Ấn Độ ra lệnh cho lãnh đạo của Manipur, một bang phía đông bắc, “làm việc tích cực hơn” để chấm dứt bạo lực sắc tộc. Kể từ đầu tháng 5, khoảng 80 người đã thiệt mạng — với hơn 40.000 người buộc phải rời bỏ nhà cửa — vì xung đột giữa các bộ lạc miền núi và cộng đồng đồng bằng. Manipur được điều hành bởi đảng chính trị của thủ tướng Narendra Modi.
Con số trong ngày: một phần ba, là tỷ lệ phụ nữ Mỹ trong độ tuổi sinh sản phải lái xe hơn một giờ để đến chỗ được phép phá thai.
TIÊU ĐIỂM
Hãng drone quân sự của Ấn Độ lên sàn
Chính sách đối ngoại của Ấn Độ có thể được miêu tả bằng một nỗi lo sợ sâu sắc về việc bị lệ thuộc vào một cường quốc giàu có hơn. Đó là lý do tại sao nước này – nhà nhập khẩu vũ khí lớn nhất thế giới – đang ráo riết mở rộng ngành công nghiệp quốc phòng. Họ lần lượt đưa ra chính sách “Sản xuất tại Ấn Độ” cách đây 8 năm và “Atmanirbhar Bharat” (“Ấn Độ tự lực”) vào năm 2020.
Một công ty tiêu biểu được hưởng lợi là hãng sản xuất máy bay không người lái trong nước ideaForge. Được thành lập vào năm 2007, công ty này hiện chiếm một nửa thị trường máy bay không người lái đang phát triển của Ấn Độ. Phần lớn trong số đó đến từ đơn đặt hàng máy bay không người lái giám sát của quân đội, vốn chiếm tới 75% doanh thu. Vào thứ Hai, ideaForge sẽ IPO với hy vọng huy động được 2,4 tỷ rupee (29 triệu đô la) để thúc đẩy tăng trưởng. Nhưng trước mắt họ là cạnh tranh khốc liệt. Bên cạnh nhiều công ty khởi nghiệp địa phương là hàng loạt thách thức lớn ở nước ngoài. Tuần trước, Ấn Độ thông báo mua 31 máy bay không người lái MQ-9B của Mỹ, một phiên bản tinh vi hơn nhiều so với sản phẩm của ideaForge.
Hội nghị thường niên của ECB
Jackson Hole có ý nghĩa như thế nào đối với Cục Dự trữ Liên bang Mỹ thì Sintra có vai trò tương tự đối với Ngân hàng Trung ương Châu Âu. Mỗi năm sự kiện này sẽ được tổ chức tại Sintra, gần Lisbon ở Bồ Đào Nha, để các nhà kinh tế xem xét về các dữ liệu, nghiên cứu và chính sách mới nhất. Phó giám đốc IMF Gita Gopinath dự kiến sẽ trình bày ba điểm khó chịu về chính sách tiền tệ tại bữa tối khai mạc của Diễn đàn ECB vào thứ Hai.
Hoàn toàn có thể đoán ba điểm đó là gì. Thứ nhất: các cú sốc bên cung có thể mất nhiều thời gian để thuyên giảm, trong khi tiếp tục tạo áp lực lên lạm phát (lạm phát cơ bản ở khu vực đồng euro vẫn duy trì ở mức hơn 5%). Thứ hai: thế giới đang thiếu nhân công, điều sẽ khiến lạm phát tăng cao, đặc biệt là ở châu Âu già cỗi. Thứ ba: nếu chính sách tài khóa hướng tới kích cầu và thúc đẩy đầu tư, chính sách tiền tệ sẽ phải bù lại rất nhiều. Trong những ngày tới ở Sintra, các nhà hoạch định chính sách sẽ thảo luận về những gì họ có thể làm để kéo giảm lạm phát, bất chấp thực tế khắc nghiệt.
Ron DeSantis và chính sách biên giới
Đối với Ron DeSantis, một trong những ứng viên Cộng hòa cho cuộc bầu cử tổng thống 2024, chính sách nhập cư là một mỏ vàng. Nó cho phép ông khoe khoang về bản thân — trên cương vị thống đốc Florida, ông đã đưa những người di cư từ Texas và New Mexico đến Massachusetts và California trước sự hài lòng của nhiều người bảo thủ — trong khi tấn công kẻ thù của mình. Ông DeSantis thích chỉ trích “chính sách biên giới mở” của Tổng thống Joe Biden, chẳng hạn như chấm dứt Tiêu đề 42 (một biện pháp cho phép nhanh chóng trục xuất người di cư). Và nó cũng cho phép ông chỉ trích Donald Trump, đối thủ chính của ông trong đảng Cộng hòa.
Vào thứ Hai, ông DeSantis sẽ trình bày các chính sách biên giới của mình tại Eagle Pass, Texas, nơi có một trung tâm xử lý người di cư lớn. Ông hứa, nếu đắc cử, sẽ tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia; khôi phục chính sách buộc người di cư phải ở lại Mexico trong lúc đợi làm thủ tục nhập cư; và hoàn thành bức tường biên giới dở dang của Trump. Ông Trump gần đây đã tuyên bố sẽ đại tu nước Mỹ trong sáu tháng đầu tiên nếu chiến thắng. “Tại sao ông ấy không làm điều đó trong bốn năm của nhiệm kỳ trước?” ông DeSantis phản pháo.
Lập trường không thỏa hiệp của Liên Hợp Quốc đối với ma tuý
Hôm thứ Hai, Văn phòng Liên Hợp Quốc về Ma túy và Tội phạm (UNODC) đã công bố Báo cáo Ma túy Thế giới hàng năm. Một lần nữa, họ sẽ nói về việc nguồn cung, buôn bán và sử dụng ma túy bất hợp pháp đều gia tăng. UNODC ước tính có 13,2 triệu người trên khắp thế giới đã tiêm chích ma túy trong năm 2021, cao hơn 18% so với năm 2020, và tổng cộng hơn 296 triệu người có sử dụng ma túy trong năm 2021, tăng 23% so với thập niên trước.
UNODC vẫn kiên định rằng tất cả hành vi sử dụng ma túy bất hợp pháp đều phải bị xử lý hình sự. Năm ngoái, họ lưu ý “việc sử dụng ma túy cho các mục đích phi y tế là có hại”; năm nay họ kêu gọi giám sát tốt hơn các tác động đối với sức khỏe cộng đồng của hệ thống buôn bán ma túy toàn cầu, và kêu gọi tăng cường hành động để giải quyết các đường dây buôn bán, nhất là những đường dây cung cấp ma túy tổng hợp mạnh. Mặc dù việc gia tăng nguồn cung các chất như vậy là đáng lo ngại, quan điểm bao trùm của UNODC dường như ngày càng lỗi thời. Nhiều nước, bao gồm cả Mỹ và một số quốc gia ở EU, đang tự do hóa cách tiếp cận của họ đối với các loại thuốc “mềm” như cần sa.
