Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Mỹ được cho là sẽ xây dựng một bến tàu ngoài khơi bờ biển Gaza để tăng thêm viện trợ cho khu vực này. Tổng thống Joe Biden dự kiến sẽ công bố dự án này trong bài phát biểu thông điệp liên bang của ông. Các quan chức cho biết dự án sẽ mất “vài tuần.” Trước đó, các nhà đàm phán của Hamas đã không đạt được thỏa thuận ngừng bắn trong đàm phán ở Cairo, dù đại diện Ai Cập và Qatar đã hy vọng đạt được một thỏa thuận ngừng bắn kéo dài 40 ngày ở Gaza trước tháng Ramadan, bắt đầu vào tuần tới. Hamas cho biết đại diện của họ sẽ tiếp tục đàm phán gián tiếp với Israel.
EU mở rộng khả năng tiếp cận miễn thuế vào thị trường chung cho các nhà sản xuất thực phẩm Ukraine. Khối đã miễn thuế nhập khẩu và hạn ngạch cho nông dân nước này từ năm 2022 sau khi chiến tranh làm gián đoạn các chuyến hàng qua Biển Đen. Thỏa thuận mới nhất có nhượng bộ cho những nông dân đang biểu tình trên khắp lục địa: thuế quan có thể được áp dụng lại nếu khối lượng hàng nhập khẩu của Ukraine tăng lên trên mức trung bình gần đây.
Thụy Điển chính thức trở thành thành viên NATO, gần hai năm sau khi nộp đơn xin gia nhập. Thủ tướng Ulf Kristersson đã trao đổi các tài liệu cuối cùng tại cuộc gặp với các quan chức Mỹ ở Washington. Lực lượng vũ trang Thụy Điển sẽ bổ sung các máy bay phản lực Gripen sản xuất trong nước vào kho vũ khí của NATO, cùng với một thế hệ tàu ngầm mới vào năm 2028.
Hàng chục học sinh, một số được cho là mới 8 tuổi, đã bị bắt cóc ở tây bắc Nigeria vào sáng thứ Năm bởi những tên cướp đi xe máy, một số cơ quan báo chí đưa tin. Theo BBC, các nhân chứng nói có hơn 100 trẻ em bị bắt cóc. Vụ bắt cóc xảy ra chưa đầy một tuần sau khi nhiều người, chủ yếu là trẻ em gái, bị bắt cóc bởi các chiến binh Hồi giáo bị nghi ngờ có liên kết với Boko Haram ở miền đông bắc đất nước.
Chính quyền Niger, Mali và Burkina Faso đã đồng ý thành lập một lực lượng chung để chống lại các nhóm thánh chiến. Các chính quyền quân sự ở ba nước Tây Phi này gần đây đã cắt đứt quan hệ với Pháp và xây dựng quan hệ với Nga, giúp tăng cường sự hiện diện của Moscow trong khu vực. Các nhóm Hồi giáo đã giết hại hàng nghìn người ở Tây Phi vào năm ngoái.
Chính phủ Na Uy khuyên các công ty tránh làm việc với các đơn vị hỗ trợ các khu định cư của Israel ở Bờ Tây. Ngoại trưởng Espen Barth Eide cho biết các công ty có thể đang góp phần vi phạm luật quốc tế và nhân quyền trên vùng lãnh thổ. Một tuyên bố khác từ bộ ngoại giao cũng bày tỏ lo ngại về tình trạng bạo lực ngày càng gia tăng của người định cư Do Thái.
Một nhà hoạt động cánh hữu người Anh đã thắng trong cuộc chiến pháp lý để thành lập “Học viện dành cho người Do Thái-Kitô giáo Tây phương” ở Ý. Benjamin Harnwell đã cố gắng thành lập một “học viện đấu sĩ” dành cho các chính trị gia cánh hữu trong một tu viện cũ gần Rome. Nhưng dự án đã sa lầy trong các vụ kiện tụng khi công tố viên Ý cáo buộc ông không trả 200.000 euro (220.000 USD) tiền thuê nhà.
Con số trong ngày: 69.000 USD, là kỷ lục giá của bitcoin lập vào ngày 5 tháng 3.
TIÊU ĐIỂM
Thị trường lao động Mỹ hạ nhiệt
Sau khởi đầu bom tấn vào năm 2024, thị trường lao động Mỹ dường như đã chậm lại. Số liệu công bố hôm thứ Sáu dự kiến cho thấy nước này tạo thêm 200.000 việc làm trong tháng 2, thấp hơn nhiều so với mức tăng vọt 350.000 của tháng 1. Đây chính là điều mà Cục Dự trữ Liên bang và các nhà đầu tư muốn thấy. Dữ liệu hồi tháng 1 làm dấy lên lo ngại tăng trưởng và lạm phát đang tăng trở lại, từ đó có thể buộc Fed phải giữ lãi suất cao trong thời gian dài hơn.
Thay vào đó, một thị trường lao động hạ nhiệt có thể dọn đường cho ngân hàng trung ương bắt đầu cắt giảm lãi suất trong những tháng tới. Có một số dấu hiệu mờ nhạt: những người lao động bị mất việc đang mất nhiều thời gian hơn để tìm việc mới và mức tăng lương đang giảm dần. Nhưng đồng thời, nền kinh tế cũng vượt qua suy thoái: tỷ lệ thất nghiệp được dự báo sẽ duy trì ổn định ở mức 3,7%, gần mức thấp nhất trong 5 thập niên.
Thủ tướng Hungary gặp riêng ông Trump
Vào thứ Sáu, thủ tướng Hungary Viktor Orban sẽ gặp Donald Trump tại dinh thự của ông ở Florida, Mar-a-Lago. Ông không có ý định dừng lại ở Washington để gặp tổng thống Joe Biden. Ông Orban tin rằng ông và ông Trump đang đi tiên phong trong một liên minh quốc tế chống lại chủ nghĩa toàn cầu. Cả hai đều tán thành một phong cách bảo thủ mới độc hại dựa trên chủ nghĩa dân tộc, phản đối di cư quốc tế, và quan điểm cho rằng các ý tưởng thức tỉnh (woke) đang xâm lấn văn hóa phương Tây.
Ông Orban khá cô đơn trong Liên minh châu Âu và NATO vì ông chà đạp nền pháp quyền ở Hungary và kiên quyết phản đối viện trợ quân sự cho Ukraine. Chiến thắng của phe Cộng hòa trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sẽ cải thiện vị thế của ông. Ông là một trong số ít lãnh đạo quốc tế sẽ hoan nghênh chiến thắng của ông Trump vào tháng 11, trong khi nhiều người khác e ngại viễn cảnh này.
Giá lương thực toàn cầu dần ổn định
Cuộc xâm lược Ukraine của Nga từ năm 2022 đã khiến giá thực phẩm toàn cầu tăng vọt. Tình trạng mất an ninh lương thực sau đó đã gia tăng ở các nước nghèo. Giá đã giảm kể từ năm 2023, chủ yếu do xuất khẩu lúa mì của Nga tăng mạnh và sản xuất nông nghiệp toàn cầu tăng để đáp lại giá cao. Ngoài ra, lạm phát tổng thể làm giảm nhu cầu đối với một số mặt hàng, đặc biệt là dầu hướng dương.
Chỉ số giá lương thực của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp (FAO) Liên Hợp Quốc trong tháng 1 đã giảm 10,4% so với một năm trước đó, về mức thấp nhất kể từ đầu năm 2021. Số liệu tháng 2 được công bố vào thứ Sáu có thể cho thấy đà giảm vẫn tiếp tục.
Nhưng cũng có tin không tốt. Chỉ số giá đường của FAO trong tháng 1 cao hơn 16% so với một năm trước đó, và dự kiến tiếp tục tăng trong tháng 2. El Niño đã gây ra hạn hán ở Australia, Ấn Độ và Thái Lan – ba trong bốn nước xuất khẩu đường lớn nhất.
Ireland trưng cầu dân ý để sửa hiến pháp
Vào thứ Sáu, công chúng Ireland sẽ bỏ phiếu trong hai cuộc trưng cầu dân ý về các đề xuất hiện đại hóa hiến pháp. Các cử tri sẽ quyết định xem có nên loại bỏ ngôn từ đề cập đến “cuộc sống trong gia đình” của phụ nữ hay không và công nhận theo hiến pháp đối với các gia đình không dựa trên hôn nhân.
Cuộc trưng cầu dân ý diễn ra vào Ngày Quốc tế Phụ nữ. Các đề xuất này nhận được ủng hộ của hầu hết các đảng trong quốc hội. Hiến pháp được viết vào năm 1937, khi ảnh hưởng của nhà thờ Công giáo mạnh mẽ hơn nhiều. Nhưng Ireland đã trở nên tự do hơn, khi dứt khoát bỏ phiếu ủng hộ việc hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới vào năm 2015 và phá thai vào năm 2018.
Một số chính trị gia của chính phủ lo ngại các đề xuất sẽ bị đánh bại. Chiến dịch ủng hộ tỏ ra mờ nhạt và tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu dự kiến sẽ thấp. Trong số những người có thể có động lực đi biểu tình có những cử tri tức giận về cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt và tình trạng thiếu nhà ở: họ có thể dùng cơ hội này để khiển trách chính quyền. Một phong trào chống người nhập cư đang phát triển cũng có thể làm điều tương tự. Thủ tướng Leo Varadkar cho rằng thất bại sẽ là “bước lùi cho Ireland.”
