Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Các quan chức Qatar cho biết một thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza đang đến “rất gần” khi đàm phán giữa Israel và Hamas bước vào “giai đoạn cuối.” Theo Tổng thống Joe Biden, Hamas sẽ thả các con tin theo thỏa thuận và chiến sự sẽ tạm ngừng. Một bộ trưởng cánh hữu của Israel, Itamar Ben-Gvir, cho biết ông sẽ rời liên minh của Binyamin Netanyahu nếu thỏa thuận này được thông qua.
Ukraine tuyên bố đã thực hiện cuộc tấn công lớn nhất từ trước đến nay vào các cơ sở quân sự bên trong Nga. Cụ thể Kyiv đã dùng máy bay không người lái và tên lửa do phương Tây sản xuất để nhắm vào các mục tiêu bao gồm nhà máy, nhà máy lọc dầu, và kho vũ khí của Nga. Quân đội Ukraine cho biết các mục tiêu xa nhất nằm cách biên giới tới 1.100km (680 dặm). Bộ Quốc phòng Nga cho biết các cuộc tấn công sẽ “không thể không bị đáp trả;” họ cũng đã phát động tấn công bằng máy bay không người lái vào Ukraine trong đêm.
Tổng thư ký NATO, Mark Rutte, cho biết liên minh sẽ tăng cường nỗ lực để bảo vệ cơ sở hạ tầng quan trọng ở Biển Baltic. Các quốc gia thành viên đã ghi nhận những vụ tấn công vào cáp ngầm và đường ống dường như có liên quan đến Nga. Chiến dịch giám sát, được gọi là “Baltic Sentry,” sẽ sử dụng máy bay không người lái, tàu, và các công nghệ khác để “ngăn chặn các hành động gây bất ổn trong tương lai.” Hồi tháng 12, Phần Lan đã thu giữ một tàu chở dầu được cho là có liên quan đến hành vi phá hoại của Nga.
TikTok phủ nhận thông tin các chủ sở hữu Trung Quốc của nền tảng video này sẵn sàng bán nó cho Elon Musk. Công ty đang đối mặt với hạn chót 19 tháng 1 để bán các hoạt động tại Mỹ hoặc đối mặt với lệnh cấm. Tòa án Tối cao dự kiến sẽ đưa ra phán quyết trong những ngày tới. Donald Trump, một đồng minh của ông Musk, phản đối lệnh cấm.
Thủ tướng Pháp, François Bayrou, đã chỉ trích vấn đề nợ công của nước này trong một bài phát biểu trước Quốc hội. Chính trị gia trung dung 73 tuổi cho biết chính phủ của ông đặt mục tiêu giảm thâm hụt ngân sách từ 6,1% GDP năm 2024 xuống 5,4% năm 2025. Ông cũng sẽ đưa cải cách lương hưu gây tranh cãi của tổng thống Emmanuel Macron “trở lại chương trình nghị sự” khi ông cố gắng thông qua ngân sách trong một quốc hội đầy chia rẽ.
Tulip Siddiq, một bộ trưởng thuộc Đảng Lao động Anh phụ trách chống tham nhũng, đã từ chức trong bối cảnh có những câu hỏi về mối quan hệ của bà với dì của mình, Sheikh Hasina, nhà cầm quyền lâu năm của Bangladesh đã bị lật đổ vào năm ngoái. Ủy ban chống tham nhũng của quốc gia Nam Á này đang điều tra xem liệu gia đình bà Hasina có biển thủ công quỹ hay không. Bà Siddiq phủ nhận mọi hành vi sai trái nhưng cho biết các cáo buộc này “có khả năng gây xao lãng.”
Con số trong ngày: 26%, là mức tăng số người vô gia cư ở Anh trong 5 năm qua.
TIÊU ĐIỂM
Sắp có ngừng bắn ở Gaza
Hôm thứ Ba, các nhà đàm phán tại Doha và Cairo cho biết Israel và Hamas sắp đạt được một thỏa thuận ngừng bắn để chấm dứt cuộc chiến kéo dài 15 tháng qua. Kế hoạch ngừng bắn và trao đổi con tin hai giai đoạn đã được đưa ra từ tháng Năm, nhưng tổng thống sắp mãn nhiệm Joe Biden không thuyết phục được hai bên ký kết.
Việc Donald Trump sắp nhậm chức tại Nhà Trắng đã thúc đẩy cả hai phía. Nhóm của ông Trump và ông Biden đã gây áp lực để thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu và ban lãnh đạo Hamas đồng ý với thỏa thuận ngừng bắn kéo dài 42 ngày như một giai đoạn đầu tiên. Trong thời gian này, Hamas sẽ thả 33 con tin Israel, và Israel sẽ phóng thích hàng trăm tù nhân Palestine. Trong khi đó, các cuộc đàm phán sẽ được tổ chức về giai đoạn tiếp theo – bao gồm việc Israel rút quân khỏi Gaza, thả thêm con tin, và một lệnh ngừng bắn lâu dài. Để các cuộc đàm phán tiếp tục, lệnh ngừng bắn bước một phải được duy trì.
Tại sao lợi suất trái phiếu chính phủ có thể còn tăng cao hơn
Chi phí vay mượn cho chính phủ các nước giàu đã tăng mạnh trong thời gian gần đây. Chúng có thể tiếp tục tăng nếu dữ liệu lạm phát công bố vào thứ Tư của Mỹ cho thấy giá cả một lần nữa tăng nhanh. Trong nhóm G7, lạm phát hàng năm đã tăng kể từ tháng 9; trong khi giá cả ở Mỹ tăng 2,7% trong năm tính đến tháng 11. Lạm phát làm giảm giá trị thực của trái phiếu và khiến nhà đầu tư kỳ vọng lãi suất cao hơn từ các ngân hàng trung ương. Cả hai yếu tố này làm giảm giá trái phiếu và tăng lợi suất.
Song các nhà giao dịch trái phiếu có thể phải đối mặt với nhiều điều đáng lo hơn. Các cam kết của Donald Trump về việc trục xuất người nhập cư bất hợp pháp, áp thuế quan, và buộc các đồng minh chi tiêu nhiều hơn cho quốc phòng, nếu được thực hiện, đều có thể làm tăng lạm phát. Trong khi đó, các chính phủ G7 dự kiến thâm hụt ngân sách đạt tương đương 6% GDP trong năm nay. Họ sẽ phải bù đắp bằng cách bán thêm trái phiếu. Vì vậy chi phí vay mượn có thể sẽ còn tăng cao hơn nữa.
Hoạt động giao dịch thúc đẩy lợi nhuận của Phố Wall
JPMorgan Chase và Citigroup, hai trong số các ngân hàng lớn nhất Phố Wall, sẽ công bố lợi nhuận quý 4 vào thứ Tư. Các nhà phân tích dự đoán kết quả tốt từ JPMorgan nhờ doanh thu giao dịch tăng vọt. Một đợt tăng giá cổ phiếu sau chiến thắng của Donald Trump hồi tháng 11 đã đóng góp phần nào. Sự hồi phục của hoạt động mua bán và sáp nhập cũng có thể thúc đẩy phí ngân hàng đầu tư. Trong hai năm qua các công ty đã trì hoãn các thương vụ lớn do tâm lý bất ổn kinh tế, song những đợt cắt lãi suất gần đây của Fed đã giúp vực dậy mảng này.
Citigroup lại đối mặt với những câu hỏi khó khăn hơn. CEO của họ đã đặt mục tiêu đạt mức lợi nhuận trên vốn hữu hình 11-12% vào năm 2026. Mặc dù việc cắt giảm chi phí đã giúp cải thiện lợi nhuận của Citigroup, họ vẫn kém xa so với các đối thủ như JPMorgan, Bank of America, hay Wells Fargo. Song nhìn chung thì các nhà đầu tư vẫn lạc quan. Năm 2024, cổ phiếu của JPMorgan tăng 40,9%; Citigroup tăng 36,8%.
Tòa Tối cao Mỹ xem xét độ tuổi tối thiểu cho nội dung khiêu dâm trực tuyến
Vào thứ Tư, Tòa án Tối cao Mỹ sẽ xem xét luật của bang Texas yêu cầu xác minh tuổi đối với các trang web có một phần ba nội dung mang tính “tình dục” và “có hại cho trẻ vị thành niên.” Một thẩm phán đã chặn luật này, vốn cũng đang được 18 bang khác áp dụng, nhưng tòa phúc thẩm đã khôi phục nó vào năm ngoái.
Hiệp hội các nghệ sĩ giải trí người lớn, được gọi là Free Speech Coalition, cho rằng luật này hạn chế quyền tiếp cận nội dung được bảo vệ của người lớn tại Texas và vi phạm Tu Chính án Thứ nhất. Nguyên đơn nói Tòa án Tối cao đã từng bác bỏ một luật tương tự vào năm 2004. Bang Texas dựa vào một phán quyết của tòa từ năm 1968, theo đó cấm các nhà sách bán nội dung khiêu dâm cho trẻ em. Song các nguyên đơn cho rằng thương mại trực tuyến khác biệt hoàn toàn: người lớn có thể ngần ngại tiết lộ danh tính của mình với các trang web vì lo ngại bị “trộm danh tính và tống tiền.”
Người Mỹ đi tìm lựa chọn thay thế cho TikTok
Các chủ sở hữu Trung Quốc của TikTok đã phủ nhận tin đồn họ có thể bán nền tảng video này cho Elon Musk. Theo một đạo luật nhằm bảo vệ nước Mỹ khỏi ảnh hưởng của Trung Quốc, công ty phải tìm người mua lại TikTok tại Mỹ trước Chủ nhật, nếu không sẽ bị cấm hoạt động. Ông Musk sở hữu X, một nền tảng mạng xã hội khác, và là nhân vật thân cận với Donald Trump, người phản đối lệnh cấm TikTok.
Tòa án Tối cao đang xem xét liệu có cho phép lệnh cấm này hay không. Khi hạn chót đến gần, nhiều trong số 170 triệu người dùng TikTok tại Mỹ đã chuyển sang các nền tảng khác. Trớ trêu thay, một ứng dụng thay thế đang khá phổ biến khác cũng là của Trung Quốc, mang tên Xiaohongshu, hay “Tiểu Hồng Thư.” Trong tuần qua ứng dụng này đã vươn lên đứng đầu bảng xếp hạng các ứng dụng mạng xã hội miễn phí của Apple tại Mỹ. Người dùng mới đã đặt biệt danh cho nó là “RedNote” và tự gọi mình là “những người tị nạn TikTok.” Nếu RedNote trở nên phổ biến như TikTok, không có lý do gì để nghĩ rằng các nhà lập pháp Mỹ sẽ đối xử khoan dung hơn với ứng dụng này.
