Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Một “cuộc điều tra ban đầu” do Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) công bố cho biết binh lính đã tấn công bệnh viện Nasser ở miền nam Gaza hôm thứ Hai sau khi phát hiện một “camera do Hamas đặt.” Ít nhất 20 người đã thiệt mạng, bao gồm năm nhà báo. Liên Hợp Quốc hôm thứ Ba cho rằng “cần có công lý” cho vụ tấn công này. Trong khi đó người dân Israel tiếp tục xuống đường kêu gọi trả tự do cho con tin và chấm dứt chiến tranh.
Donald Trump nói ông có “nhiều người giỏi” trong đầu để thay thế Lisa Cook trong hội đồng thống đốc của Cục Dự trữ Liên bang, nhưng sẽ tuân thủ bất kỳ phán quyết nào của tòa án về trường hợp của bà. Các luật sư của bà Cook cho biết bà sẽ kiện để chặn nỗ lực sa thải “bất hợp pháp” của ông Trump. Bà bị cáo buộc đã đưa ra những lời khai sai lệch trong hồ sơ thế chấp nhà.
Starship của SpaceX, tên lửa lớn nhất và mạnh nhất thế giới, đã bay lên không gian rồi trở lại Trái Đất trong chuyến thử nghiệm lần thứ mười. Sứ mệnh phần lớn thành công này là một cú hích cho Elon Musk, giám đốc SpaceX. Ba lần thử nghiệm trước đó của hệ thống phóng Starship đều không đạt được mục tiêu đặt ra, với một phát nổ ngay trên mặt đất hồi tháng 6.
Các quan chức ở Pakistan cảnh báo khu vực Punjab đang đối mặt với nguy cơ lũ lụt “rất cao đến cực kỳ cao.” Hồi đầu tuần, Ấn Độ đã cảnh báo nước láng giềng về khả năng lũ lụt xuyên biên giới khi họ dự định xả nước từ các đập đang tràn. Đây là liên lạc công khai đầu tiên giữa hai nước kể từ cuộc xung đột bốn ngày vào tháng 5. Nhiều tuần mưa lớn gần đây đã tàn phá khu vực, khiến hơn 150.000 người phải sơ tán.
Howard Lutnick ám chỉ rằng chính quyền Trump đang cân nhắc việc mua cổ phần trong các công ty quốc phòng. Phát biểu trên CNBC, bộ trưởng thương mại gọi Lockheed Martin, một công ty hàng không vũ trụ, “cơ bản là một cánh tay của chính phủ Mỹ” và nói rằng việc mua sắm quốc phòng đã “trở thành một cuộc phát quà.” Cổ phiếu của Lockheed tăng vọt sau tin này. Tuần trước chính phủ Mỹ đã mua 10% cổ phần của Intel, một hãng sản xuất chip đang gặp khó khăn.
Trump Media and Technology Group, công ty truyền thông của gia đình Trump, cho biết sẽ thành lập một “công ty kho bạc tài sản kỹ thuật số” cùng với Crypto.com, một sàn giao dịch tiền mã hóa, và Yorkville Acquisition, một công ty bình phong. Công ty mới có kế hoạch huy động 6,4 tỷ USD để mua CRO, đồng tiền gốc của Crypto.com. Tổng thống Mỹ ủng hộ các đạo luật thân thiện với tiền số; trong khi đó gia đình ông đang dần mở rộng danh mục đầu tư tài sản kỹ thuật số.
Bộ trưởng giao thông Thổ Nhĩ Kỳ, Abdulkadir Uraloglu, đã bị phạt khoảng 9.000 lira (220 USD) sau khi chia sẻ trên mạng xã hội một video ông lái xe với tốc độ 225 km/h, vượt giới hạn tốc độ hơn 80 km/h. Đoạn clip cho thấy ông nghe các bài phát biểu của Recep Tayyip Erdogan, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, và nhạc dân ca Thổ Nhĩ Kỳ. Ông thêm hashtag #TurkeyAccelerates. Sau đó ông xin lỗi vì đã lái quá tốc độ “một cách vô tình.”
Con số trong ngày: 54.000, là số lệnh cấm xuất cảnh được tòa án Trung Quốc ban hành vào năm ngoái, hơn gấp đôi con số 24.000 của năm 2022.
TIÊU ĐIỂM
Cuộc chiến của Donald Trump với Fed
Hôm Chủ nhật Donald Trump tuyên bố ông muốn sa thải Lisa Cook, một thống đốc của Cục Dự trữ Liên bang, với lý do bà đã khai man trong hồ sơ thế chấp. Bà Cook chưa bị buộc tội hình sự nào, mặc dù bộ tư pháp cho biết họ dự định mở một cuộc điều tra. Bà đã từ chối từ chức, gọi nỗ lực sa thải bà là bất hợp pháp.
Áp lực lên Fed đã gia tăng trong nhiều tháng qua. Ông Trump muốn ngân hàng trung ương cắt giảm lãi suất nhanh hơn — một yêu cầu khó khi thuế quan đã giữ lạm phát trên mục tiêu 2%. Ông còn gợi ý về việc sa thải chủ tịch Fed Jerome Powell, viện dẫn việc cải tạo tốn kém trụ sở Fed ở Washington như một cái cớ tiềm năng. Nhưng về mặt pháp lý tổng thống chưa chắc có quyền sa thải các quan chức cấp cao của Fed, và cho đến nay chưa có tiền lệ. Một phán quyết của Tòa án Tối cao từ năm 1935 ngăn tổng thống sa thải thống đốc “nếu không có lý do chính đáng.” Song các phán quyết gần đây của tòa đã làm suy yếu tiền lệ đó. Chuyện gì xảy ra tiếp theo sẽ do tòa án quyết định.
Nvidia và vấn đề mang tên Trung Quốc
Nvidia dự kiến sẽ công bố báo cáo lợi nhuận mạnh mẽ vào thứ Tư. Nhu cầu bùng nổ cho thiết bị trí tuệ nhân tạo từ các ông lớn công nghệ Mỹ tiếp tục thúc đẩy doanh thu của hãng, đặc biệt khi các lô hàng chip Blackwell mới được tăng tốc giao cho khách hàng. Công ty có vốn hoá thị trường cao nhất thế giới dự báo doanh thu quý hai sẽ đạt 45 tỷ USD, nhưng các nhà phân tích cho rằng con số này sẽ cao hơn ít nhất 1 tỷ USD.
Triển vọng quý ba có thể tăng lên 54 tỷ USD hoặc hơn. Liệu Nvidia có thể tiến xa hơn hay không sẽ phụ thuộc vào địa chính trị. Hồi đầu tháng, chính quyền Trump đã cho phép Nvidia tiếp tục bán chip H20 sang Trung Quốc — loại chip được thiết kế để tuân thủ các quy định kiểm soát xuất khẩu của Mỹ. Nhưng Bắc Kinh nói các chip này là mối đe dọa an ninh và khuyên khách hàng Trung Quốc không nên mua. Nvidia hiện đang vận động Donald Trump cho phép bán các chip Blackwell đã được chỉnh sửa sang Trung Quốc. Nếu thành công, doanh thu có thể tăng vọt. Nhưng ông Trump muốn chính phủ Mỹ nhận được một phần từ các giao dịch đó — thứ sẽ làm giảm lợi nhuận của Nvidia.
Châu Âu đoàn kết ủng hộ Moldova
Moldova tuyên bố độc lập khỏi Liên Xô vào ngày 27 tháng 8 năm 1991. Hôm nay, tổng thống Pháp, thủ tướng Đức, và thủ tướng Ba Lan sẽ tới thăm để giúp Maia Sandu, tổng thống Moldova, ngăn đất nước này rơi trở lại quỹ đạo của Nga. Emmanuel Macron, Friedrich Merz, và Donald Tusk coi Moldova (quê hương của 2,4 triệu người, bao gồm cả cộng đồng nói tiếng Nga và Romania, nằm giữa Ukraine và Romania) là then chốt đối với an ninh châu Âu.
Bà Sandu, một nhà vận động chống tham nhũng và là đồng minh kiên định của Ukraine, đã dẫn dắt đất nước trong quá trình làm ứng cử viên gia nhập Liên minh châu Âu. Bà tái đắc cử năm ngoái mặc dù đối mặt với chiến dịch tung tin giả và mua phiếu bầu, được cho là do Nga và các đồng minh tại Moldova dàn dựng. Đảng của bà nhiều khả năng sẽ mất đa số trong cuộc bầu cử quốc hội vào ngày 28 tháng 9. Pháp đặc biệt quan ngại. Cơ quan an ninh mạng của nước này hợp tác chặt chẽ với Moldova, và ông Macron cũng từng trải qua sự can thiệp của Nga. Các nhà lãnh đạo châu Âu hy vọng chuyến thăm cấp cao này sẽ giúp bà Sandu củng cố ủng hộ trong nước.
