Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Đợt đóng cửa chính phủ liên bang dài nhất từ trước đến nay tại Mỹ có thể sắp kết thúc sau khi Thượng viện bỏ phiếu thông qua một dự luật thỏa hiệp. Một số thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ đã chấp nhận ủng hộ dự luật cấp ngân sách cho chính phủ đến ngày 30/01, dù vấn đề gây tranh cãi chính – việc gia hạn bảo hiểm y tế – vẫn chưa được giải quyết ngay lập tức. Thay vào đó, họ đã được hứa sẽ bỏ phiếu riêng về vấn đề này vào tháng 12. Những đảng viên Dân chủ quyết định ủng hộ cho biết dự luật đã bao gồm các điều khoản cho phép phục hồi chức vụ cho những nhân viên liên bang đã bị sa thải trong thời gian đóng cửa 40 ngày. Tuy nhiên, dự luật này vẫn phải được Hạ viện thông qua và được Donald Trump phê chuẩn.
Tổng Giám đốc BBC, Tim Davie, vừa từ chức. Đài truyền hình công cộng Anh đang phải đối mặt với làn sóng chỉ trích vì đưa tin thiếu trung lập trong một số chủ đề, bao gồm Trump, Gaza, và quyền của người chuyển giới. Nhà Trắng đã chỉ trích một bộ phim tài liệu về cuộc nổi loạn ở Điện Capitol năm 2021, trong đó dường như đã biên tập bài phát biểu của Tổng thống Mỹ một cách có chọn lọc. Davie nói rằng ông “chịu trách nhiệm cuối cùng” cho những sai sót gần đây.
Công tố viên đặc biệt của Hàn Quốc đã truy tố cựu tổng thống Yoon Suk Yeol với các cáo buộc mới, bao gồm lạm quyền và hỗ trợ quốc gia thù địch. Công tố viên cáo buộc Yoon cố gắng kích động xung đột giữa Hàn Quốc và Triều Tiên trong nỗ lực ngắn ngủi nhằm áp đặt thiết quân luật vào tháng 12/2024. Tòa án Hiến pháp Hàn Quốc đã ra phán quyết phế truất ông vào tháng 4.
Bão Fung Wong dự kiến sẽ hướng đến Đài Loan sau khi giết chết hai người và buộc hơn 1,4 triệu người phải rời bỏ nhà cửa ở Philippines. Điện đã bị cắt ở một số khu vực trên Đảo Luzon, hòn đảo đông dân nhất Philippines, và một số sân bay đã phải đóng cửa do mưa lớn gây ra lũ lụt.
Trung Quốc cho phép nối lại việc xuất khẩu chip Nexperia nhằm phục vụ mục đích dân sự, theo đó giảm bớt tình trạng thiếu hụt cho các nhà sản xuất xe hơi châu Âu. Hồi tháng 9, chính phủ Hà Lan đã kích hoạt lại một luật an ninh đã tồn tại 73 năm để nắm quyền kiểm soát nhà sản xuất chip có trụ sở tại Hà Lan, với lý do lo ngại về chủ sở hữu Trung Quốc của công ty, Wingtech. Trung Quốc trả đũa bằng cách tạm dừng xuất khẩu. Chính phủ Trung Quốc kêu gọi Hà Lan “sửa chữa những hành động sai trái của mình.”
Hamas đã trả lại hài cốt của một binh sĩ Israel thiệt mạng tại Gaza năm 2014, nói rằng nó được tìm thấy trong quá trình tìm kiếm các con tin khác. Theo thỏa thuận ngừng bắn, nhóm phiến quân này đã thả 20 con tin và 24 thi thể để đổi lấy các tù nhân Palestine. Động thái này có thể giúp củng cố thỏa thuận ngừng bắn mong manh .
Cảnh sát Tanzania đã bắt giữ Amani Golugwa, một nhân vật cấp cao của đảng đối lập CHADEMA, và ban hành lệnh bắt giữ chín người khác bị cáo buộc gây bất ổn sau cuộc bầu cử gây tranh cãi tuần trước. Làn sóng biểu tình nổ ra khi các ứng viên đối lập bị cấm tham gia bỏ phiếu, và vì thế giúp Tổng thống Samia Suluhu Hassan trở lại nắm quyền. CHADEMA cáo buộc hơn 1.000 người đã thiệt mạng trong cuộc đàn áp sau đó, một con số mà chính phủ bác bỏ.
Con số trong ngày: 9 tỷ bảng Anh (11,5 tỷ đô la), là giá trị xuất khẩu dịch vụ pháp lý của Anh trong năm ngoái, tăng so với mức 6,3 tỷ bảng Anh năm 2020.
TIÊU ĐIỂM
Brazil tổ chức “COP của sự thật” ở Amazon
Năm 1992, Brazil đã đăng cai tổ chức “Hội nghị Thượng đỉnh Trái đất” Rio, nơi đã thông qua Công ước Liên Hợp Quốc về Biến đổi Khí hậu và hệ thống các cuộc họp thường niên. Hội nghị năm nay, COP30, sẽ quay trở lại Brazil – nhưng là ở Belém, một thành phố thuộc vùng Amazon. Ban tổ chức hy vọng rằng việc tổ chức cuộc họp giữa một trong những hệ sinh thái quan trọng nhất thế giới sẽ thúc đẩy hợp tác.
Tuần trước, Liên Hiệp Quốc lần đầu tiên thừa nhận rằng mục tiêu hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5°C so với thời kỳ tiền công nghiệp không còn khả thi nữa. Tổng thống Brazil đã hứa hẹn một “COP của sự thật,” nơi các quốc gia thực sự thực hiện những lời hứa trong quá khứ. Những lời hứa này bao gồm giảm phát thải và chuyển đổi nhanh hơn khỏi nhiên liệu hóa thạch, cũng như cam kết được đưa ra tại COP29 về việc cung cấp cho các nước nghèo ít nhất 300 tỷ đô la để giúp họ giảm thiểu và thích ứng với khí hậu vào năm 2035. Nhưng chính những lập luận này đã làm trì trệ các cuộc đàm phán về khí hậu suốt ba thập kỷ. Và tinh thần mong muốn hành động vì khí hậu ở Mỹ và Châu Âu đã giảm sút đáng kể. Tiến trình khí hậu đòi hỏi nhiều hơn là những sự kiện mang tính biểu tượng.
Sự hồi sinh của Syria ở nước ngoài
Trong một cảnh tượng không thể tưởng tượng nổi chỉ một năm trước, hôm nay, Tổng thống Syria Ahmed al-Sharaa sẽ gặp Donald Trump tại Washington. Mới tháng 12 năm ngoái, Sharaa còn là nhân vật được Mỹ treo tiền thưởng 10 triệu đô la vì vai trò chỉ huy al-Qaeda. Giờ đây, ông sắp trở thành Tổng thống Syria đầu tiên đến thăm Nhà Trắng.
Trước chuyến thăm, Bộ Tài chính Mỹ đã loại Tổng thống Syria cùng người đứng đầu cơ quan tình báo của nước này khỏi danh sách trừng phạt. Quốc hội Mỹ cũng đang thảo luận việc bãi bỏ Đạo luật Caesar năm 2019, trong đó áp đặt các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc đối với các ngành xây dựng, năng lượng, và tài chính của Syria. Thượng viện đã bỏ phiếu bãi bỏ đạo luật này, nhưng Hạ viện thì chưa.
Trong nước, một số người Syria đang ngày càng bất mãn với chế độ cai trị biệt lập và vòng tròn thân tín của Sharaa . Nhưng nhiều người ngưỡng mộ sự thay đổi của ông ở nước ngoài. Hai thập kỷ trước, ông là một tù nhân Mỹ ở Iraq, và giờ đây, ông sẽ được chào đón ở Phòng Bầu dục.
Bầu cử ở tiểu bang nghèo nhất Ấn Độ
Tham vọng làm giàu của Ấn Độ phụ thuộc rất nhiều vào Bihar, tiểu bang miền đông, nơi sinh sống của khoảng một phần mười dân số. Thu nhập bình quân đầu người ở đây chỉ đạt 66.000 rupee (800 đô la) một năm, chưa bằng một phần ba mức trung bình toàn quốc. Điều này khiến cuộc bầu cử tại tiểu bang , kết thúc vào ngày mai, có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Kết quả, dự kiến công bố vào thứ Sáu ngày 14/11, cũng sẽ thử thách mức độ ủng hộ của Đảng Bharatiya Janata (BJP), đảng đang lãnh đạo Ấn Độ và là một phần của liên minh cầm quyền tại Bihar. Đồng thời, nó cũng sẽ cho thấy khả năng đoàn kết của phe đối lập.
Trong chiến dịch tranh cử, các chính trị gia đã đưa ra những lời hứa mơ hồ về việc mang lại tăng trưởng cho bang, nhưng họ cũng khai thác bản sắc giai cấp, thứ đã ăn sâu bén rễ ở Bihar. Các đảng phái đã chọn ứng viên dựa trên khả năng tập hợp các cộng đồng cụ thể, thay vì dựa trên ý tưởng phát triển hay thành tích tranh cử. Đây là một mô hình cũ, và cũng là lý do khiến bang này vẫn là bang nghèo nhất Ấn Độ.
Ai sẽ giành Giải Booker?
Sau khi chấm Giải Booker năm 1985, Joanna Lumley, một diễn viên người Anh, đã kết luận rằng “cái gọi là thế giới diễn xuất cay nghiệt” chỉ là “một bữa tiệc trà so với vùng nước đầy rẫy cá piranha của ngành xuất bản.” (Lumley đã mô tả tác phẩm The Bone People của Keri Hulme là “thứ khiến người ta phải chết.” Nhưng dù sao thì cuốn sách vẫn đoạt giải.)
Ban giám khảo năm nay – bao gồm Roddy Doyle, chủ nhân Giải Booker năm 1993, và Sarah Jessica Parker, nữ diễn viên yêu sách – chắc chắn đã có nhiều cuộc tranh luận sôi nổi và bất đồng quan điểm về các tiểu thuyết tham gia tranh giải thưởng thường niên danh giá dành cho tiểu thuyết tiếng Anh. Người chiến thắng sẽ được công bố trong buổi lễ hôm nay.
Các nhà cái đang đánh giá cao tác phẩm The Loneliness of Sonia and Sunny của Kiran Desai, kể về câu chuyện của hai cô gái trẻ người Ấn Độ cố gắng tìm kiếm cơ hội ở Mỹ. (Trước đó, Desai đã giành giải Booker năm 2006 cho cuốn The Inheritance of Loss). Một tác phẩm được yêu thích khác là The Land in Winter của Andrew Miller, kể về hai người hàng xóm đang mang thai trong một trong những mùa đông lạnh giá nhất từng được ghi nhận ở Anh.
