Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Nhà Trắng xác nhận Bộ trưởng Chiến tranh Mỹ Pete Hegseth đã cho phép một cuộc tấn công nối tiếp vào một tàu bị cáo buộc buôn lậu ma túy từ Venezuela hồi tháng 9. Nhà Trắng cho biết Hegseth không chỉ đạo đô đốc “giết tất cả,” nhưng hành động này là “tự vệ.” Donald Trump và Hegseth trước đó phủ nhận các báo cáo cho rằng ông đã ra lệnh tấn công, điều mà ngay cả một số thành viên Đảng Cộng hòa cũng cho là bất hợp pháp.
Đặc khu trưởng Hong Kong Lý Gia Siêu tuyên bố thành lập một ủy ban độc lập do thẩm phán đứng đầu để xem xét nguyên nhân vụ hỏa hoạn chết người nhất thành phố trong nhiều thập kỷ. Thảm họa tuần trước đã khiến ít nhất 151 người thiệt mạng, trong khi hàng chục người khác vẫn đang mất tích. Cảnh sát đã bắt giữ 13 người vì nghi ngờ ngộ sát. Các nhà điều tra chống tham nhũng cũng bắt giữ 12 người. Các nhà thầu tham gia cải tạo hai tòa tháp cũng nằm trong số những người bị bắt giữ.
Chứng khoán châu Á phục hồi trong hôm nay sau khi các thị trường trái phiếu toàn cầu giảm điểm vào hôm qua. Thị trường đang phản ứng với đề xuất của Ngân hàng Nhật Bản về việc có thể tăng lãi suất trong tháng này. Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn hai năm của Nhật Bản đã tăng vọt lên trên 1% lần đầu tiên sau 17 năm, trong khi lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn mười năm đạt 4,1%. Điều này đã thúc đẩy làn sóng bán tháo các tài sản rủi ro, bao gồm cả Bitcoin.
Apple thay thế phó chủ tịch phụ trách trí tuệ nhân tạo (AI), dường như là để phản ứng trước những lo ngại rằng công ty đang tụt hậu trong cuộc đua tích hợp AI vào các sản phẩm của mình. Amar Subramanya, cựu phó chủ tịch AI của Microsoft, sẽ tiếp quản vị trí này từ John Giannandrea. Apple từng hy vọng AI tạo sinh sẽ giúp họ biến iPhone thành một trợ lý kỹ thuật số, nhưng tiến độ lại vô cùng chậm.
Volodymyr Zelensky nhấn mạnh rằng đảm bảo an ninh phải là nền tảng của bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào với Nga. Tổng thống Ukraine đã phát biểu sau cuộc gặp với Tổng thống Emmanuel Macron tại Paris. Tổng thống Pháp cho biết Ukraine nhận được “sự ủng hộ hoàn toàn” từ đất nước ông. Sau đó, ông tiếp tục thảo luận với Trump về những nỗ lực của Mỹ trong việc làm trung gian cho một giải pháp cho cuộc chiến. Các nhà đàm phán Mỹ hiện đang ở Moscow để gặp Vladimir Putin.
Airbus báo cáo vấn đề về chất lượng ở một số tấm kim loại được sử dụng trong máy bay A320. Nhà sản xuất máy bay châu Âu chỉ vừa mới hoàn tất việc xử lý lỗi phần mềm liên quan đến dòng máy bay này, vốn đã gây gián đoạn hoạt động của một loạt các hãng hàng không trên toàn thế giới. Airbus cho biết họ đang kiểm tra các máy bay bị ảnh hưởng. Cổ phiếu của hãng giảm khoảng 10% sau tin tức này nhưng đã phục hồi phần lớn vào lúc thị trường đóng cửa.
Người đứng đầu cơ quan giám sát tài chính Anh đã từ chức sau khi cơ quan này vô tình tiết lộ chi tiết ngân sách của chính phủ trước khi chúng được công bố tại Quốc hội. Richard Hughes cho biết ông “chịu mọi trách nhiệm” về vụ rò rỉ, mà Văn phòng Trách nhiệm Ngân sách mô tả là “thất bại tồi tệ nhất” trong lịch sử. Báo cáo này có chứa dữ liệu mật và nhạy cảm với thị trường.
Con số trong ngày: 70%, là mức tăng giá hành tây ở Iran trong năm nay.
Đính chính: Trong một bài viết trước, chúng tôi đã nêu rằng Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio sẽ đến Moscow vào thứ Hai để thảo luận về kế hoạch hòa bình ở Ukraine. Tuy nhiên, thông tin chính xác là các quan chức Mỹ khác mới là người đang trên đường đến đó.
TIÊU ĐIỂM
Witkoff lại đến Moscow
Đặc phái viên của Donald Trump, Steve Witkoff, và con rể của Tổng thống, Jared Kushner, đang ở Moscow, nơi Witkoff sẽ cập nhật cho Vladimir Putin về kế hoạch hòa bình 19 điểm cho Ukraine. Đề xuất này được cho là sẽ đảo ngược một số điều khoản có lợi nhất cho Điện Kremlin trong văn kiện 28 điểm trước đó, vốn đã kích động làn sóng phẫn nộ trên khắp châu Âu. Các cuộc thảo luận này diễn ra sau cuộc họp tại Florida vào Chủ nhật giữa các nhà đàm phán Mỹ và Ukraine.
Đáng chú ý, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio sẽ không tham dự các cuộc đàm phán. Ông đã có mặt tại các cuộc thảo luận ở Florida và được cho là thành viên thân Ukraine nhất trong chính quyền. Theo tờ Wall Street Journal, các quan chức châu Âu lo ngại rằng Witkoff và Kushner – những người vốn là doanh nhân chứ không phải nhà ngoại giao giàu kinh nghiệm – xem một thỏa thuận hòa bình là cách để đảm bảo các liên doanh Mỹ-Nga trong lĩnh vực năng lượng và khoáng sản. Nếu những tuyên bố đó là đúng, thì cả Witkoff và Kushner đều có thể mong đợi một sự chào đón thân thiện tại Moscow.
Châu Âu có lẽ vẫn chưa thể cắt giảm lãi suất
Nền kinh tế châu Âu đang dần phục hồi. Trong quý III, nền kinh tế EU tăng trưởng khoảng 1,6% so với cùng kỳ năm trước. Các chỉ số khảo sát cho thấy tốc độ này có thể tiếp tục. Trong khi đó, lạm phát tại khu vực đồng euro đang tiến gần đến mục tiêu 2% của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB). Hôm nay, số liệu lạm phát mới nhất sẽ cho thấy liệu các lãnh đạo cấp cao của ngân hàng có đủ không gian để nới lỏng chính sách bằng cách cắt giảm lãi suất trong cuộc họp vào cuối tháng 12 này hay không. Dữ liệu ban đầu được công bố tại Đức, Tây Ban Nha, và Pháp cho thấy lạm phát hầu như không thay đổi, khiến ECB gần như không có lý do gì để không hạ lãi suất.
Nhưng một vài chỉ số thì đáng lo ngại hơn. Lạm phát cơ bản, nghĩa là đã loại trừ các chi phí biến động như năng lượng, đang tăng lên ở Tây Ban Nha. Và dù lạm phát giá đầu ra đang ở mức thấp, các công ty lại báo cáo chi phí vận hành tăng, điều này có thể đồng nghĩa với việc giá cả sẽ tăng cao hơn trong tương lai. Nếu xu hướng này tiếp tục, những người kỳ vọng vào việc cắt giảm lãi suất để thúc đẩy nền kinh tế sẽ phải thất vọng.
Apple đối mặt với Tòa án EU
Trong hôm nay, Tòa án Công lý Liên minh Châu Âu (CJEU) sẽ ra phán quyết sơ bộ về vụ kiện tập thể chống lại Apple và công ty con tại Ireland, hiện đang được xử lý tại một tòa án Hà Lan. Phán quyết này sẽ xác định liệu Tòa án Quận Amsterdam có thẩm quyền theo luật EU để “tập hợp” các khiếu nại từ tất cả người dùng App Store tại Hà Lan – những người cáo buộc Apple về các hành vi cạnh tranh không lành mạnh – hay không. Một phán quyết có lợi sẽ khiến Apple phải đối mặt với một vụ kiện bồi thường thiệt hại khổng lồ.
Tiền lệ này cũng rất quan trọng. Tòa án Công lý Châu Âu (CJEU) có thể bác bỏ lập luận của người tiêu dùng và quyết định rằng, trong các vụ kiện tập thể tương tự, nguyên đơn trước tiên phải nộp đơn kiện lên tòa án địa phương trước khi có thể sáp nhập các vụ kiện. Điều này sẽ gây ra một cơn đau đầu về thủ tục pháp lý cho người tiêu dùng. Ít nhất một tổng chưởng lý EU cho rằng phán quyết như vậy là có thể. Nó sẽ giảm bớt áp lực pháp lý lên các công ty công nghệ lớn, nhưng mang lại hậu quả cay đắng cho người tiêu dùng.
Liệu sẽ có biến động chính trị mới tại Mỹ?
Cuộc bầu cử đặc biệt cuối cùng của nước Mỹ trong năm nay – cuộc tranh cử diễn ra trong hôm nay tại khu vực bầu cử quốc hội thứ bảy của tiểu bang Tennessee – đang trở thành một cơ hội mới cho Đảng Dân chủ tận dụng làn sóng thắng lợi mà họ đã đạt được kể từ khi Donald Trump trở lại nắm quyền tổng thống. Aftyn Behn, ứng viên của Đảng Dân chủ, đang hy vọng lật ngược tình thế tại khu vực “màu đỏ,” trải dài từ Nashville về phía tây đến vùng nông thôn trung tâm. Sử dụng chiến thuật dân túy, bà đang nhắc nhở khu vực này, nơi đã bầu cho Trump với cách biệt 22 điểm một năm trước, rằng giá hàng tạp hóa vẫn chưa giảm và chi phí chăm sóc sức khỏe sẽ sớm tăng cao.
Đối thủ Đảng Cộng hòa của bà, Matt Van Epps, vẫn dẫn đầu các cuộc thăm dò, nhưng khoảng cách đang dần thu hẹp. Cuộc đua sít sao bất thường này đang khiến Đảng Cộng hòa lo lắng. MAGA Inc, siêu ủy ban vận động tranh cử của Trump, đã chi gần 1,2 triệu đô la cho cuộc bầu cử này. Tổng thống cũng đã lên Truth Social để khuyến khích những “người yêu nước” thuộc phe “Nước Mỹ Trên Hết” đi bỏ phiếu. Nếu Behn thực sự gây bất ngờ, hãy kỳ vọng mức độ lo âu của Đảng Cộng hòa sẽ còn tăng thêm.
Vụ bê bối truyền thông làm rung chuyển nước Mỹ
Olivia Nuzzi, nữ phóng viên đang ở tâm điểm của một cơn bão truyền thông, sẽ kể lại câu chuyện của mình trong cuốn hồi ký “American Canto” xuất bản hôm nay. Câu chuyện của Nuzzi sẽ theo chân sự nghiệp thăng tiến chóng mặt của cô. Nuzzi trở thành phóng viên của tờ Daily Beast khi mới 21 tuổi, và được nhận làm phóng viên tại Washington cho tạp chí New York chỉ ba năm sau đó.
Nhưng sự sụp đổ của cô cũng dữ dội không kém. Nuzzi đã rời tạp chí vào mùa thu năm ngoái ngay sau khi nổ ra tin tức về mối quan hệ tình cảm không phù hợp với Robert F. Kennedy Jr., người mà cô đã viết bài phân tích và hiện là Bộ trưởng Y tế Mỹ. Vụ bê bối càng thêm nghiêm trọng khi hôn phu cũ của Nuzzi cáo buộc cô ngoại tình với Mark Sanford, một chính trị gia nổi tiếng khác (luật sư của Nuzzi phủ nhận cáo buộc này). Vanity Fair, tạp chí sau đó đã thuê Nuzzi, hiện đang “xem xét tất cả sự thật.”
