Thế giới hôm nay: 08/12/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết Chiến lược An ninh Quốc gia mới của Mỹ “phần lớn phù hợp với tầm nhìn của chúng tôi.” Ông gọi việc văn kiện không đề cập đến Nga như “mối đe dọa trực tiếp” là một “bước tiến tích cực.” Các cuộc đàm phán trước đó giữa các quan chức Mỹ và Ukraine đã kết thúc mà không đạt được nhiều tiến triển. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sẽ đến London vào hôm nay để gặp gỡ các nhà lãnh đạo Tây Âu.

Thái Lan vừa tiến hành không kích “các mục tiêu quân sự” ở Campuchia sau loạt đụng độ biên giới giữa hai nước. Quân đội Hoàng gia Thái Lan cáo buộc Campuchia bắn vào các binh sĩ người Thái và triển khai xe tăng gần Thái Lan. Vụ bạo lực này là diễn biến mới nhất trong một cuộc tranh chấp kéo dài. Hồi tháng 7, Donald Trump làm trung gian cho một lệnh ngừng bắn sau cuộc xung đột kéo dài năm ngày, nhưng Thái Lan đã đình chỉ lệnh ngừng bắn vào tháng trước sau một vụ nổ mìn.

Benjamin Netanyahu cho biết giai đoạn hai trong kế hoạch hòa bình của Mỹ tại Gaza sẽ sớm bắt đầu, nhưng một số vấn đề vẫn cần được giải quyết. Thủ tướng Israel cho biết ông sẽ thảo luận các kế hoạch với Trump vào cuối tháng 12. Ông đã phát biểu trước các phóng viên tại Jerusalem cùng với Friedrich Merz, Thủ tướng Đức, người cũng tái khẳng định sự ủng hộ của nước này đối với Israel.

Trump cảnh báo việc Netflix mua lại Warner Bros Discovery “có thể là một vấn đề.” Gã khổng lồ phát trực tuyến đang tìm kiếm sự chấp thuận của cơ quan quản lý để mua lại hãng truyền thông trong một thỏa thuận trị giá 83 tỷ đô la. Tổng thống Mỹ bày tỏ lo ngại về “thị phần” của Netflix và cho biết ông “sẽ tham gia” vào quyết định về giao dịch này.

Thủ tướng Nhật Bản Takaichi Sanae tuyên bố nước bà sẽ “phản ứng bình tĩnh và kiên quyết” sau khi máy bay chiến đấu Trung Quốc khóa radar nhắm mục tiêu vào máy bay chiến đấu Nhật Bản gần Đảo Okinawa. Hải quân Trung Quốc cáo buộc Nhật Bản “vu khống và bôi nhọ” mình. Căng thẳng giữa hai bên đã gia tăng kể từ tháng trước, khi Takaichi nói rằng Nhật Bản có thể bảo vệ Đài Loan nếu hòn đảo bị tấn công.

Tổng thống Benin Patrice Talon tuyên bố mọi thứ “trong tầm kiểm soát” sau khi chính phủ của ông ngăn chặn một âm mưu đảo chính. Trước đó, quân đội đã chiếm quyền kiểm soát kênh truyền hình nhà nước và tuyên bố lật đổ Talon. Tổng thống thề sẽ trừng phạt nhóm này. Nigeria, nước láng giềng của Benin, cho biết họ đã triển khai máy bay chiến đấu để “đánh bật những kẻ âm mưu đảo chính” ra khỏi một doanh trại quân đội.

Lando Norris, tay đua người Anh của đội McLaren, đã giành chức vô địch Công thức 1 đầu tiên sau khi về đích thứ ba tại giải Grand Prix Abu Dhabi. Anh đã kết thúc mùa giải trước Max Verstappen của Red Bull, nhà vô địch bốn giải F1 gần nhất, người về nhất trong vòng đua này. Norris là tay đua người Anh đầu tiên giành chức vô địch kể từ Ngài Lewis Hamilton năm 2020.

Con số trong ngày: 3 tỷ tấn, là lượng quặng sắt tại mỏ Simandou ở Guinea.

TIÊU ĐIỂM

Ukraine củng cố sự ủng hộ của các đồng minh

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sẽ đến London trong hôm nay để gặp Thủ tướng Anh Keir Starmer, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, và Thủ tướng Đức Friedrich Merz. Trọng tâm chương trình nghị sự là kế hoạch giải phóng khoảng 165 tỷ euro (192 tỷ đô la) tài sản bị đóng băng của Nga, chủ yếu được giữ tại một trung tâm thanh toán bù trừ của Bỉ, để đổi lấy một khoản vay bồi thường. Có lẽ chẳng còn điều gì quan trọng hơn việc giúp Ukraine chống lại áp lực từ Mỹ, vốn buộc họ phải đồng ý một thỏa thuận hòa bình có lợi cho Nga. Tài chính của Ukraine đang suy yếu và họ cần phải mua thêm vũ khí.

Nhưng châu Âu lại đang chia rẽ. Hôm thứ Sáu, Merz và Ursula von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu, đã gặp Thủ tướng Bỉ Bart De Wever tại Brussels để thuyết phục ông chấp thuận kế hoạch này. De Wever lo ngại rằng việc giải tỏa tài sản có thể khiến Bỉ phải đối mặt với các hành động pháp lý. Trong vài ngày tới, mọi người sẽ biết liệu những lo ngại của Bỉ có thể được giải quyết kịp thời để kế hoạch được hoàn thiện tại hội nghị thượng đỉnh Liên minh Châu Âu vào ngày 18/12 hay không.

Donald Trump có thể tùy ý ra quyết định?

Tối cao Pháp viện Mỹ sẽ xem xét liệu Donald Trump có thể bãi nhiệm Rebecca Slaughter khỏi vị trí tại Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) hay không. Theo luật định, các thành viên của FTC chỉ có thể bị sa thải vì “kém hiệu quả, lơ là nhiệm vụ, hoặc sai phạm.” Tổng thống không viện dẫn bất kỳ lý do nào trong số này khi thông báo cho Slaughter về việc sa thải bà hồi tháng 3. Ông viết rằng bà phải ra đi vì công việc của bà không phù hợp với “các ưu tiên của chính quyền.”

Tuy nhiên, một tiền lệ từ năm 1935 – vụ Humphrey’s Executor (Người bảo vệ di sản của Humphrey) – lại ủng hộ Slaughter. Trong vụ việc đó, tòa án đã duy trì giới hạn của việc cách chức, đảo ngược quyết định sa thải một ủy viên FTC của Franklin Roosevelt. Nhưng các luật sư của Trump lập luận rằng Điều II của hiến pháp “tập trung ‘quyền hành pháp’ vào tay một người,” trao cho người này thẩm quyền giám sát và cách chức “những người thi hành luật liên bang.”

Một phán quyết có lợi cho Trump có thể trao cho các tổng thống quyền kiểm soát sâu rộng hơn đối với hàng chục cơ quan hành pháp. Tòa án có lẽ sẽ tạo ra một ngoại lệ cho Cục Dự trữ Liên bang, bảo toàn tính độc lập của cơ quan này, trong khi buộc tất cả các lãnh đạo cơ quan khác phải tuân theo ý muốn của tổng thống.

Các nhà xuất khẩu thúc đẩy nền kinh tế Trung Quốc

Một bí ẩn của năm 2025 là tại sao chính phủ Trung Quốc không nỗ lực hơn nữa để cứu thị trường bất động sản, nơi đã bước sang năm thứ năm suy thoái. Theo Larry Hu của Ngân hàng Macquarie, chính phủ chần chừ vì họ có thể. Dù đầu tư vào nhà ở mới giảm mạnh, nhưng nền kinh tế Trung Quốc vẫn có thể đạt được mục tiêu tăng trưởng chính thức “khoảng 5%” trong năm nay. Một phần nguyên nhân là do cầu hàng hóa Trung Quốc ở nước ngoài mạnh đến bất ngờ.

Số liệu công bố hôm nay cho thấy xuất khẩu của Trung Quốc đã tăng 5,9% trong tháng 11 so với cùng kỳ năm ngoái. Các nhà lãnh đạo Trung Quốc hy vọng đà tăng trưởng có thể duy trì sang năm 2026. Tuy nhiên, nếu ngành công nghệ sụp đổ tại Mỹ thì nền kinh tế thế giới sẽ chao đảo. Khi đó, Trung Quốc sẽ buộc phải thúc đẩy nhu cầu nội địa. Điều này có thể bao gồm việc làm mọi cách để phục hồi thị trường bất động sản, Hu lập luận. Theo nghĩa đó, chính sách nhà ở của Trung Quốc sẽ được “xây dựng” tại Mỹ.

Nhật ký trong tù của Nicolas Sarkozy

Nicolas Sarkozy chỉ bị biệt giam 20 ngày sau khi bị kết tội “âm mưu tội phạm” trong một phiên tòa xét xử liên quan đến tài trợ chiến dịch tranh cử bất hợp pháp. Nhưng một tháng sau khi được trả tự do, cựu tổng thống Pháp dự kiến sẽ công bố nhật ký về trải nghiệm này. “Trong tù chẳng có gì để xem, cũng chẳng có gì để làm,” ông viết, theo một đoạn trích từ cuốn Nhật ký của một tù nhân được đăng trên báo chí Pháp. Những chia sẻ khác bao gồm: “Than ôi, tiếng ồn ào cứ vang lên liên tục. Nhưng, cũng giống như sa mạc, đời sống nội tâm được tôi luyện trong tù.”

Điều bất thường là các thẩm phán đã tuyên phạt Sarkozy tù giam ngay lập tức dù ông đang chờ kháng cáo. Các luật sư đã giúp ông được trả tự do sau khi lập luận rằng cựu tổng thống, người luôn khẳng định mình vô tội, không có nguy cơ bỏ trốn hay tái phạm. Ông bị cấm rời khỏi Pháp và không được tiếp xúc với Bộ trưởng Tư pháp Gérald Darmanin trong khi chờ kháng cáo, dự kiến sẽ diễn ra vào mùa xuân.