Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Chính quyền Trump gia tăng áp lực lên Nicolás Maduro, nhà lãnh đạo độc tài của Venezuela, bằng cách áp đặt lệnh trừng phạt đối với ba thành viên trong gia đình ông và sáu công ty hoạt động trong lĩnh vực dầu mỏ của Venezuela. Nhà Trắng cũng tuyên bố sẽ tuân theo một “quy trình pháp lý” để tịch thu dầu từ tàu chở dầu mà họ đã bắt giữ ngoài khơi bờ biển Venezuela. Theo Reuters, Mỹ đang lên kế hoạch chặn bắt thêm nhiều tàu thuyền như một phần trong chiến dịch chống lại chế độ của Maduro.
Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết Mỹ đang đề xuất biến các phần của khu vực Donetsk vẫn do Ukraine kiểm soát thành một “đặc khu kinh tế.” Tổng thống Ukraine đặt câu hỏi điều gì sẽ ngăn cản quân đội Nga tiến quân nếu khu vực này được phi quân sự hóa như một phần trong kế hoạch hòa bình mà Donald Trump đang gây sức ép buộc Ukraine chấp nhận. Zelensky cũng nói rằng việc nhượng lại lãnh thổ đòi hỏi một cuộc trưng cầu dân ý.
Thủ tướng Thái Lan tuyên bố “trao trả quyền lực cho nhân dân” và giải tán Quốc hội, mở đường cho bầu cử trong vòng hai tháng tới. Anutin Charnvirakul mới chỉ nắm quyền lãnh đạo chính phủ thiểu số trong một quốc hội chia rẽ chưa đầy 100 ngày. Ông khẳng định việc giải tán Quốc hội sẽ không ảnh hưởng đến cuộc xung đột đang diễn ra giữa lực lượng Thái Lan và Campuchia.
Reddit đệ đơn kiện phản đối quyết định của Australia về việc cấm mạng xã hội đối với trẻ em. Công ty này cho rằng luật mới, có hiệu lực từ thứ Tư, “vi phạm quyền tự do ngôn luận chính trị ngầm định.” Chính phủ Australia khẳng định sẽ chống lại bất kỳ thách thức pháp lý nào. Trước đó, một bộ trưởng Đan Mạch tiết lộ rằng nước này có thể ban hành một luật tương tự vào cuối năm sau.
Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS) cảnh báo một làn sóng “siêu cúm” đang làm quá tải các bệnh viện trên cả nước. Cơ quan này cho biết, hồi tuần trước, trung bình mỗi ngày có 2.660 bệnh nhân nhập viện vì căn bệnh này, và số ca nhiễm đang tăng lên. Số ca nhiễm cúm ở các vùng khác của Anh cũng gia tăng. Cuộc đình công dự kiến vào tuần tới của các bác sĩ nội trú (nghĩa là bác sĩ trẻ) có lẽ là không đúng thời điểm.
Disney và OpenAI vừa ký một thỏa thuận cấp phép trị giá 1 tỷ đô la – thương vụ lớn nhất từ trước đến nay giữa một tập đoàn truyền thông và một công ty trí tuệ nhân tạo. Đổi lại việc Disney nắm giữ cổ phần, OpenAI sẽ được phép sử dụng hơn 200 nhân vật của Disney từ các thương hiệu như Star Wars và Frozen trong các sản phẩm của mình, bao gồm cả Sora, một nền tảng video ngắn.
Các nhóm cổ động viên bóng đá có lẽ sẽ thất vọng về giá vé World Cup năm tới tại Bắc Mỹ. Giá vé rẻ nhất cho trận chung kết ở New York có thể lên tới 4.185 đô la – tăng 600% so với vé trận chung kết ở Qatar. Hiệp hội Cổ động viên Bóng đá Châu Âu kêu gọi ngừng bán vé. Gianni Infantino, vị chủ tịch gây tranh cãi của FIFA, tổ chức điều hành các trận bóng đá trên toàn cầu, thường không bị ảnh hưởng bởi những tranh cãi.
Con số trong ngày: 1 nghìn tỷ đô la, là kim ngạch xuất khẩu ròng hàng hóa của Trung Quốc trong 11 tháng đầu năm, vượt xa mọi mức thặng dư trước đó.
TIÊU ĐIỂM
Nền kinh tế Nga tuột dốc
Trong năm 2023 và 2024, nền kinh tế Nga đã bùng nổ. Bất chấp các lệnh trừng phạt của phương Tây sau khi nước này xâm lược Ukraine, Nga vẫn bán được rất nhiều hydrocarbon cho các khách hàng sẵn lòng mua, chẳng hạn như Trung Quốc và Ấn Độ. Chính phủ cũng tăng mạnh chi tiêu cho phúc lợi xã hội, cơ sở hạ tầng, và lực lượng vũ trang. Năm 2024, nền kinh tế tăng trưởng hơn 4%, một thành tích tuyệt vời so với tiêu chuẩn của hầu hết các nền kinh tế lớn.
Tuy nhiên, các số liệu được công bố vào hôm nay sẽ cho thấy một bức tranh hoàn toàn khác. Chúng dự kiến xác nhận mức tăng trưởng chỉ 0,6% trong quý III năm 2025. Dữ liệu về xuất khẩu ròng cũng không mấy ấn tượng. Vậy tại sao lại có sự thay đổi này? Tổng thống Nga, Vladimir Putin, đã giảm tốc độ chi tiêu. Lãi suất cao – mà ngân hàng trung ương áp dụng để ngăn chặn lạm phát – đang ảnh hưởng tiêu cực. Các lệnh trừng phạt của phương Tây cũng có thể bắt đầu gây tổn hại. Nền kinh tế Nga chưa rơi vào tình trạng khủng hoảng. Nhưng thời kỳ hoàng kim đã qua.
Những thăng trầm của nền kinh tế Ấn Độ
Tại các quốc gia như Mỹ và Anh, lạm phát vẫn ở mức cao dai dẳng. Nhưng ở Ấn Độ thì không; các ngân hàng trung ương đang gặp phải vấn đề ngược lại. Số liệu lạm phát tháng 11, được công bố vào hôm nay, dự kiến sẽ cho thấy tỷ lệ hàng năm chỉ ở mức 0,7%. Con số này tăng so với mức 0,25% trong tháng 10, nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với mục tiêu 4% của Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ. Tuần trước, ngân hàng trung ương đã giảm lãi suất chuẩn 0,25 điểm phần trăm, xuống còn 5,25%.
Tuy nhiên, nền kinh tế Ấn Độ vẫn tăng trưởng 8,2% so với cùng kỳ năm trước trong quý III năm 2025. Chính phủ đã tiến hành một loạt cải cách, đơn giản hóa luật thuế và nới lỏng luật lao động. Họ hy vọng rằng việc thúc đẩy cầu nội địa có thể bảo vệ nền kinh tế khỏi những cú sốc toàn cầu, bao gồm cả cơn giận của Donald Trump. Kể từ khi Tổng thống Mỹ áp thuế 50% lên hàng hóa Ấn Độ vào tháng 8, Thủ tướng Narendra Modi đã kêu gọi người dân mua hàng hóa nội địa.
Cuộc chạy đua giành khoáng sản chiến lược của Mỹ
Trong hôm nay, các quan chức Mỹ sẽ gặp gỡ các đối tác từ tám quốc gia giàu có khác để thảo luận về những nỗ lực khai thác các mỏ khoáng sản cần thiết cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng trí tuệ nhân tạo (AI). Sáng kiến này nhằm mục đích giúp các quốc gia đa dạng hóa nguồn cung, giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc, nước đang thống trị hoạt động khai thác và tinh chế các nguyên liệu quan trọng. Gần đây, Trung Quốc vừa hạn chế xuất khẩu một số nguyên liệu thiết yếu nhất. Còn Mỹ thì ký các thỏa thuận không ràng buộc với Australia và Nhật Bản, hai quốc gia có đại diện tham dự cuộc họp, để theo đuổi các dự án chung.
Nhưng nhiều đồng minh khác sẽ vắng mặt trong buổi họp. Mỹ đã không mời Canada, nước cho đến nay vẫn dẫn đầu các nỗ lực trong G7 nhằm phối hợp các dự án khai thác mới, cũng như EU, dù một quốc gia thành viên liên minh này, Hà Lan, sẽ tham dự. Trong khi đó, các công ty Mỹ đang tranh thủ thu mua bất kỳ nguồn cung đất hiếm nào có sẵn bên ngoài Trung Quốc, gây thiệt hại cho các nhà nhập khẩu châu Âu. Và chính quyền Trump cũng gấp rút ký kết các thỏa thuận với các quốc gia giàu tài nguyên, bao gồm Congo, Indonesia, Kazakhstan, và Malaysia. Chia sẻ không phải là điều dễ dàng đối với vị tổng thống theo chủ nghĩa “Nước Mỹ trên hết.”
Kỷ niệm 250 năm ngày sinh Jane Austen
Jane Austen rất biết cách tận hưởng những cuộc vui. Các tiểu thuyết của bà tràn ngập những buổi dạ hội, và các bức thư của bà cũng vậy. Năm 1798, bà từng kể về một buổi tiệc, ghi chú rằng “có 20 điệu nhảy, và tôi đã nhảy tất cả, mà không thấy mệt mỏi chút nào.” Vì vậy, bà có thể sẽ hài lòng về buổi dạ tiệc xa hoa được tổ chức để kỷ niệm sinh nhật lần thứ 250 của mình.
Lễ kỷ niệm năm nay được đánh dấu bằng những cuốn sách, chương trình truyền hình, triển lãm, lễ hội, và thậm chí cả một bức tượng mới của tác giả. Tại nhà riêng của bà ở Chawton, Hampshire, sẽ có các buổi nói chuyện, hội thảo, và biểu diễn vào cuối tuần này. Tại Bath, nơi Austen từng sinh sống, cũng sẽ có rượu vang và các buổi đọc trích đoạn từ sách của bà. Vào đúng ngày sinh nhật của bà, ngày 16/12, BBC sẽ tổ chức các chương trình với sự góp mặt của những người hâm mộ nổi tiếng của tác giả. Điều này hợp hoàn hảo với nữ nhà văn của những kiệt tác như “Kiêu hãnh và định kiến” và “Emma.” Như một nhân vật trong tiểu thuyết Emma đã nhận xét: “Người ta không thể nào tổ chức một bữa tiệc quá lớn được.”
