Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) phê duyệt phiên bản thuốc uống hàng ngày của loại thuốc tiêm giảm cân Wegovy, do hãng dược phẩm Đan Mạch Novo Nordisk sản xuất. Eli Lilly, hãng dược đối thủ, dự kiến cũng sẽ sớm được phê duyệt một loại thuốc tương tự. Thuốc uống – tuy kém hiệu quả hơn thuốc tiêm, nhưng lại tiện lợi hơn nhiều – đánh dấu một biên giới mới trong lĩnh vực thuốc giảm cân.
Nga gia tăng các cuộc không kích vào vùng Odessa, nơi có cảng biển lớn nhất của Ukraine. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết các cuộc tấn công này nhằm mục đích cắt đứt hoạt động hậu cần hàng hải của đất nước ông. Trong khi đó, vào thứ Hai, một tướng cấp cao của Nga phụ trách huấn luyện binh sĩ đã thiệt mạng trong một vụ nổ bom xe tại Moscow. Phía Nga nói họ nghi ngờ có sự liên quan của cơ quan mật vụ Ukraine và đã mở một cuộc điều tra giết người.
Donald Trump gây ra làn sóng phản đối dữ dội tại Đan Mạch và Greenland khi bổ nhiệm một đặc phái viên tới vùng lãnh thổ Bắc Cực này. Jeff Landry, thống đốc Cộng hòa của bang Louisiana, cho biết ông rất vinh dự được làm việc để “biến Greenland thành một phần của Mỹ.” Trump từng nhiều lần bày tỏ hy vọng chiếm hữu hòn đảo do Đan Mạch kiểm soát này. Lars Lokke Rasmussen, Ngoại trưởng Đan Mạch, gọi động thái này là “không thể chấp nhận được.”
Larry Ellison, chủ tịch của Oracle và là một trong những người giàu nhất thế giới, cam kết bảo lãnh cá nhân khoảng 40 tỷ đô la để hậu thuẫn cho nỗ lực thâu tóm Warner Bros Discovery của Paramount. Công ty điện ảnh Mỹ này được điều hành bởi David, con trai của Larry. Thương vụ thâu tóm trị giá 108 tỷ đô la này bị giám sát kỹ lưỡng vì lo ngại không đủ tài chính. Tuần trước, Warner đã kêu gọi các cổ đông của mình ủng hộ lời đề nghị từ đối thủ là Netflix.
Chính quyền Trump tạm dừng việc cho thuê năm trang trại điện gió lớn đang được xây dựng ngoài khơi bờ biển phía đông nước Mỹ. Bộ Nội vụ cho biết các dự án này gây rủi ro an ninh quốc gia nhưng không cung cấp chi tiết. Động thái này là đòn giáng mới nhất của chính quyền vào năng lượng tái tạo. Trong tháng này, một thẩm phán liên bang đã bác bỏ sắc lệnh hành pháp của Trump về việc chặn các dự án năng lượng gió, gọi đó là hành động “tùy tiện và thất thường.”
Alphabet, công ty mẹ của Google, vừa mua lại Intersect Power, một nhà phát triển năng lượng, với giá 4,75 tỷ đô la. Thương vụ này – giúp Alphabet tiếp cận nguồn cung điện cũng như các dự án trung tâm dữ liệu của Intersect – nhằm mục đích củng cố năng lực năng lượng của gã khổng lồ công nghệ trong bối cảnh cầu AI ngày càng tăng. Năm ngoái, Google đã ký một thỏa thuận trị giá 20 tỷ đô la với Intersect để xây dựng một trung tâm dữ liệu và trang trại năng lượng mặt trời kèm hệ thống lưu trữ pin.
Cuộc đua giành quyền thống trị mảng taxi robot đang tăng tốc. Hai ứng dụng gọi xe, Uber và Lyft, đã công bố kế hoạch thử nghiệm xe tự lái do công ty công nghệ Trung Quốc Baidu sản xuất tại London vào năm tới. Hồi tháng 10, Waymo, một đối thủ cạnh tranh ở Mỹ, đã tiết lộ một kế hoạch tương tự tại thủ đô nước Anh, sử dụng xe của chính họ. Nhưng có thể sẽ có những trở ngại dọc đường: các kế hoạch này trước tiên phải được sự chấp thuận của cơ quan quản lý.
Con số trong ngày: 19,5 tỷ đô la, là giá trị tài sản mà Ford đã ghi giảm khi hãng xe này xem xét lại chiến lược xe điện (EV) của mình.
TIÊU ĐIỂM
Cùng nhìn lại năm 2025. Chủ đề hôm nay là kinh doanh.
Chuyến đi đầy hỗn loạn của các doanh nghiệp Mỹ
Việc ứng phó với chính quyền Trump là một chuyến tàu lượn siêu tốc đối với các doanh nghiệp Mỹ. Tâm trạng ban đầu khá phấn chấn – với lời hứa cắt giảm thuế doanh nghiệp và đưa các nhân vật Phố Wall lên làm lãnh đạo các bộ tài chính và thương mại. Tiếp theo là hàng loạt cú sốc khó lường: các quyết định chính sách được công bố trên mạng xã hội, yêu cầu các công ty luật thực hiện các vụ kiện miễn phí (pro bono) do phong trào MAGA gây ra, và các cuộc tấn công vào Cục Dự trữ Liên bang cũng như các giám đốc điều hành mà Trump không vừa ý.
Kế đó là đòn giáng bất ngờ – một cuộc thương chiến. Việc tuyển dụng chậm lại khi các công ty cắt giảm chi phí (dù các giám đốc điều hành tuyên bố họ đang thay thế nhân viên bằng trí tuệ nhân tạo). Nhiều công ty đã hoãn việc chuyển mức thuế nhập khẩu cao hơn sang cho khách hàng vì sợ Trump đổi ý hoặc Tối cao Pháp viện sẽ bác bỏ một số loại thuế quan của ông.
Trong khi đó, các doanh nghiệp Mỹ đang chuẩn bị tinh thần cho khoản phí mới 100.000 đô la đối với thị thực lao động tay nghề cao H1-B, được công bố vào tháng 9. Cho đến nay, chính quyền vấp phải rất ít sự phản kháng từ các ông chủ, những người lo sợ sự trả đũa từ Trump. Chỉ trích Tổng thống có thể khiến “cả cỗ xe trật bánh.”
Cơn sốt sáp nhập tấn công các doanh nghiệp lớn
Các thương vụ siêu sáp nhập đã trở lại và bữa tiệc chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Lợi nhuận kỷ lục, lãi suất thấp, và các cơ quan quản lý thân thiện đã thúc đẩy các hoạt động thương thảo sôi động. Các công ty đã công bố ít nhất 32 thương vụ siêu lớn trị giá hơn 700 tỷ đô la trong năm 2025 – nhiều nhất kể từ làn sóng giao dịch năm 2021, theo LSEG, một nhà cung cấp dữ liệu tài chính. Việc Union Pacific mua lại đối thủ đường sắt Norfolk Southern với giá 85 tỷ đô la là thương vụ lớn nhất trong năm nay. Trong khi đó, cuộc chiến đấu thầu trị giá 108 tỷ đô la đang diễn ra giữa những gã khổng lồ phát trực tuyến và phim ảnh là Netflix và Paramount để giành lấy hãng truyền thông Warner Bros Discovery.
Sự bùng nổ của những đợt thâu tóm thường kết thúc bằng cơn “nhức đầu” đau đớn. Khi bong bóng dotcom vỡ, nó đã chặn đứng cơn điên cuồng mua lại bắt đầu từ giữa thập niên 1990. Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 đã chấm dứt làn sóng giao dịch được thúc đẩy bằng nợ giá rẻ. Sự điều chỉnh đối với các mức định giá “bong bóng” của tài sản trí tuệ nhân tạo có thể đặt dấu chấm hết cho giai đoạn bùng nổ hiện tại. Nhưng chí ít thì trong lúc này, sàn nhảy của giới doanh nghiệp vẫn chật kín người và rượu sâm panh vẫn tuôn trào.
Thói xa xỉ của giới thượng lưu
Định nghĩa về sự xa xỉ đã thay đổi. Những bộ cánh sang trọng có thể được mua trên các chợ đồ cũ, hoặc thuê với giá chỉ bằng một phần nhỏ giá bán lẻ. Kim cương sản xuất trong phòng thí nghiệm sáng lấp lánh y hệt kim cương tự nhiên. Những dấu hiệu thường thấy của sự giàu có đang mất đi ánh hào quang. Bain, một công ty tư vấn, ước tính doanh số bán hàng xa xỉ cá nhân toàn cầu đã giảm 2-5% vào năm 2025.
Thay vào đó, giới siêu giàu đang vung tiền vào những trải nghiệm sang chảnh: những khách sạn tốt nhất, vé xem quần vợt tại Sân trung tâm Wimbledon, hoặc bàn tiệc tại các nhà hàng hào nhoáng. McKinsey, một công ty tư vấn khác, ước tính chi tiêu toàn cầu cho các dịch vụ khách sạn cao cấp sẽ vượt quá 390 tỷ đô la vào năm 2028, tăng hơn 60% so với năm 2023.
Mối nguy đối với ngành công nghiệp xa xỉ nằm ở việc lặp lại những sai lầm trong quá khứ. Vào khoảng thời gian chuyển giao thiên niên kỷ, các nhà mốt xa xỉ đã mở rộng sức hấp dẫn của mình tới những người mua sắm khao khát đổi đời để thúc đẩy tăng trưởng, nhấn chìm thị trường với thắt lưng Gucci, túi Louis Vuitton, khăn quàng Burberry, và các mặt hàng biên lợi nhuận cao khác. Quyết định đó đã phản tác dụng khi nền kinh tế xoay chiều vào năm 2008 và người mua biến mất – cùng với sự độc quyền vốn là thứ biện minh cho các mức giá đắt đỏ.
Cổ phiếu quốc phòng bùng nổ
Ngành kinh doanh chiến tranh đang bùng nổ. Căng thẳng địa chính trị và cuộc đua tái vũ trang của châu Âu sau cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine đã thúc đẩy nhu cầu về bệ phóng tên lửa, trực thăng, và tàu ngầm. Theo công ty tư vấn McKinsey, ước tính chi tiêu quốc phòng của châu Âu sẽ tăng tích lũy khoảng 700-800 tỷ euro (815-934 tỷ đô la) trong giai đoạn 2022 đến 2028. Riêng Đức có kế hoạch chi 215 tỷ euro mỗi năm cho lực lượng vũ trang của mình.
Các đơn đặt hàng quân sự ồ ạt đổ về. Chỉ số Hàng không và Quốc phòng Stoxx Europe – chuyên theo dõi các nhà thầu quốc phòng lớn của châu Âu – đã tăng gấp ba lần trong ba năm, với một nửa mức tăng đó chỉ diễn ra trong năm nay. Công ty quốc phòng lớn nhất của Đức, Rheinmetall, chứng kiến giá cổ phiếu tăng vọt từ 37 euro vào năm 2013, đạt đỉnh hơn 1.900 euro vào năm 2025. Công ty này, vốn là nhà cung cấp đạn dược lớn nhất cho Ukraine, sẽ tăng sản lượng đạn pháo hàng năm từ 25.000 viên vào năm 2025 lên 350.000 viên vào năm 2027. Với chi tiêu quốc phòng dự kiến sẽ đạt mức cao mới vào năm tới, đà tăng này có lẽ vẫn sẽ tiếp tục.
