Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Volodymyr Zelensky cho biết ông sẽ đến thăm Donald Trump tại Mar-a-Lago vào Chủ Nhật để thảo luận về việc chấm dứt cuộc xâm lược kéo dài bốn năm của Nga tại Ukraine. “Rất nhiều điều có thể được quyết định trước thềm Năm Mới,” Tổng thống Ukraine phát biểu; ông cũng từng ngụ ý rằng mình có thể chấp nhận một vùng phi quân sự ở miền đông đất nước. Sáng sớm hôm nay, Nga đã tiến hành một cuộc không kích quy mô lớn vào Kyiv, thủ đô của Ukraine.
Campuchia và Thái Lan đồng ý ngừng bắn ngay lập tức sau 20 ngày giao tranh khiến ít nhất 101 người thiệt mạng và hàng trăm nghìn người phải di tản. Hai quốc gia láng giềng tuyên bố sẽ không đưa quân đi quá các vị trí hiện tại. Các cuộc đụng độ gần đây nổ ra sau sự đổ vỡ của một thỏa thuận ngừng bắn khác mà Trump từng giám sát việc ký kết.
Một vụ đánh bom tại nhà thờ Hồi giáo ở Homs, một thành phố tại Syria, đã khiến ít nhất 8 người thiệt mạng và 18 người khác bị thương. Chính phủ Syria tuyên bố vụ tấn công là một “tội ác khủng bố” và đổ lỗi cho một nhánh của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS). Tuy nhiên, một nhóm vũ trang có tên Saraya Ansar al-Sunna đã lên tiếng nhận trách nhiệm. Nhà thờ này nằm trong một khu vực có đông người Alawite sinh sống tại Homs.
Các kim loại quý đang hướng tới cái kết “lấp lánh” vào cuối năm. Giá vàng đã tăng lên hơn 4.500 USD/ounce và bạc vượt mức 75 USD/ounce, cả hai đều lập kỷ lục mới. Giá bạc đã tăng hơn 150% trong năm qua, được thúc đẩy bởi các nhà đầu tư lo âu đang tìm kiếm kênh trú ẩn an toàn và các nhà thu mua công nghiệp sử dụng kim loại này để sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời.
Pete Hegseth, Bộ trưởng Chiến tranh Mỹ, cảnh báo sẽ có nhiều cuộc không kích hơn nữa nhắm vào Nhà nước Hồi giáo ở tây bắc Nigeria. Donald Trump khẳng định các cuộc tấn công “mạnh mẽ và chết chóc” của Mỹ hôm thứ Năm là nhằm mục đích bảo vệ cộng đồng người Thiên chúa giáo tại Nigeria. Chính phủ Nigeria xác nhận đã hợp tác với Mỹ thông qua việc cung cấp thông tin tình báo cho các cuộc không kích, nhưng bác bỏ tuyên bố của Mỹ rằng các hành động này có liên quan đến bất kỳ “tôn giáo cụ thể” nào.
Najib Razak bị kết án 15 năm tù vì lạm quyền và rửa tiền trong phiên tòa lớn nhất từ trước đến nay liên quan đến bê bối 1MDB của Malaysia. Tòa án Tối cao của quốc gia này phán quyết rằng cựu Thủ tướng đã lợi dụng chức vụ để chuyển những khoản tiền khổng lồ từ quỹ đầu tư quốc gia vào các tài khoản cá nhân cách đây một thập kỷ. Najib, người phủ nhận mọi hành vi sai trái, đã phải ngồi tù từ năm 2022.
Từ khóa của tuần: Denisovans, một chủng người bí ẩn có nguồn gốc từ Siberia.
TIÊU ĐIỂM
Cho đến ngày 02/01, chúng ta sẽ cùng hướng về những câu chuyện lớn của năm 2026. Chủ đề hôm nay: Điều gì sẽ định hình khoa học và văn hóa?
Làn sóng thuốc giảm cân thứ hai
Nhu cầu đối với các loại thuốc giảm cân dường như là vô tận. Không chỉ hứa hẹn mang lại vòng eo thon gọn, chúng còn cho thấy khả năng giảm thiểu rủi ro mắc bệnh tim mạch, suy thận, và các bệnh lý liên quan đến béo phì khác. Năm 2026, hãy đón chờ sự xuất hiện của những lựa chọn mới – một số dễ sử dụng hơn, một số hiệu quả hơn, và một số có thể hạn chế được các tác dụng phụ không mong muốn.
Novo Nordisk, công ty Đan Mạch đứng sau Wegovy và Ozempic, cùng với đối thủ người Mỹ là Eli Lilly, đang phát triển các loại thuốc giảm cân dạng viên tiện lợi hơn so với dạng tiêm. Những phiên bản cải tiến của thuốc tiêm cũng đang được phát triển. Eli Lilly còn đang nghiên cứu retatrutide, một loại thuốc tiêm “chủ vận ba tác động” được mệnh danh là “Godzilla” của các loại thuốc giảm cân. Một mũi tiêm GLP-1 có tác dụng kéo dài, có thể dùng hàng tháng thay vì hàng tuần, cũng đang trong quá trình thử nghiệm.
Ngoài ra, vào đầu năm 2026, các bằng sáng chế quan trọng đối với semaglutide, thành phần hoạt tính trong Wegovy và Ozempic, sẽ hết hạn tại một số thị trường mới nổi lớn bao gồm Brazil, Trung Quốc, Ấn Độ, và Thổ Nhĩ Kỳ. Sự gia tăng cạnh tranh có thể khiến các loại thuốc giảm cân thực sự trở nên phổ biến trên toàn cầu.
Sẵn sàng cho “Thế vận hội doping”
Bạn nghĩ sao về ý tưởng táo bạo và gây tranh cãi này: một sự kiện thể thao nơi việc sử dụng các chất tăng cường hiệu suất (PED) không chỉ được cho phép mà còn được khuyến khích? Đó chính xác là mục đích của Thế vận hội Tăng cường (Enhanced Games), diễn ra lần đầu tiên tại Las Vegas vào tháng 5 tới. Nhà tổ chức tuyên bố sự kiện này đề cao sự tự do và quyền lựa chọn. Tuy nhiên, không phải ai cũng bị thuyết phục: bị mỉa mai là “Thế vận hội doping,” ý tưởng này đã vấp phải sự chỉ trích dữ dội từ một số cơ quan thể thao.
Chương trình thi đấu sẽ bao gồm bơi lội, điền kinh, và cử tạ, với giải thưởng 500.000 USD cho mỗi nội dung. Cũng có khoản tiền thưởng 1 triệu USD cho bất kỳ ai phá kỷ lục thế giới ở nội dung bơi tự do 50m và chạy nước rút 100m. Các vận động viên không bắt buộc phải sử dụng PED để thi đấu. Những người sử dụng chất tăng cường sẽ phải thực hiện dưới sự giám sát y tế chặt chẽ. Các nhà tổ chức cho rằng điều này khiến nó trở thành sự kiện thể thao “an toàn nhất” trong lịch sử. Đối với người hâm mộ thể thao, đây cũng sẽ là một trong những sự kiện gây chia rẽ nhất.
Rượu vang đã qua thời kỳ đỉnh cao
Lần đầu tiên trong lịch sử hiện đại, ngành rượu vang đang trải qua đà suy giảm không liên quan đến các điều kiện tài chính vĩ mô. Theo IWSR, một công ty dữ liệu về đồ uống có cồn, khối lượng bán ra tại các thị trường lớn trong năm 2024 thấp hơn khoảng 9% so với thời kỳ đỉnh cao năm 2014. Cả khối lượng và giá trị rượu vang bán ra trên toàn cầu dự kiến sẽ giảm trong năm tới.
Nhân khẩu học và văn hóa đang thúc đẩy xu hướng này. Những người uống rượu quan tâm đến sức khỏe đang hạn chế nuông chiều bản thân và lựa chọn các sản phẩm thay thế có nồng độ cồn thấp. Người tiêu dùng trẻ tuổi không còn là những tín đồ trung thành của rượu vang. Tại các thị trường lớn, bao gồm Mỹ và Tây Âu, sự gia tăng dân số đã chậm lại hoặc đảo chiều, trong khi các quốc gia Hồi giáo đang phát triển nhanh lại có rất ít người sành rượu.
Trong năm 2026, hãy theo dõi nhu cầu (và giá cả) của rượu vang Bordeaux, cũng như số phận của các vườn nho. Cũng hãy trông đợi vào nhiều thương vụ sáp nhập hơn khi các doanh nghiệp rượu vang đang bị thu hẹp quy mô đổi chủ. Nhưng không phải mọi thứ đều là “nho chua” (tin buồn): hãy kỳ vọng các dòng rượu vang cao cấp sẽ kinh doanh phát đạt, khi mọi người uống ít đi nhưng lại chọn những chai rượu chất lượng cao hơn.
Podcast được vinh danh tại giải Quả Cầu Vàng
Khoảng 40% người Mỹ hiện đang nghe podcast. Ngày càng nhiều người thuộc thế hệ Millennials nói rằng họ thích gặp gỡ người dẫn chương trình podcast yêu thích của mình hơn là một ngôi sao điện ảnh hay truyền hình được mến mộ. Hollywood đang lắng nghe điều này: vào tháng 1 tới, Quả Cầu Vàng sẽ trở thành lễ trao giải điện ảnh và truyền hình lớn đầu tiên vinh danh podcast xuất sắc nhất của năm.
Thế giới hiện có hơn 4,5 triệu podcast, nên việc chọn ra người chiến thắng sẽ không dễ dàng. Ban tổ chức Quả Cầu Vàng đã nhờ đến Luminate, một công ty phân tích dữ liệu, để sàng lọc ra danh sách 25 podcast hàng đầu dựa trên các tiêu chí như quy mô khán giả và độ bao phủ thị trường. Những cái tên được các nhà cái đánh giá cao nhất bao gồm “The Joe Rogan Experience,” podcast phổ biến nhất nước Mỹ, và “Call Her Daddy,” một chương trình về tình dục và các mối quan hệ.
Hạng mục mới này cũng phản ánh mối liên kết giữa podcast và màn ảnh. Các người dẫn chương trình đăng video về các buổi phát sóng của họ để tiếp cận lượng khán giả rộng lớn hơn, trong khi các chương trình truyền hình ăn khách hiện nay cũng cung cấp các podcast đồng hành. Bất kể ai giành chiến thắng, giải thưởng này đã chứng minh sự trỗi dậy mạnh mẽ của loại hình truyền thông này.
