Nguồn: Historic figures, BBC
Biên dịch: Trần Mẫn Linh
Francis Bacon (1561 – 1626) là một triết gia, chính khách người Anh và là người tiên phong của tư tưởng khoa học hiện đại.
Sinh ngày 22/01/1561 tại London, Francis Bacon là con trai của Nicholas Bacon, Quốc tỉ thượng thư (Keeper of the Great Seal) của nữ hoàng Elizabeth I. Ông từng học tại Đại học Cambridge và Học viện Luật sư Gray’s Inn, sau đó trở thành nghị sĩ quốc hội vào năm 1584. Tuy nhiên, ông không được Nữ hoàng Elizabeth chú ý và sự nghiệp chỉ phát triển khi James I lên nắm quyền năm 1603. Sau khi được phong tước hiệp sĩ trong năm này, ông được bổ nhiệm vào các chức vụ liên tiếp nhau mà cao nhất là chức Quốc tỉ thượng thư như cha ông.
Tuy vậy, đam mê thực sự của Bacon là khoa học. Phần lớn khoa học ở giai đoạn này được dựa trên thành quả của triết gia người Hy Lạp cổ đại Aristotle. Trong khi nhiều ý tưởng của Aristotle như lý thuyết “trái đất nằm ở trung tâm của vũ trụ” đã bị bác bỏ thì phương pháp luận của ông vẫn được sử dụng. Phương pháp này cho rằng sự thật khoa học có thể được chứng minh bằng lập luận có căn cứ: nếu những người đủ thông thái thảo luận về một chủ đề đủ lâu, sự thật cuối cùng rồi sẽ được khám phá. Bacon đã thách thức điều này và lập luận rằng sự thật cần bằng chứng từ thế giới thực. Ông công bố những ý tưởng của mình lần đầu trong cuốn ‘Novum Organum’ (Công cụ Mới, xuất bản năm 1620), giải thích cách thức đúng để thụ đắc kiến thức tự nhiên.
Sự nghiệp chính trị của Bacon cũng đi lên. Năm 1618, ông được bổ nhiệm làm thủ tướng, vị trí quyền lực nhất nước Anh, và vào năm 1621, ông được phong làm Tử tước St Albans. Không lâu sau đó, Bacon bị quốc hội buộc tội nhận hối lộ và ông đã thừa nhận điều này. Ông đã phải lãnh phạt, ngồi tù và bị trục xuất khỏi triều đình. Dù sau đó nhà vua đã ân xá cho ông, song sự nghiệp chính trị của Bacon đã kết thúc. Ông về nghỉ hưu tại nhà ở Gorhambury, Hertfordshire và tiếp tục viết lách. Ngày 09/04/1626, Francis Bacon qua đời tại London.
