Nguồn: “Common Market founded,” History.com (truy cập ngày 24/03/2015).
Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng
Ngày 25 tháng 3 năm 1957, Pháp, Tây Đức, Ý, Hà Lan, Bỉ, và Luxembourg đã ký một hiệp ước tại Roma, thành lập nên Cộng đồng Kinh tế châu Âu (EEC), còn được gọi là Thị trường chung (Common Market). Đi vào hoạt động từ tháng 1 năm 1958, EEC là một bước tiến quan trọng trong phong trào liên minh kinh tế và chính trị của châu Âu.
Đến năm 1950, những thế kỷ châu Âu chiếm ưu thế trên thế giới rõ ràng là đã đến hồi kết thúc. Các thị trường quốc gia của châu Âu, vốn tách biệt với nhau bởi những quy định pháp luật về thương mại cổ xưa, không còn phù hợp với thị trường khổng lồ mà Hoa Kỳ được hưởng. Và từ phía Đông của châu Âu, Liên Xô đang dần nổi lên với các nhà lãnh đạo cộng sản chỉ huy những nguồn lực kinh tế khổng lồ và lãnh thổ rộng lớn dưới một chế độ độc đảng. Nhiều nhà lãnh đạo châu Âu cũng sợ rằng các cuộc xung đột giữa các quốc gia châu Âu có truyền thống thù địch như Pháp và Đức sẽ nối lại và làm suy yếu các nền kinh tế châu Âu hơn nữa.
Một số chính khách và các nhà lý luận chính trị có ảnh hưởng đã đề xuất hội nhập kinh tế như một phương tiện để cải thiện môi trường kinh tế của châu Âu và phòng ngừa chiến tranh. Các bước quan trọng đầu tiên theo hướng này được đưa ra vào năm 1951, khi Pháp và Tây Đức thành lập Cộng đồng Than Thép châu Âu (ECSC), hội nhập hóa các ngành công nghiệp than và thép của hai nước. Các nhà lãnh đạo Pháp đề xuất tổ chức này với vai trò chủ yếu là một phương tiện giám sát ngành công nghiệp của Đức, và các nhà lãnh đạo Tây Đức đã lập tức đồng ý nhằm xoa dịu những lo ngại về việc Đức tiến hành quân sự hóa đất nước. Để giám sát ECSC, một số cơ quan siêu quốc gia đã được thành lập, trong đó có một cơ quan điều hành, một hội đồng bộ trưởng, một hội đồng tư vấn, và một tòa án công lý để giải quyết tranh chấp. Ý và ba quốc gia thuộc Liên minh Kinh tế Benelux – Bỉ, Hà Lan, và Luxembourg – đều nhanh chóng gia nhập ECSC. Điều đó đã đặt nền móng cho việc thành lập EEC.
Ngày 25 tháng 3 năm 1957, đại diện của 6 quốc gia châu Âu đã ký hai hiệp ước Roma. Một hiệp ước thành lập Cộng đồng Năng lượng Nguyên tử châu Âu (Euratom) vì sự phát triển chung và hòa bình của các nguồn năng lượng hạt nhân của châu Âu. Hiệp ước còn lại thành lập EEC. Trong EEC, những rào cản thương mại giữa các quốc gia thành viên dần được loại bỏ, và các chính sách chung về giao thông vận tải, nông nghiệp, và các mối quan hệ kinh tế với các quốc gia không phải thành viên cũng được bổ sung. Cuối cùng, lao động và vốn được phép di chuyển tự do trong phạm vi ranh giới của EEC. EEC, ECSC, và Euratom có chung một hội đồng bộ trưởng, một nghị viện đại diện, và một tòa án công lý. Năm 1967, ba tổ chức này được sáp nhập lại thành Cộng đồng châu Âu (EC).
Anh và các quốc gia châu Âu khác ban đầu đã từ chối tham gia ECC và thành lập một tổ chức yếu hơn là Hiệp hội Thương mại Tự do châu Âu (EFTA) năm 1960 như một lựa chọn thay thế. Tuy nhiên, đến đầu những năm 1960, các quốc gia ECC bắt đầu có dấu hiệu tăng trưởng kinh tế đáng kể, và Anh đã thay đổi lập trường của mình. Tuy nhiên, do các mối quan hệ thân thiết của Anh với Hoa Kỳ, Tổng thống Pháp Charles de Gaulle đã hai lần phủ quyết việc Anh gia nhập, và đến tháng 1 năm 1973, Anh mới trở thành viên EC, sau Ireland và Đan Mạch. Hy Lạp gia nhập EC năm 1981, Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha năm 1986, và Đông Đức cũ như một phần của nước Đức thống nhất gia nhập năm 1990.
Đến đầu những năm 1990, Cộng đồng châu Âu trở thành cơ sở của Liên minh châu Âu (EU), thành lập năm 1993 sau khi Hiệp ước Maastricht được phê chuẩn. Hiệp ước Maastricht kêu gọi cho một Nghị viện châu Âu mạnh hơn, thành lập ngân hàng trung ương và đồng tiền chung châu Âu, và một chính sách phòng thủ tập thể. Ngoài một thị trường chung châu Âu duy nhất, các quốc gia thành viên cũng tham gia vào một thị trường chung lớn hơn, được gọi là Khu vực Kinh tế châu Âu (EEA). Áo, Phần Lan, và Thụy Điển trở thành thành viên EU năm 1995. Tính đến đầu năm 2007, EU đã có 27 quốc gia thành viên, và con số này dự kiến sẽ tiếp tục gia tăng (Croatia gia nhập năm 2013, nâng tổng số thành viên EU lên 28 – ND).
